Ratownictwo Medyczne Farmakologia „Leki stosowane w HA” lek. Tomasz Gutowski

LEKI MOCZOPĘDNE (DIURETYKI) LEKI DZIAŁAJĄCE NA NERKI 1. TIAZYDY

Tiazydy: Działanie: Są to podstawowe i często stosowane leki moczopędne o punkcie uchwytu działania na korowy odcinek kanalika dalszego, Wywierają silne działanie moczopędne, hamując wchłanianie zwrotne sodu, potasu, chlorków i węglanów, a wtórnie wody,

Działanie niepożądane: Objawy uczuleniowe (pokrzywka, świąd), Zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia i hipernatremia), Zaburzenia łaknienia, Nudności, bóle głowy, Ortostatyczne spadki ciśnienia, Zapalenie trzustki,

Preparaty: Hydrochlorotiazidum – tabl. (0,025g) stosuje się doustnie początkowo 0,025 – 0,075 g/dobę w 1 – 2 dawkach, Pochodne indoliny, Indapamid, Tertensif SR (indapamid) tabl. 0,0015 g, stosuje się doustnie 1 raz dziennie,

Diuretyki pętlowe Diuretyki pętlowe /działające na pętle – nie są lekami oszczędzającymi K+, monitorować K+ i podawać Kalipost/, Furosemidum – stosuje się doustnie w tabl. 0,04 g w dawce 0,04 – 0,16 g/dobę oraz dożylnie i domięśniowo w ampułkach 0,02 g/ 2 ml w dawce 0,02 – 0,08 g/, Kwas etakrynowy – Uregyt – tabl. i fiolki, doustnie 0,05g x 1 dz., i.v.,

Diuretyki oszczędzające potas Spironaloktany, Spironol, -100 (Polspiron, Spiranolacton, Verospiran), Amiloryd, Tialorid (Moduretic) – amiloryd (0,005 g) + hydrochlorotiazyd (0,05 g), tabl., doustnie 1 – 2 tabl. dziennie należy kontrolować stężenie K+ czy nie za wiele),

LEKI HIPOTENSYJNE DZIAŁAJĄCE OŚRODKOWO KLONIDYNA

KLONIDYNA Działanie: Jest antagonistą receptorów - adrenergicznych i częściowo - adrenergicznych i to zarówno na obwodzie, jak i w OUN, Powoduje wtórne zahamowanie wydzielania katecholamin i w następstwie zahamowanie układu współczulnego,  ciśnienia tętniczego krwi wraz z zahamowaniem czynności serca (bradykardia), ( RR i HR)

Działanie niepożądane: Ośrodkowe działanie depresyjne, Zmniejsza przepływ mózgowy (senność, bóle głowy, upośledzenie libido, hipotermia, drgawki toniczne i kloniczne, trwałe rozszerzenie źrenic), Wpływa na układ wegetatywny (suchość w jamie ustnej, zaparcia, nudności),

Preparaty KLONIDYNY: Iporel (Catapresan, Haemiton) – klonidyna, tabl. oraz ampułki 0,1 mg/ 1 ml; stosuje się doustnie, s.c., i.m., i.v., Isoglaucan (krople do oczu),

REZERPINA Działanie: Mechanizm działania polega na hamowaniu magazynowania NA w zakończeniach pozazwojowych nerwów współczulnych i zmniejszaniu zapasów katecholamin i serotoniny w mózgu, w sercu i innych narządach, Działa depresyjnie na OUN, wywiera działanie uspokajające i kojące (anty emocjonalne i lękowe), Działa silnie hamująco na ośrodek naczynioruchowy, oddechowy, a pobudzająco na ośrodek przywspółczulny

Działanie niepożądane: Jest toksyczna, Zaburza czynność przewodu pokarmowego (zaostrzenie choroby wrzodowej, często z perforacją), Obrzęki błony śluzowej nosa / zatkany nos/, Niebezpieczne stany depresyjne z tendencjami do samobójstw, Objawy parkinsonizmu, Powinna być zastępowana w leczeniu innymi lekami p/nadciśnieniowymi,

α-ADRENOLITYCZNE: Prazosyna Doksazosyna

Prazosyna: Polpressin (Minipress) – tabl., doustnie Rzadko w monoterapii, tylko małe wahania nadciśnienia mogą być wyleczone w monoterapii. Nie należy stosować leków z tej grupy, leczenie skojarzeniowe- różne grupy, różny punkt uchwytu.

