Maria Skłodowska-Curie 100 lat później Jan Pluta, Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej XI Festiwal Nauki, Muzeum MSC, 22.09.2007
WIKIPEDIA Maria Skłodowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Sancellemoz), światowej sławy uczona pochodzenia polskiego, większość życia spędziła we Francji, tam też rozwinęła swoją karierę naukową. Zajmowała się badaniami z zakresu fizyki i chemii. Do jej największych dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków: radu i polonu. Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze w świecie badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Była prekursorem nowej gałęzi chemii - radiochemii. Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe. Po raz pierwszy w roku 1903 z fizyki wraz z mężem Piotrem Curie za badania nad odkrytym przez Antoine Henri Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości, a drugi raz w roku 1911 z chemii za wydzielenie czystego radu. Do dziś (I połowa 2007 roku) pozostaje jedyną kobietą, która tę nagrodę otrzymała dwukrotnie.
Co było 100 lat temu?
1896 – Henri Becquerel – badając zjawiska luminescencji dokonuje (przez przypadek) odkrycia nieznanego promieniowania emitowanego samoistnie przez związki uranu.
Maria Skłodowska-Curie „Autobiografia”
Tak wyglądało pierwsze „Laboratorium Fizyki Jądrowej”
Co się wydarzyło w ciągu 100 lat?
Dwie nagrody Nobla: 1903 i 1911
Promieniowanie może być użyteczne
Ze sławy nazwiska „Curie” nie zawsze jednak dobrze korzystano
Spotkanie „Tytanów”
1926 – Maria Skłodowska-Curie doktorem „Honoris causa” Politechniki Warszawskiej
1927 rok: ich wielu, i Ona jedna
Photograph of participants of the first Solvay Conference, from 1911. Seated (L-R): Walther Nernst, Marcel Brillouin, Ernest Solvay, Hendrik Lorentz, Emil Warburg, Jean Baptiste Perrin, Wilhelm Wien, Marie Curie, and Henri Poincaré. Standing (L-R): Robert Goldschmidt, Max Planck, Heinrich Rubens, Arnold Sommerfeld, Frederick Lindemann, Maurice de Broglie, Martin Knudsen, Friedrich Hasenöhrl, Georges Hostelet, Edouard Herzen, James Hopwood Jeans, Ernest Rutherford, Heike Kamerlingh Onnes, Albert Einstein, and Paul Langevin.
Maria Skłodowska-Curie ukazała drogę, którą podążyli oni wszyscy współtworząc fizykę 20-go wieku
Niektóre ważniejsze daty w ciągu 100 lat 1896 – H. Becqueral – odkrycie nieznanego promieniowania 1898 – Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie – odkrycie nowych pierwiastków promieniotwórczych: Polonu i Radu Maria wprowadza do fizyki nowe pojecie – „promieniotwórczość” 1905 – Albert Einstein – sformułowanie szczególnej teorii wzglednosci 1811 – Ernest Rurherford – stwierdzenie istnienia jądra atomowego 1913 – Niels Bohr – sformułowanie modelu atomu 1926 – Erwin Schrodinger – sformułowanie podstawowego równania mechaniki kwantowej 1932 – James Chadwick – odkrycie neutronu C.D. Anderson – odkrycie pozytonu 1934 – Irena i Frederic Joliot-Curie – Odkrycie sztucznej promieniotwórczosci 1942 – Enrico Fermi – wyzwolenie reakcji łańcuchowej – pierwszy reaktor jądrowy 1945 – zrzucenie bomby jądrowej na Hiroshimę i Nagassaki 1954 – budowa pierwszej elektrowni jądrowej (Obninsk, ZSRR) 1986 – awaria elektrowni w Czarnobylu ???? – odkrycie plazmy kwarkowo-gluonowej
Minęło 100 lat...
Park przy ulicy Wawelskiej
Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Freta 16 w Warszawie
...w muzeum przy Freta 16
Odsłonięcie pomnika Marii Skłodowskiej-Curie w auli głównej Politechniki Warszawskiej, 13 września 2005 r.
Czy pozostało tylko wspomnienie?
Nie! Pozostały konkrety. Centrum Onkologii, -Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie W Warszawie, ul. Wawelska 15 ale także w Warszawie, ul Roentgena 5, w Krakowie i w Gliwicach
...a wewnątrz? Studenci Politechniki Warszawskiej w Instytucie Onkologii przy ul. Wawlskiej w Warszawie ...a wewnątrz?
...medycyna, to tylko jedna z dróg ... zastosowania promieniotwórczosci.
Promieniowanie jonizujące, to narzędzie naprawdę - niezwykłe
Energetyka jądrowa
... a badania naukowe? Czego teraz poszukujemy? Co chcemy się dowiedzieć?
? Początek XX-go wieku Jakie są elementarne składniki materii – jakie są ich własności? ? ~10-1 m ~10-10 m ~10-15 m
„Uwięzienie” kwarków w hadronach Nukleon (hadron) „Uwięzienie” kwarków w hadronach de-confinement confinement Materia (plazma) kwarkowo-gluonowa Materia hadronowa
Jak to robimy?
RHIC - Relativistic Heavy Ion Collider (Zderzacz Relatywistycznych Ciężkich Jonów) v=0.99996c
RHIC Brookhaven National Laboratory, Long Island (USA) Relativistic Heavy-Ion Collider
Dwa typy układów realizujących zderzenia jądrowe
Zderzenie realtywistycznych jąder atomowych. modelowanie komputeroawe (1)
UrQMD – Ultra-relativistic Quantum-Molecular Dynamics Zderzenie realtywistycznych jąder atomowych. modelowanie komputeroawe (2)
Rezultat zderzenia jąder złota (197Au+ 197Au) przy energii w CMS: 200 GeV na nukleon, BNL, eksperyment STAR 4004000 E=mc2
CERN – Laboratorium fizyki jądrowej i fizyki cząstek
CERN - życie nad ... i pod ziemia ok. 100m
CERN - podziemny tunel LEP/LHC
CERN – Laboratorium fizyki jądrowej i fizyki cząstek Cel: poznać elementarne składniki materii, zrozumieć początek Wszechswiata lotnisko w Genewie LHC - wielki zderzacz hadronów jeden z ekspery- mentów „ALICE” Budowa sub- detektora SSD CERN tunel LHC (długość 27 km, ok.100m pod powierzchnią ziemi)
A Large Ion Collider Experiment - ALICE
Montaż detektora „ALICE”
komory projekcji czasu - dla eksperymentu ALICE Fazy konstrukcji, TPC - komory projekcji czasu - dla eksperymentu ALICE
Prof. Władysław Trzaska (fizyk) ...jako ludzie CERN w tle – detektor ALICE w fazie konstrukcji Michał Olędzki (student fizyki) Prof. Władysław Trzaska (fizyk) Dr Radomir Kupczak (elektronik)
Jest też i „druga strona medalu”
Czarnobyl’ 1986
...a przyszłość?
Terapia hadronowa
Energetyka termojądrowa
Jaka będzie przyszłość Ona swoje Dzieło, wykonała. ...teraz kolej na nas ! Jaka będzie przyszłość promieniotwórczości w życiu człowieka ? Dziękuję Państwu za uwagę, Jan Pluta (pluta@if.pw.edu.pl) Pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w parku przy ul. Wawelskiej w Warszawie