Rola nauki w sektorze leśno - drzewnym Europejski Kongres Gospodarczy 2011 Sesja: Drewno w gospodarce UE i Polski Andrzej Fojutowski, Instytut Technologii Drewna, Poznań Rola nauki w sektorze leśno - drzewnym Katowice 17.05.2011 r.

Wydziały Leśne i Technologii Drewna, IBL, ID PAN, ITD., IW Celem jest wspieranie polskiego leśnictwa i przemysłu drzewnego w utrzymaniu jego dotychczasowej pozycji na rynkach europejskich i światowych, oraz zwiększenia konkurencyjności poprzez działania związane z wykorzystywaniem nowych możliwości rynkowych dla produktów i usług Dydaktyka (100 absolwentów/rok/Wydział TD), Badania, Transfer wiedzy do przedsiębiorstw, Szkolenia dla przedsiębiorców, Kursy, Kontrola Jakości Krajowy rejestr firm spełniających warunki produkcji wyrobów z drewna w aspekcie wymagań fitosanitarnych – IPPC, CARB –California Environment Protection Agency Air Resources Board Rodzaje: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego , NCN, NCBiR: programy własne, promotorskie, rozwojowe, celowe Programy Operacyjne: Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki środki zagraniczne Programy Ramowe na Rzecz Badań i Rozwoju (5., 6., 7. PR UE), COST, Fundusze Szwajcarskie, Fundusze Norweskie, Interreg, sieć InnovaWood, Woodwisdom, itp. Współpraca IUFRO i EFI. Uniwersytety europejskie i instytuty badawcze, w których prowadzone są badania leśno-drzewna (m.in. Freiburg, Getynga, Drezno, Monachium, Kopenhaga, Wageningen, Zurych, Helsinki, Uppsala) wzrost partnerzy ze wschodu zlecenia Lasów Państwowych oraz badania na zlecenie przemysłu i innych podmiotów gospodarczych

Strategiczny Program Badawczy dla Polskiego Sektora Leśno-Drzewnego Elementy Sektora Leśno-Drzewnego Cele strategiczne Leśnictwo Produkty drzewne Produkty chemiczne dla drzewnictwa 1. Nowe, wielofunkcyjne materiały i produkty 1.1 Nowe konstrukcyjne wyroby budowlane oparte na drewnie 1.3 Drewno modyfikowane metodami fizycznymi 1.4 Nowoczesne, ekologiczne, wielofunkcyjne środki ochrony drewna 1.5 Rozwój technologii i aplikacji drewna inżynierskiego 1.1 Nowe konstrukcyjne wyroby budowlane oparte na drewnie 1.2 Aplikacje nowych klejów do połączeń drewno-drewno oraz drewno- materiały niedrzewne 1.4 Nowoczesne, ekologiczne, wielofunkcyjne środki ochrony drewna 1.6 Opakowania wielokrotnego stosowania 1.7 Nowoczesne półfabrykaty dla stolarki budowlanej 2. Inteligentne i elastyczne procesy 2.1 Optymalizacja przerobu drewna zsynchronizowana z podażą drewna „na zamówienie” 2.2 Przerób drewna z upraw plantacyjnych 2.1 Optymalizacja przerobu drewna zsynchronizowana z podażą drewna „na zamówienie” 2.3 Nowoczesne maszyny i urządzenia do optymalnego przerobu surowca drzewnego 2.4 Nowoczesne procesy produkcji wyrobów stolarki budowlanej w tym oparte na zastosowaniach nanotechnologii 2.4 Nowoczesne procesy produkcji wyrobów stolarki budowlanej w tym oparte na zastosowaniach nanotechnologii 3. Integralne i optymalne zarządzanie lasami 3.1 Redukcja przyczyn hamujących proinnowacyjną aktywność przemysłu drzewnego 3.1 Redukcja przyczyn hamujących proinnowacyjną aktywność przemysłu drzewnego - 4. Społeczne i środowiskowe aspekty lasu 4.1 Wypracowanie mechanizmów zachęcania społeczeństwa do nabywania wyrobów drzewnych 4.3 Zarządzanie środowiskiem z zastosowaniem technik LCA w leśnictwie i w drzewnictwie 4.1 Wypracowanie mechanizmów zachęcania społeczeństwa do nabywania wyrobów drzewnych 4.2 Zasady tworzenia i współpracy grup producenckich 4.3 Zarządzanie środowiskiem z zastosowaniem technik LCA w leśnictwie i w drzewnictwie 4.3 Zarządzanie środowiskiem z zastosowaniem technik LCA w leśnictwie i w drzewnictwie