Doksazosyna: Cardura, - XL – tabl., doustnie 1x dz. (jako lek w przeroście gruczołu krokowego), Urapidyl: Ebrantil, - retard- kaps., amp., doustnie, i.v.,

LEKI WPŁYWAJĄCE NA UKŁAD RAA Inhibitory konwertazy angiotensyny (Inhibitory ACE):

Działanie: Hamują konwertazę (inhibitory konwertazy) uniemożliwiając wytwarzanie, angiotensyny II, w związku, z czym ustrój zostaje pozbawiony jednego z najważniejszych fizjologicznych czynników naczyniozwężających. Dochodzi do rozszerzenia naczyń, zmniejszenia oporu naczyniowego i zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi. Powodują ponadto nagromadzenie w tkankach bradykininy, która należy do naturalnych czynników hipotensyjnych.

Kaptopryl: Captopril (Tensiomin) – tabl., doustnie, podjęzykowo, w leczeniu niewydolności krążenia, Enalapryl: Enarenal (Enalapril, Enap, Benalapril) – tabl., doustnie, Enap H – tabl.10 mg enalaprylu + 25mg hydrochlorotiazydu 1 – 2 tabl. dziennie( inhibitor ACE + lek odwadniający) monoterapia, Peryndopryl: Prestarium – tabl.(0,000525 g), doustnie, Noliprel – indamid + peryndopryl (0,002 g), 1 x dz. 1 tabl.,

INNE INHIBITORY ACE: Gopsen – kaps., doustnie (nowa generacja) , Inhibace – cilazapryl, tabl., ACE podawana 1 x dz. najlepiej rano, Lotensin – benzapryl, tabl., Prinivil (Diroton) – lizynopryl, tabl.,

ANTAGONIŚCI RECEPTORA ANGIOTENSYNOWEGO (I-AT1)

Losartan: Xartan (Cozaar) – tabl., powlekane, dobry w monoterapii,

BLOKERY KANAŁÓW WAPNIOWYCH Pochodne dihydropirydyny: - Felodypina: Plendit – tabl. powlekane, doustnie, 1x dz., - Lacidypina: Lacipil – tabl., doustnie, 1x dz.,

LEKI PRZECIWKRWOTOCZNE

LEKI PRZECIWKRWOTOCZNE Leki zwiększające krzepliwość krwi: - Leki zwiększające liczbę krwinek płytkowych: Cyclonamine – Etamsylat, tabl., ampułki, i.m., i.v. (w krwotokach ostrych dodatkowo 0,05...),

Leki zwiększające wytwarzanie protrombiny – witaminy K: Witaminy K są niezbędne do wytwarzania protrombiny w wątrobie, Brak lub niedobór witaminy K powoduje skazę krwotoczną – znaczne przedłużenie, a nawet zahamowanie procesu krzepnięcia, Preparaty: Vitaminum K – menadion, tabl., wstrzyk, i.m. w ampułkach Vitacon – fitone,

TROMBINA I INNE ENZYMY PROTEOLITYCZNE

Trombina jest enzymem proteolitycznym trawiącym fibrynogen i wytwarzającym z niego wysoko spolimeryzowany włóknik – fibrynę, której siatka tworzy skrzep krwi. Preparaty: Gastrotrombina 500, -10 000 – trombina (preparat z krwi bydlęcej) proszek, używana przez chirurgów w leczeniu krwawień z przewodu pokarmowego, Trombina 400, -5 000 (Thrombostat, Thrombostat kit), amp., fiolki, stosuje się miejscowo w hamowaniu zewnętrznych krwawień ginekologicznych, Spongostan anal (Spongostan Dental, Spongostan film, Spongostan special, Spongostan standard) – gąbki żelatynowe różnych rozmiarów stosowane miejscowo w celu zahamowania krwawienia,

