Wprowadzenie do zagadnień podatkowych Podatki w Unii Europejskiej Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Elementy stałe podatków Podatek jest świadczeniem: publicznoprawnym = nakładany drogą ustaw = przez organ władzy publicznej ( Sejm) = przeznaczany na cele publiczne zgodnie z przepisami prawa oraz założeniami polityki finansowej powszechnym = dotyczący każdego podatnika na takich samych zasadach przymusowym = nadający się do egzekucji bezzwrotnym = brak roszczenia o zwrot podatku ( wyjątki: nadpłata w PIT, zwrot opłaty skarbowej, zwrot PTU) nieodpłatnym = brak kontrświadczenia zasadniczym = funkcja fiskalna Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Elementy zmienne (techniczne) podatków Osoba fizyczna, osoba prawna, j.o.n.m.o.p, na których zgodnie z prawem ciąży obowiązek podatkowy Podmiot Stan faktyczny, czynność lub rzecz, od których zgodnie z prawem należy płacić podatek Przedmiot Konkretyzacja przedmiotu opodatkowania do wartości mierzalnych, policzalnych Podstawa opodatkowania Stawka = Podatek/Podstawa opodatkowania Skala = układ stawek w danym podatku ( liniowy v progresywny) Skala i stawki podatkowe Np. jednorazowo czy ratalnie / gotówkowo czy bezgotówkowo / osobiście czy przez płatnika lub inkasenta Tryb i warunki płatności Np. ulga z tytułu darowizn, użytkowania internetu, spłaty odsetek od kredytu mieszkaniowego, rehabilitacyjna ( PIT) Ulgi i zwolnienia podatkowe Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Wzór na obliczenie podatku: Podatek = Podstawa opodatkowania X Stawka podatkowa Kwotowa Procentowa Wielokrotnościowa Formy uproszczone: Ryczałt od osób duchownych Karta podatkowa Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Synchronizacja podstaw i stawek Podatek Przedmiot Podstawa Stawka CIT Dochód spółki Suma rocznych dochodów [ zł ] [ % ] VAT Import samochodów Wartość celna + cło + akcyza [ zł ] [ %] Akcyza Produkcja piwa Objętość [ hl ] [ zł ] Od nieruchomości Własność lokalu mieszkalnego Powierzchnia [ m ^ 2 ] Od środków transportowych Własność autobusu, ciężarówki Ilość środków transportowych [ sztuk......] Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Typy skal podatkowych SKALA PODATKOWA NIEPROPORCJONALNA PROPORCJONALNA: jedna stawka liniowa Podstawa ▼▲-----------Stawka const. PL: wszystkie podatki z wyjątkiem PIT oraz podatku od spadków i darowizn NIEPROPORCJONALNA PROGRESYWNA REGRESYWNA DEGRESYWNA Podstawa ▲ Stawka ▲ Stawka ▼ Podstawa ▼ PL: PIT + podatek od spadków i darowizn Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Dwa rodzaje progresji podatkowej Kazus: Na podstawie tabeli podatkowej oblicz podatek dla danej podstawy x = 1200 zł Podstawa Stawka Progresja globalna Modus operandi: Progresja szczeblowana 0 – 100 zł 10% 1. Dopasowanie danej podstawy do właściwego szczebla 2. Pomnożenie podstawy przez odpowiednią stawkę 100 x 10 % = 10 zł 1. Rozbicie danej podstawy na części pasujące do granic szczebli tabeli 2. Pomnożenie części podstawy przez odpowiednie stawki 3. Zsumowanie wyników 100 – 400 zł 20% 300 x 20% = 60 zł 400 – 1000 zł 30% 600 x 30% = 180 zł > 1000 zł 40% 1200 x 40% = 480 zł 200 x 40% = 80 zł RAZEM: 330 zł Rozwiązanie: Podatek dla podstawy x = 1200 zł wynosi 480 zł w progresji globalnej i 330 zł w progresji szczeblowanej Progresja odcinkowa: podane są z góry wyliczone kwoty podatków z niższych szczebli, np. ustawa o PIT Podstawa opodatkowania Podatek wynosi: Do 85 528 zł 18% podstawy minus 556, 02 zł Ponad 85 528 zł 14 839, 02 zł + 32% ( podstawa minus 85 528 zł) Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Konstytucyjne podstawy prawa podatkowego Aspekty legislacyjne Aspekty merytoryczne (217) Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. --------------------------------------------------------------------- (123) Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. (168) Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. (84) Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. --------------------------------------------------------------------- (32) 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. (64) 1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. 2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. 