Strategiczna Agenda Badawcza Sektora Leśno – Drzewnego –elementy składowe Strategia rozwoju przemysłu papierniczego w Polsce do 2013 r., opracowane przez Stowarzyszenie Papierników Polskich, aport do PPTSL-D Strategia rozwoju przemysłu płyt drewnopochodnych w Polsce do 2013 r., opracowane przez SITLiD, aport do PPTSL-D Elementy Strategicznego programu Badawczego Polskiego Sektora Leśno-Drzewnego w zakresie płyt drewnopochodnych, opracowanie eksperckie dla BPK Las-Drewno, PPTSL-D Elementy Strategicznego programu Badawczego Polskiego Sektora Leśno-Drzewnego w zakresie przemysłu tartacznego, opracowanie eksperckie dla BPK Las-Drewno, PPTSL-D Krajowy Program Ramowy: 3.4 Technologie Leśno – Drzewne (33 problemy badawcze, opracowanie eksperckie dla BPK Las-Drewno, jako współdziałanie PPTSL-D i Instytutu Technologii Drewna

Badania leśne Wydziały Leśne: SGGW w Warszawie, Uniwersytet Przyrodniczego w Poznaniu Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk Tematy: - Przyrodnicze podstawy leśnictwa (fizjologia roślin, fitosocjologia, biologia molekularna, …) - nowe technologie produkcji leśnej (szczególnie w zakresie hodowli lasu i pozyskiwania drewna), - tworzeniem nowych metod inwentaryzacji lasu, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technik teledetekcyjnych, - szacowaniem pochłaniania dwutlenku węgla przez różne ekosystemy leśne, wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne, - wpływ ochrony przyrody, w tym sieci Natura 2000, na gospodarkę leśną, monitoring i ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami biotycznymi, abiotycznymi i antropogenicznymi - gospodarka łowiecka, - współpracą z przemysłem drzewnym w ramach łańcucha leśno-drzewnego, - związkami leśnictwa z rozwojem regionalnym, - zmianami w szkolnictwie leśnym.

Badania - środki – współpraca zagraniczna - Opracowanie transgranicznego systemu wspomagania procesów decyzyjnych dla zdalnej i modelowej oceny biomasy drzewnej w lasach obszaru wsparcia POMERANIA - Scenariusze dla europejskiej hodowli lasu w kontekście spodziewanych zmian klimatycznych - Efektywność procesów pozyskiwania, przetwarzania i dostaw biomasy leśnej do celów energetycznych - Użytkowanie zasobów drzewnych na świecie w świetle zmian klimatycznych oraz analiza bilansu energetycznego i CO2 przy pozyskiwaniu biomasy leśnej do celów energetycznych, oparta na przykładzie polskiego leśnictwa

Badania – drzewnictwo Najnowsze aktualne zagadnienia z zakresu drzewnictwa Rozwój nowoczesnych technologii wykorzystania drewna, gwarantujących zrównoważony rozwój drzewnictwa. Wspieranie rozwoju polskich przedsiębiorstw przemysłu drzewnego poprzez wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań, zwiększających ich nowoczesność. Patenty i Wzory użytkowe dla i wspólnie z przemysłem, które są bezpośrednio wprowadzane do produkcji. Głównie: opracowanie technologii pozwalających na otrzymywanie innowacyjnych wyrobów, ograniczania zapotrzebowania na energię do wytworzenia produktów, odzyskiwanie surowca i efektywnych sposobów utylizacji odpadów drzewnych.

