Polscy Emigranci w Europie Prezentacja wyników internetowego badania polskiej emigracji 2008 Warszawa, 17 marca 2009

Kontekst badania W grudniu 2008 roku zrealizowaliśmy drugą edycję badania polskiej emigracji. W I edycji - z października 2007 – zaprezentowaliśmy portret emigrantów jako konsumentów i odbiorców polskojęzycznych mediów oraz przedstawiliśmy sposoby kontaktu badanych z krajem. W II edycji z grudnia 2008 zbadaliśmy również aspekty emocjonalne życia na emigracji oraz perspektywy powrotu rodaków do Polski. Badanie dostarcza wielu użytecznych informacji, przydatnych bankom, deweloperom, przewoźnikom, w tym liniom lotniczym, biurom podróży, producentom FMCG, mediom czy instytucjom rządowym i samorządowym.

Cele badania Główny cel badania stanowiło zaprezentowanie wszechstronnego wizerunku Polaków żyjących na emigracji w wybranych krajach europejskich. Obok portretu społeczno – demograficznego interesowało nas przede wszystkim głębsze wniknięcie w codzienność emigrantów. Nie tylko poprzez pryzmat sytuacji zawodowej czy materialnej, ale poprzez cele do których dążą, towarzyszące im tęsknoty oraz samopoczucie. Zbadaliśmy także, czy mieszkając na emigracji nadal interesują się wydarzeniami z Polski oraz czy tęsknią za krajem. Na koniec zapytaliśmy badanych o ich plany powrotu do Polski.

Metodologia Wywiady zrealizowano poprzez ankiety internetowe (web survey). Zaproszenia do badania wyświetlano osobom, które odwiedzały zza granicy strony internetowe Onet.pl, WP.pl, Interia.pl oraz Gazeta.pl. Osoby te identyfikowano na podstawie numerów IP połączenia internetowego. Dodatkowo proszono badanych o potwierdzenie kraju zamieszkania. Badanie objęło osoby, które mieszkają od co najmniej trzech miesięcy w jednym z 11 krajów Europy Zachodniej. Kraje wybrano na podstawie liczby odwiedzin, tak aby uzyskać co najmniej 300 wywiadów na kraj. Ankiety zebrano w dniach 3-17 grudnia 2008 roku. Łącznie przeankietowano 20 006 osób.

Podział zebranych ankiet wg krajów 659 804 Łącznie zbadano 20 006 osób. 3/4 badanych pochodzi trzech krajów: Wielkiej Brytanii, Niemiec i Irlandii. 1 906 8 126 889 473 4 740 955 370 643 550

Dokąd wyjechali i kim są?

74% zbadanych emigrantów wyjechało do Wielkiej Brytanii, Irlandii lub Niemiec Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Źródło ilustracji: www.dziennik.pl

oraz potrzeba poznania świata Cel wyjazdu stanowiła przede wszystkim chęć poprawy statusu materialnego oraz potrzeba poznania świata Co było dla Ciebie głównym powodem wyjazdu z Polski? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi

i „starą emigrację” wg długości pobytu) 43% emigrantów przebywa za granicą krócej niż 3 lata (podział na „nową” i „starą emigrację” wg długości pobytu) Od jak dawna mieszkasz za granicą? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Nowa emigracja

Większość emigrantów to osoby młode – 70% badanych jest pomiędzy 21 a 35 rokiem życia Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)

Struktura wykształcenia Wyjechały przede wszystkim osoby dobrze wykształcone – 90% badanych zadeklarowało przynajmniej średnie wykształcenie Struktura wykształcenia zbadanych emigrantów Porównanie ze spisem powszechnym GUS Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)

współmałżonkiem(-ą) lub partnerem(-ką) Często są z nimi najbliżsi – 40% badanych przebywa na emigracji razem ze współmałżonkiem(-ą) lub partnerem(-ką) Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Źródło ilustracji: imagebase.davidniblack.com

Jak im się wiedzie zawodowo i finansowo?