3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1) Funkcje podatków Fiskalna (Alimentacyjna) Redystrybucyjna (Alokacyjna) Analityczna Stymulacyjna Społeczna Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Granice fiskalizmu (1) Źródło : http://ec. europa Granice fiskalizmu (1) Źródło : http://ec.europa.eu/eurostat/euroinicators stan na 31.12.2012 r. Udział dochodów publicznych w PKB Udział wydatków publicznych w PKB Deficyt względem PKB Dług publiczny względem PKB EU - 27 45% 49% (-) 4% 85% EA - 17 46% (-) 3% 90% Szwecja 51.3% 52% (-) 0.7% 38% Niemcy 45,2% 45,0% 0,2% 82% Polska 42% 55% Hiszpania 36% 47% (-) 9% 84% Estonia 40,2% 40,5% (-) 0,3% 10% Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1) Granice fiskalizmu (2) Krzywa Laffera Reguła edynburska David Ricardo, 1823 „leave them as you find them” „…podatki zmieniając poziom dochodu i majątku podatnika nie powinny doprowadzać do rezygnacji z działalności, dzięki której ten dochód i majątek został osiągnięty…..” Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Sprawiedliwość podatkowa Granice fiskalizmu (3) Sprawiedliwość podatkowa Magiczny czworobok Wszystkie podmioty muszą być w jednakowych warunkach traktowane według jednej miary (sprawiedliwość pozioma) Wysokość obciążenia podatkowego winna pozostawać w racjonalnym stosunku do zdolności płatniczej podatnika (sprawiedliwość pionowa) Cele publiczne, na jakie państwo przeznacza wpływy podatkowe muszą być powszechnie aprobowane (sprawiedliwość społeczna) Niska inflacja Niskie bezrobocie Wysoki wzrost gospodarczy Wysoki poziom obrotów handlowych z zagranicą Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Granice fiskalizmu (4) ( źródło: www.pit.pl/aktualnosci-podatkowe) Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Zasady podatkowe (canons of taxation) Zasada pewności podatkowej Nullum tributum sine lege = tylko ustawy mogą kształtować obowiązki podatkowe Lex vectigal retro non agit = prawo podatkowe nie działa wstecz Semper pro tributario = wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść podatnika Problem vacatio legis – zmiany przepisów podatkowych nie powinny wchodzić w życie w trakcie roku podatkowego, tylko od 1 stycznia roku następnego Zasada dogodności podatkowej Podatki należy pobierać w momencie największej zdolności płatniczej podatnika Zasada taniości podatkowej Pobór podatków nie powinien pochłaniać nadmiernych kosztów Zasada sprawiedliwości podatkowej (pkt 1 – 3 za: J. Gliniecka, J. Harasimowicz) Wszystkie podmioty muszą być w jednakowych warunkach traktowane według jednej miary (sprawiedliwość pozioma) Wysokość obciążenia podatkowego powinna być w racjonalnym stosunku do zdolności płatniczej podatnika ( sprawiedliwość pionowa) Cele publiczne, na jakie władze przeznaczają wpływy podatkowe powinny być społecznie aprobowane Równość podatkowa = każdy proporcjonalnie do swoich możliwości płatniczych powinien partycypować w utrzymaniu państwa = brak nadmiernych przywilejów podatkowych Ochrona źródła podatkowego ( leave them as you find them) = pobieranie podatków nie może prowadzić do rezygnacji z opodatkowanej działalności Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Teoretyczna klasyfikacja podatków Źródło: Dochód Podatki przychodowe Podatki dochodowe (PIT, CIT) Źródło: Majątek Podatki od posiadania majątku ( rolny, leśny) Podatki od wartości majątku (katastralny) Podatki od wzrostu wartości majątku ( opłata adiacencka) Podatki od wzrostu masy majątkowej ( od spadków i darowizn) Podatki od transferu majątku ( PCC, PIT) Źródło: Obrót Podatki od obrotu profesjonalnego (VAT, akcyza) Podatki od obrotu niezawodowego (PCC) Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Polskie podatki państwowe Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Polskie podatki samorządowe (gminne) Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)

Podział prawa podatkowego Prawo podatkowe Krajowe Część ogólna Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – ORDYNACJA PODATKOWA Część szczegółowa ( poszczególne podatki państwowe i samorządowe) Ustawy szczególne Międzynarodowe Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Europejskie Dyrektywy dotyczące m.in. podatków pośrednich Wprowadzenie do zagadnień podatkowych (1)