Mechaniczna technologia drewna : • nauka o drewnie w aspekcie poszerzenia bazy surowcowej drzewnictwa, • struktura i właściwości drewna w zależności od uwarunkowań genetycznych, ekologicznych i hodowlanych, • techniczna i technologiczna waloryzacja drewna i jego kompozytów, • technologiczna optymalizacja mechanicznego przerobu drewna i produkcji półfabrykatów, • technologia klejenia drewna i tworzyw drzewnych, w tym wpływ aktywacji powierzchni na sklejalność drewna, • uszlachetnianie powierzchni drewna i tworzyw drzewnych, • właściwości sorpcyjne drewna i materiałów drewnopochodnych względem formaldehydu, • emisja gazowych substancji toksycznych w tym formaldehydu z tworzyw drewnopochodnych, • technologia tworzyw drzewnych w szczególności wytwarzanie tworzyw przy użyciu nowych środków wiążących, • reakcje polikondensacji, zwłaszcza żywic mocznikowo-formaldehydowych stosowanych w przemyśle tworzyw drzewnych, • reologię i mechanikę zniszczenia drewna i konstrukcji drewnianych, • procesy suszenia i obróbki hydrotermicznej drewna w tym optymalizacja procesów ze względu na zużycie energii, • badania nad nowymi typami konstrukcji z drewna i materiałów drewnopochodnych oraz tworzenie nowych kompozytów materiałowych, • projektowanie i optymalizacja konstrukcji oraz technologii wytwarzania mebli, • konstrukcja i eksploatacja obrabiarek, narzędzi i oprzyrządowań dla przemysłu drzewnego, • automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych przemysłu drzewnego, • technika pomiarowa i kontrola międzyoperacyjna w przemyśle tworzyw drzewnych, • systemy i urządzenia do odpylania, wentylacji i transportu pneumatycznego w p. drzew., • ekologiczne aspekty energetycznej utylizacji odpadów drzewnych, • ergonomia i ochrona pracy w przemyśle drzewnym.

Chemiczna technologia drewna: • fizykochemiczne i chemiczne właściwości różnych gatunków drewna i innych surowców lignocelulozowych, • zmianach struktury i składu chemicznego drewna na skutek działania wybranych czynników degradacyjnych, • mykolityczna delignifikacji drewna, • zastosowanie procesów biotechnicznych w otrzymywaniu mas celulozowych, • wysokotemperaturowa obróbka surowców lignocelulozowych, • badania substancji i związków chemicznych do ochrony materiałów lignocelulozowych przed korozją  biologiczną, • właściwości ekstraktów wodnych z wybranych gatunków drewna i ich wykorzystanie w preparatyce klejów, • zabezpieczanie surowca drzewnego przed deprecjacją,

Numer projektu: POIG.01.03.01-30-074/08 Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach związanych z przetwarzaniem surowców lignocelulozowych Numer projektu: POIG.01.03.01-30-074/08 Termin realizacji: 01.04.2009 - 31.03.2012 2 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Wykonawcy projektu 3 Instytut Technologii Drewna Politechnika Poznańska Politechnika Łódzka Politechnika Śląska 3 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Matryca logiczna projektu Opracowanie nowych cieczy jonowych do wykorzystania w procesie przetwarzania surowców lignocelulozowych Cel ogólny 1. Opracowanie innowacyjnych technologii zabezpieczania drewna i tworzyw drzewnych cieczami jonowymi 2. Opracowanie metody rozpuszczania celulozy dla jej wyodrębnienia z suro-ców lignocelulozowych Cele