Blisko połowa emigrantów wykonuje prace fizyczne 27% pracuje jako specjaliści lub na stanowiskach kierowniczych (w Polsce 20%) 65% emigrantów pracuje na etacie, 9% prowadzi własną działalność gospodarczą, 7% odbywa staż, pracuje dorywczo lub naukowo. 19% badanych nie pracuje (uczą się/studiują, prowadzą dom, szukają pracy). Działalność gospodarczą prowadzą częściej emigranci w Niemczech (17%) i Austrii (16%). Najrzadziej – w Irlandii (3%) i Wielkiej Brytanii (7%) Podstawa procentowania: osoby pracujące (N=16 380)

Zdecydowana większość odczuła poprawę sytuacji materialnej po wyjeździe Na emigracji Przed wyjazdem Które określenie, najlepiej opisuje Twoją sytuację materialną? Które określenie, najlepiej opisuje Twoją sytuację materialną przed wyjazdem z Polski? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)

Nie tylko starcza im na bieżące potrzeby, ale jeszcze zaoszczędzają część zarobków 74% emigrantów oszczędza minimum 5% zarobków. 35% emigrantów odkłada co najmniej jedną trzecią swoich zarobków. Emigranci z Irlandii i Norwegii chętniej niż inni oszczędzają na zakup mieszkania/domu w Polsce lub otwarcie firmy w Polsce. Emigranci z Niemiec i Austrii, częściej niż pozostali, oszczędzają na dodatkową ochronę emerytalną. Cele oszczędzania Wg badań CBOS z 2008r. tylko 23% Polaków ma oszczędności. Na jakie cele oszczędzasz? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=16 155) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł więcej niż jednej odpowiedzi

Reakcje na kryzys finansowy 17% odczuło na własnej skórze początki kryzysu (w listopadzie/grudniu) 56% osób nie planowało wówczas podejmowania szczególnych działań Reakcje na kryzys finansowy Pierwsze objawy kryzysu najwcześniej dostrzegli respondenci z Włoch i Hiszpanii. Wśród osób które odczuły oznaki kryzysu (17% wszystkich badanych) zwracano przede wszystkim uwagę na wzrost zagrożenia utraty pracy (44% z nich). Jak na twoje życie wpłynął obecny kryzys finansowy? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=3 380) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł więcej niż jednej odpowiedzi

Do czego dążą, na czym im zależy, czy czują się dobrze na emigracji?

Cele które chcą osiągnąć Najważniejszymi wartościami są dla nich szczęście rodzinne i udane życie osobiste Cele które chcą osiągnąć Emigrantom w Irlandii bardziej niż pozostałym zależy na własnym domu/mieszkaniu. Emigranci w Norwegii kładą większy nacisk niż inni na pomoc rodzinie. Wg badań CBOS z 2008 najważniejsze cele i dążenia Polaków, to zdrowie, długie życie (35%), poprawa poziomu życia, wyższe zarobki, dobrobyt materialny (23%), szczęście rodzinne i osobiste (12%). Czy jest coś, na osiągnięciu czego szczególnie Ci teraz zależy? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi

Zdecydowana większość badanych czuje się dobrze na emigracji bezpiecznie szczęśliwie spełniony swojsko wśród swoich zadowolony(a) z nowego miejsca Jak czujesz się na emigracji? Które z poniższych określeń najlepiej opisują stan, jaki na ogół Ci towarzyszy? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.

Badani są w zdecydowanej większości zadowoleni z warunków życia codziennego, sytuacji finansowej oraz relacji z innymi osobami Czy jesteś zadowolony/a z….? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.

38% badanych spotkały kiedykolwiek nieprzyjemności na tle narodowościowym Nieprzyjemnych sytuacji doświadczyło 50% emigrantów z Holandii. W najmniejszym stopniu wskazują na takie sytuacje osoby zamieszkałe w Hiszpanii – tylko 29% z nich spotkało się z nieprzyjemnościami. Czy podczas obecnego pobytu za granicą spotkały Cię jakieś nieprzyjemności z powodu polskiego pochodzenia? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi.