FIBRYNOGEN Jest to naturalne białko organizmu biorące udział w krzepnięciu krwi, w fazie zwanej fibrynogenezą Pod wpływem trombiny ulega rozszczepieniu z wytworzeniem fibryny, która polimeryzując tworzy skrzep Preparaty: Fibrynogen Immuno – fiolki,

LEKI HAMUJĄCE FIBRYNOLIZĘ Kwas -aminokapronowy, Kwas traneksamowy (TAMCHA): Exacyl – tabl., powlekane, płyn do picia, ampułki i.m., i.v.

LEKI P/KRZEPLIWE

LEKI P/KRZEPLIWE Środki dekalcynujące: Natrium citricum (cytrynian sodu) – roztwór 3,8 % do badań hematologicznych, i.v., Leki antytrombinowe: Heparyna,

Heparyna: Działanie: Powoduje unieczynnienie protrombiny (odwracalne) inaktywację tromboplastyny i zahamowanie wytwarzania się jej z prekursorów, inaktywację, trombiny i uniemożliwienie jej działania na fibrynogen oraz wzmożenie procesu fibrynolizy (krzepnięcia),

Fraxiparine – amp. – strzyk., Preparaty: Heparinum (Heparin) – sól sodowa heparyny, amp., 25 000 j.m./ 5 ml (i.v.), fiolki, krem, maść Niskocząsteczkowe pochodne heparyny, Clexane – sól sodowa enoksaparyny – ampułka – strzykawka 0,02 g/ 0,2 ml i 0,04 g/0,4 ml, Fraxiparine – amp. – strzyk.,

Leki antytrombinowe (antywitaminy K): Związki działające antagonistycznie w stosunku do witaminy K na poziomie jej receptora w komórce wątrobowej, Następstwem ich działania jest zablokowanie wszystkich procesów warunkowanych przez witaminę K tzn. syntezę czynników krzepnięcia II, VII, IX, X, Preparaty: Acenocumarol (Sintrom, Syncumar) – tabl., 0,004 g, doustnie,

Acenocumarol Działanie: Szybko i krótkotrwale, po przerwaniu  krzepliwość krwi wraca do normy (nie kumuluje się). Stosuje się doustnie pierwszego dnia 2 – 3 tabl., drugiego 1 – 2 tabl., trzeciego pod kontrolą czasu protrombinowego,

LEKI TROMBOLITYCZNE Leki rozpuszczające skrzepy; endogennym czynnikiem fibrynolitycznym jest plazmina (fibrynoliza), Wzmagają wytwarzanie plazminy przez aktywację plazminogenu,

I GENERACJA: Streptokinaza: Urokinaza: Streptase (Avelysin, Kabikinase) – fiolki 100 000, 250 000 i 1 500 000 j.m., amp., 250 000 j.m. stosuje się i.v., w ostrym zawale mięśnia sercowego 1 500 000 j.m. w ciągu godziny, w zakrzepicy żył głębokich i zatorach tętniczych 1 500 000 Distreptasa – fiolki, tabl., czopki, amp., ropniak opłucnej, zapalenie zatok, ropnie okołoodbytnicze, żylaki odbytu), Urokinaza: Rheotromb (Ukidan) – fiolki 50 000; stosuje się i.v. we wlewie kroplowym w zatorze tętnicy płucnej,

II GENERACJA Tkanowy aktywator plazminogenu (t – PA): Prourokinaza: Actilure – amp. 0,02 i 0,05 g, stosuje się i.v. w ostrej zakrzepicy tętnic wieńcowych i w zatorze płucnym, Prourokinaza: Samplase- fiolki,