szczegółowe -Drewno, płyty wiórowe i sklejki o zwiększonej odporności na działanie czynników biotycznych - Celuloza otrzymana z surowca drzewnego - Opracowanie parametrów technologicznych zwiększenia trwałości drewna i tworzyw drzewnych -Uzyskanie stopnia doktora wykonawcy projektu Rezultaty Synteza cieczy jonowych – Badania aktywności biobójczej cieczy jonowych –Aplikacja cieczy jonowych do oczyszczania i ochrony drewna zabytkowego – Aplikacja cieczy jonowych do rozpuszczania celulozy Działania 4 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zadania badawcze projektu Zadanie 1. Synteza cieczy jonowych o nowych właściwościach użytkowych dla zastosowania w drzewnictwie 1.1.Synteza bioaktywnych cieczy jonowych, pochodnych struktury wiodącej, dobór podstawników i innych grup funkcyjnych soli dla uzyskania zdefiniowanej aktywności biobójczej oraz właściwości użytkowych, dobór optymalnych modyfikacji struktur cieczy jonowych, właściwości fizykochemiczne 1.2. Synteza cieczy jonowych - rozpuszczalników celulozy dla wyodrębnienia jej z surowców i półproduktów papierniczych, dobór optymalnych struktur związków, właściwości fizyko-chemiczne 1.3. Synteza cieczy jonowych w ilościach wielkolaboratoryjnych 5 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zadania badawcze projektu Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 2.1. Badania selekcyjne aktywności biobójczej cieczy jonowych wobec grzybów niszczących drewno, określenie progów toksycznych – pożywkowa metoda screningowa 2.2.Wyznaczenie wartości grzybobójczych opracowanych cieczy jonowych na drewnie iglastym i liściastym wobec grzybów rozkładu brunatnego, białego i szarego, skuteczność działania na grzyby wywołujące siniznę i pleśnienie drewna, weryfikacja struktur cieczy jonowych 2.3. Oddziaływanie cieczy jonowych na drewno: penetracja w drewno, wiązanie z drewnem – analizy spektralne, hydrofobizacja drewna, wpływ na właściwości mechaniczne drewna, wpływ na zapalność drewna, barwienie drewna pigmentami rozpuszczonymi w cieczy jonowej – uzyskanie drewna o zwiększonej odporności na działanie czynników biotycznych i abiotycznych 2.4.Badania drewna archeologicznego i zabytkowego w kontakcie z cieczą jonową, oczyszczanie drewna, określenie skuteczności zabezpieczenia przed działaniem mikroorganizmów, uzy-skanie hydrofobizacji drewna, stabilności wymiarowej drewna 6 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zadania badawcze projektu Zadanie 3. Wykorzystanie cieczy jonowych w technologiach zabezpieczania płyt drewnopochodnych i sklejek 3.1. Wpływ cieczy jonowych i sposobu ich stosowania na przebieg procesu technologicznego uzyskiwania płyt drewnopochodnych i sklejek, na ich właściwości standardowe oraz odporność na czynniki biotyczne, zastosowanie cieczy jonowych jako utwardzaczy klejowych żywic aminowych 3.2. Wpływ zabezpieczenia materiałów lignocelulozowych cieczami jonowymi na emisję z nich lotnych związków organicznych ( w tym formaldehydu) 3.3.Opracowanie założeń technologicznych zwiększenia trwałości drewna i tworzyw drzewnych z wykorzystaniem nowatorskich cieczy jonowych 7 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zadania badawcze projektu Zadanie 4. Ciecze jonowe jako bezpieczne dla środowiska rozpuszczalniki