Najbardziej pozytywny stosunek mają do osób lokalnej narodowości, najmniej - wobec… innych Polaków na emigracji 51% emigrantów z Holandii ma negatywny stosunek do innych Polaków na emigracji (podczas gdy w całej próbie 40%). Jaki jest Twój stosunek do następujących grup? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.

Czy interesują się sytuacją w Polsce? Czy tęsknią za krajem?

Choć tylko 32% badanych tęskni wprost za Polską, jako krajem, to niemalże każdy z respondentów ma swoje „małe tęsknoty” Rodzina i znajomi, to niezależnie od kraju pobytu dwa najważniejsze źródła tęsknoty. Za polskimi produktami spożywczymi tęsknią przede wszystkim emigranci w Hiszpanii i Norwegii. Tęsknotę za polską mentalnością, Polakami najczęściej deklarują emigranci z Niemiec. Czy jest coś w Polsce, za czym szczególnie tęsknisz? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi sumują nie się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi

Wśród doniesień z Polski, emigranci najchętniej śledzą informacje ze świata polityki, gospodarki oraz ze „swojego” miasta/regionu Informacje z rynku nieruchomości interesują szczególnie emigrantów z Irlandii. Informacje o wydarzeniach kulturalnych oraz ze świata polityki najchętniej śledzą emigranci z Francji. Czy śledzisz informacje z Polski? Jeśli tak, co Cię interesuje? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi.

czyta polskojęzyczną prasę lub słucha radia 2/3 emigrantów ogląda polskojęzyczne kanały telewizyjne, a ponad połowa czyta polskojęzyczną prasę lub słucha radia Odsetek osób korzystających z mediów polskojęzycznych Intensywność korzystania z mediów polskojęzycznych Uwaga – na wykresie pominięto pozostałe odpowiedzi dotyczące częstotliwości Czy oglądasz za granicą polskojęzyczne stacje telewizyjne? Czy słuchasz za granicą polskojęzycznych stacji radiowych? Jak często czytasz polskojęzyczną prasę wydawaną w kraju, w którym mieszkasz? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Wyniki są odpowiedzą na kilka pytań.

Czy wrócą do Polski?

Co trzeci respondent planuje pozostać na stałe za granicą Powrót planują przede wszystkim osoby zamieszkałe w Irlandii Które z poniższych określeń najlepiej oddaje Twoją sytuację? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Nowa emigracja

Wrócić planują na ogół osoby krócej przebywające za granicą oraz słabiej znające lokalny język Które z poniższych określeń najlepiej oddaje Twoją sytuację? Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)

Podsumowanie

Podsumowanie Poprawa statusu materialnego oraz chęć poznania świata, to dwa główne powody wyjazdów. Wyjechały osoby młode, lepiej wykształcone, często z rodziną. 81% emigrantów pracuje zarobkowo. Zdecydowana większość emigrantów odczuła wyraźną poprawę statusu materialnego. Nie tylko wystarcza im na podstawowe potrzeby, ale jeszcze mogą zaoszczędzić. Szczęście rodzinne oraz udane życie osobiste, to najważniejsze cele, jakie chcą osiągnąć.

Podsumowanie Zdecydowana większość emigrantów czuje się dobrze na emigracji. Tylko co trzeci tęskni za Polską. 38% badanych spotkały kiedykolwiek nieprzyjemności na tle narodowościowym. Emigranci aktywnie interesują się informacjami z Polski oraz korzystają z mediów polskojęzycznych. Jeśli tęsknią, to przede wszystkim za rodziną oraz znajomymi/przyjaciółmi. Co trzeci badany planuje pozostać za granicą na stałe.

Dziękujemy za uwagę Andrzej Garapich Sławek Pliszka Edward Korbel