celulozy dla wyodrębnienia jej z surowców drzewnych 4.1.Badania rozpuszczania celuloz w cieczach jonowych bez i z udziałem enzymów, w celu ich ekstrakcji z surowców drzewnych, charakterystyka właściwości i budowy chemicznej uzyskanej celulozy, opracowanie parametrów procesu wyodrębniania celulozy z surowców i półproduktów papierniczych 4.2.Badania środowiskowe cieczy jonowych- ocena oddziaływania na środowisko wodne, toksyczność w stosunku do mikrooranizmów wodnych, biodegradacja w środowisku, określenie sorpcji do gleb w kontakcie zabezpieczonego drewna w aplikacjach z gruntem 8 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Właściwości cieczy jonowych Ciecz jonowa Działanie anty-bakteryjne Działanie przeciwgrzy-bowe Właściwości antyelektro-statyczne Biodegrado-walność w środowisku Rozpuszczanie związków organicznych i nieorganicz-nych Stabilność termiczna Niska prężność par 10 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Poznańskiej Zadanie 1. Synteza cieczy jonowych o nowych właściwościach użytkowych dla zastosowania w drzewnictwie 1.1 Synteza 45 struktur bioaktywnych cieczy jonowych: modyfikacja struktury kationu amoniowych azotanów(V) i azotanów(III) ciecze jonowe z organicznym anionem herbicydowym, kationem [DDA], [BA] ciecze jonowe z kationem pochodzenia naturalnego z produktów roślinnych i zwierzęcych 1.2 Synteza cieczy jonowych hydrofobizujących drewno 1.3 Synteza 22 struktur cieczy jonowych przeznaczonych do utwardzania klejowych żywic aminowych 1.4 Synteza morfoliniowych cieczy jonowych – nowych struktur rozpuszczalników celulozy Identyfikacja :NMR, analiza elementarna, analizy TLC, TG, DSC Struktura cieczy jonowych Kation Anion Liczba kombinacji kation-anion oceniana jest obecnie na 1018 11 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna Badania wartości grzybobójczych herbicydowych i azotanowych cieczy jonowych wobec grzyba: rozkładu brunatnego Coniophora puteana L. (sosna Pinus sylvestris L.) [Arq C 35][NO3] 2,7 - 4,3 kg/m3 [Arq 1230][NO3] 2,9 - 4,4 kg/m3 [DDA][herbidyd] 4,8 – 7,7 kg/m3 [Rok][1] 4,2 – 6,7 kg/m3 [BA][Cl] 4,5 – 6,4 kg/m3 rozkładu białego Trametes versicolor L. [Arq C 35][NO3] 6,6 – 10,5 kg/m3 [Arq 1230][NO3] 6,6 – 10,4 kg/m3 Coniophora puteana - owocnik na rozłożonym drewnie (fot. A. Krajewski, P.Witomski 2003) 12 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 2. Badania aktywności cieczy jonowych wobec grzybów pleśniowych: Zestaw I : Aspergillus niger, Penicilium funiculosum, Alternaria alternata, Paecylomyces varioti, Trichoderma viride Zestaw II: Chaetomium globosum Aspergillus niger [DDA][herbicyd],[BA][herbicyd],[Rok][1]-15g/m2 [DDA][NO2], [Arq C35][NO2][Arq 1230][NO2]-15 g/m2 [Arq C35][NO3][Arq 1230][NO3] – 25 g/m2 skuteczne zabezpieczenie drewna sosny Pinus sylvestris L. przed grzybami pleśniowymi 13 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 3. Badania aktywności cieczy jonowych wobec grzybów wywołujących siniznę drewna: Aureobasidium pullulans, Sclerophoma pithyophila, Ceratocistis penicillata, Cladosporium herbarum \ Stopień zasinienia sosny Pinus sylvestris L. części zabezpieczonej : [Arq C35][NO3] – 0,25 [Arq 1230][NO3] – 0,6 części niezabezpieczonej – 4,0 wg NWPC-Standard 1.4.1.3/79 14 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 4. Badania nasiąkliwości drewna sosny Pinus sylvestris L. (biel) nasyconej cieczami jonowymi \ Zmniejszenie nasiąkliwości drewna sosny Pinus sylvestris L. zabezpieczonej: [Arq C35][NO3] – 32,6% [Arq 1230][NO3] – 31,4% [DDA][herbicyd] - 39,8% [DDA][ABS] – 34% 15 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 5. Badania kątów zwilżania drewna sosny Pinus sylvestris L. (biel) zabezpieczonego powierzchniowo cieczami jonowymi Ciecz jonowa [ArqC35][NO3] Średnie kąty zwilżania wyznaczone na przekroju promieniowym sosny Próbka kontrolna po 10 [s] 42.42° Próbka kontrolna po 20 [s] 27.91° Próbka kontrolna po 39 [s] 5.52° [DDA][ABS] po 10 [s] 59.16° [DDA][ABS] po 20 [s] 57.83° [DDA][ABS] po 120 [s] 53.78° [ArqC35][NO3] po 10 [s] 38.75° [ArqC35][NO3] po 20 [s] 34.11° [ArqC35][NO3] po 120 [s] 19.80° [DDA[herbicyd] po 0 [s] 21.27° [DDA][herbicyd] po 1 [s] 4.42° [DDA][herbicyd] po 2 [s] 0° 16 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 3. Wykorzystanie cieczy jonowych w technologiach zabezpieczania płyt drewnopochodnych i sklejek Wpływ cieczy jonowych i sposobu ich stosowania na przebieg procesu wytwarzania płyt wiórowych Dozowanie cieczy jonowej [DTMA][NO3] - 9,0 kg/m3 Uzyskanie płyt zgodnych z wymaganiami PN-EN 312:2005 17 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Technologii Drewna Zadanie 3. Wykorzystanie cieczy jonowych w technologiach zabezpieczania płyt drewnopochodnych i sklejek 2. Aplikacja cieczy jonowych jako utwardzaczy klejowych żywic aminowych Ciecze jonowe: protonowe alkilobenzosulfoniany amoniowe z kationem dialkilometyloamoniowym i diarylometylo-amoniowym protonowe nieorganiczne kwasy tlenowe z kationem trietanoloamoniowym amoniowe ciecze jonowe z łańcuchem dodecylowym Żywice klejowe: mocznikowo-formaldehydowe melaminowo-mocznikowo-formaldehydowe Zastosowane ciecze jonowe stanowią pełnowartościowe utwardzacze żywic aminowych. Wytrzymałość spoin klejowych na ścinanie przez rozciąganie próbek dwuciętych z 3-warstwowych sklejek bukowych, spełnia wymagania EN 314-02 18 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Zaawansowanie badań w I roku realizacji projektu Instytut Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej Zadanie 4. Ciecze jonowe jako bezpieczne dla środowiska rozpuszczalniki celulozy dla wyodrębnienia z surowca drzewnego Badania rozpuszczania celuloz wzorcowych i półproduktów papierniczych w cieczach jonowych bez udziału i z udziałem enzymów: chlorek 1-butylo-3-metyloimidazoliowy aplikacja nowych morfoliniowych cieczy jonowych 2. Badania morfologii struktury celuloz wytrąconych z cieczy jonowych (SEM), widma FTIR, właściwości termiczne celuloz: TG , DTG, DSC ( różnicowa kalorymetria dynamiczna) 3. Przygotowanie surowców drzewnych do traktowania cieczami jonowymi polegające na rozwinięciu dostępności chemicznych składników drewna Proces rozpuszczania celulozy wiskozowej (C). Obserwacje w mikroskopie optycznym (pow. ~ 60x) 19 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Co w przyszłości? Synteza i aplikacja barwnych cieczy jonowych do ochrony drewna przed działaniem promieniowania widzialnego i ultrafioletowego Opracowanie cieczy jonowych do czyszczenia i zabezpieczania drewna zabytkowego Uzyskanie płyt wiórowych i sklejek odpornych na rozkład mikrobiologiczny Wpływ zabezpieczania materiałów lignocelulozowych cieczami jonowymi na emisję z nich lotnych związków organicznych Oczyszczanie i zabezpieczenie drewna zabytkowego azotanem(V) didecylodimetyloamoniowym Polish J. Chem. 2008:2227-2230 20 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Ciecze jonowe w konserwacji drewna zabytkowego Zalety [DDA][NO3] w konserwacji drewna zabytkowego: Czyszczenie powierzchni z osadów mineralnych Odsłanianie oryginalnych kolorów Uwypuklenie rysunku bez usuwania warstwy polichromii Zabezpieczenie przeciwko grzybom rozkładającym drewno nie czyszczone oczyszczone Zabytkowe drewno sosny z kościoła pw. Św. Michała w Gąsawie (1640 r.) oczyszczone (po lewej) i nie czyszczone (po prawej) azotanem(V) didecylodimetyloamoniowym The Use of Ionic Liquids in Strategies for Saving and Preserving Cultural Artifacts by J. Pernak1*, N. Jankowska1*, F. Walkiewicz1* and A. Jankowska2 1Poznan University of Technology, Faculty of Chemical Technology, 60-965 Poznań, pl. Skłodowskiej-Curie 2 2Renovation of works of art “AJ” Czyszczona powierzchnia drewna po upływie roku Polish J. Chem., 82, 2227–2230 (2008) 21 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Ciecze jonowe w konserwacji drewna zabytkowego 22 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011

Kluczowy zespół wykonawczy Lp Imię i nazwisko Zadanie badawcze 1 Prof. dr hab. inż. JULIUSZ PERNAK Politechnika Poznańska Instytut Technologii Drewna w Poznaniu Zadanie 1. Synteza cieczy jonowych o nowych właściwościach użytkowych dla zastosowania w drzewnictwie 2 Dr ANDRZEJ SKRZYPCZAK 3 Mgr inż. MARIUSZ KOT 4 Dr hab. inż. JADWIGA ZABIELSKA-MATEJUK, prof. nadzw. Instytut Technologii Drewna w Poznaniu Zadanie 2. Ciecze jonowe w innowacyjnych technologiach zwiększania trwałości drewna 5 Dr hab. inż. ANDRZEJ FOJUTOWSKI, prof. nadzw. 6 Doc. dr HANNA WRÓBLEWSKA 7 Dr inż. WOJCIECH CICHY 8 Mgr ALEKSANDRA KROPACZ 9 Mgr inż. ANNA STANGIERSKA 10 Mgr inż. WERONIKA PRZYBYLSKA 11 JOLANTA HOROWSKA 12 URSZULA MATELSKA Lp Imię i nazwisko Zadanie badawcze 13 Dr inż . IWONA FRĄCKOWIAK Instytut Technologii Drewna w Poznaniu Zadanie 3. Wykorzystanie cieczy jonowych w technologiach zabezpieczania płyt drewnopochodnych i sklejek 14 Dr inż. MARIUSZ JÓŻWIAK 15 Dr ALEKSANDRA DZIEWANOWSKA-PUDLISZAK 16 Mgr inż. ANDRZEJ NOSKOWIAK 17 Mgr inż. DOROTA FUCZEK 18 Mgr inż. MAGDALENA CZAJKA 19 Mgr inż. CEZARY ANDRZEJCZAK 20 Dr hab. ELŻBIETA GRABIŃSKA-SOTA, prof. nadzw. Politechnika Śląska Zadanie 4. Ciecze jonowe jako bezpieczne dla środowiska ekstrahenty celulozy z surowca lignocelulozowego 21 Dr hab. BARBARA SURMA-ŚLUSARSKA, prof. nadzw. Politechnika Łódzka 22 Dr Dariusz DANIELEWICZ Politechnika Łódzka 23 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Opracowanie i synteza cieczy jonowych Kierownik Projektu dr hab. inż. Jadwiga Zabielska-Matejuk, prof.nadzw. j_matejuk@itd.poznan.pl Opracowanie i synteza cieczy jonowych Politechnika Poznańska - Prof. dr hab. Juliusz Pernak juliusz.pernak@put.poznan.pl 24 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010

Dziękuję za uwagę 24 Instytut Technologii Drewna Katowice, 17.05.2011 Instytut Technologii Drewna Dziekanowice/Lednica, 14.09.2010