Kryzys globalny - cz. II (zagrożenie i szansa) Ekologiczny holokaust albo upodmiotowianie ekohumanistyczne

Lesław Michnowski B. (1993-2011) członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk http://www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com

Dokonywana przez Chiny rozwojowa synteza socjalizmu i kapitalizmu to główna przeszkoda w przezwyciężaniu globalnego kryzysu metodą neo-darwinizmu społecznego/zerowego wzrostu. Równowagowo wzmacniany BRICS jako współcześnie główny czynnik przywrócenia światowej społeczności (ŚS) rozwojowej równowagi.

NEO-DARWINIZM SPOŁECZNY, gdy deficyt dostępnych zasobów naturalnych oraz zagrożenia ekologiczne: NAJSILNIEJSI – w miejsce podporządkowywania - ELIMINUJĄ nieco słabszych KONKURENTÓW do źródeł deficytowych zasobów naturalnych i przyrodniczych, NISZCZĄC WRAZ Z TYM POTENCJAŁ INTELEKTUALNY I SOCJORÓŻNORODNOŚĆ LUDZKOŚCI

Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu? Wielce kryzysogenne globalne zagrożenie to: (1) - przejęcie i utrwalenie, zwłaszcza przez Chiny, wzorców nieracjonalnego rozwarstwienia społecznego oraz marnotrawnej (hedonistycznej, prestiżowej) konsumpcji, (2) - wstrzymanie kształtowania podatności innowacyjnej gospodarki. jak również (3) - uniemożliwienie prowadzenia poprawnej dalekosiężnej strategii trwałego rozwoju/win-win.

Część I

Meadows, D.H., …Granice wzrostu (1972) – minitoring dynamiczny.

Według ww Raportu „Granice wzrostu” przyjęcie za możliwy radykalnego wzrostu dostępności zasobów naturalnych, jednak bez odpowiedniej zmiany zasad funkcjonowania gospodarki, w tym jej podstaw aksjologicznych, również prowadzi do globalnej katastrofy.

Ekologiczny holokaust (JPII) jako patologiczny sposób przezwyciężania globalnego kryzysu ===================================== Michnowski, L., Ekohumanizm i trwały rozwój a koncepcja Cywilizacji Życia i Miłości Jana Pawła II, [w:] Episteme 57/2006, Wydawnictwo UKSW i Wszechnicy Mazurskiej, Acta Universitatis Masuriensis, Olecko 2006, http://www.kte.psl.pl/Ekohumczmjpii.pdf

Według nowych (m.in. 2009 r.) wypowiedzi Dennisa Meadowsa przezwyciężenie globalnego kryzysu wraz z zapewnieniem Ziemianom/”nadludziom” „dostatniego życia”, wymaga zmniejszenia zaludnienia Ziemi o około 85% - czyli do 1-2 mld osób. http://www.euronatur.org/Interview_Dennis_Meadows.dennismeadows_en.0.htm http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,666175,00.html

Główna przyczyna wyczerpywania źródeł zasobów naturalnych oraz bezwzględnej degradacji środowiska przyrodniczego, to moralnie już zdegradowana ekonomika egoistyczna: (1) - zysku za „wszelką cenę”; (2) - bez kompleksowego rachunku korzyści i kosztów gospodarowania, oraz (3) - umożliwiająca bogacenie się bez twórczego wkładu w rozwój światowej społeczności i środowiska przyrodniczego.

Względny (E=mc2) deficyt zasobów życia: naturalnych i przyrodniczych, to skutek deficytu: (a) wiedzy; (b) techniki, w tym metod symulacji komputerowej wielkich systemów; (c) aktywnego potencjału intelektualnego/mądrości; (d) umiejętności stymulowania ekospołecznie użytecznej aktywności poznawczo-innowacyjnej; (e) woli politycznej WSPÓLNOTOWEGO przezwyciężania globalnego kryzysu. ================================================ Apel Klubu Twórców Ekorozwoju: O ekohumanizm i budowę informacyjnych podstaw trwałego rozwoju (wyłożony w 2002 r. w Johannesburgu): http://www.kte.psl.pl/apelk.htm .

Fey, Willard R. Lam, Ann C. W., 2001, The Bridge To Humanity’s Future: A System Dynamics Perspective on the Environmental Crisis and its Resolution, Michnowski, L., HOW TO AVOID THE GLOBAL CATASTROPHE?, SDS, Oxford 2004. Por. Michnowski, L., Jak żyć? Ekorozwój albo …, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995, jak również: Pauli, G., The Blue Economy, 2010.

Dla przywrócenia zdolności rozwoju ŚS konieczność nowej rewolucji naukowo-techniczno-przemysłowej, która umożliwi harmonizująco przekształcić stosunki „człowiek–człowiek” i „człowiek-przyroda” - na wzór bezodpadowych stosunków biosfery (Rezonans ekorozwojowy)

Włączyć światową społeczność w proces rozwojowej - zwiększającej poziom informacji - ewolucji Universum (Big Bang – Punkt Omega, TdCh)

Warunkiem rozwoju światowej społeczności jest przewaga - ludzką pracą dokonywanej - konstrukcji (regeneracyjnej powielającej i innowacyjnej) nad nieuchronnie postępującą destrukcją (fizyczną i moralną/dezaktualizacyjną)

Eliminowanie negatywnych konsekwencji moralnej destrukcji/dezaktualizacji wymaga dalszego rozwoju nauki i techniki, co powoduje dalszy wzrost natężenia tej nieuchronnej – już tylko upływem czasu powodowanej – formy destrukcji życia

Czym wyższy poziom rozwoju nauki i techniki, tym WIĘKSZE TEMPO ZMIAN w uwarunkowaniach życia, oraz WIĘKSZE NATĘŻENIE MORALNEJ DESTRUKCJI form życia, już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia - a zatem więcej dalekowzrocznej MĄDREJ (w tym etycznej) - sztuczną inteligencją wspomaganej - koordynowanej PRACY oraz NOWEJ NAUKI i ekospołecznie użytecznej TECHNIKI dla eliminowania negatywnych skutków MORALNEJ DESTRUKCJI

A zatem ukształtowanie zdolności trwałego rozwoju ŚS wymaga docelowo ekohumanistycznego upodmiotowienia wszystkich ludzi, stworzenia im możliwości mądrej - ekospołecznie użytecznej -kreatywności intelektualnej

MĄDROŚĆ (w ujęciu tego referatu), to zdolność: (1) OBSERWOWANIA zdarzeń zachodzących w układzie: podmiot życia społeczno- gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); (2) ROZPOZNAWANIA procesów, których te zdarzenia dotyczą; (3) PRZEWIDYWANIA przyszłego biegu tych procesów; (4) ich WARTOŚCIOWANIA; (5) PRZECIWSTAWIANIA się procesom negatywnym, (6) WSPOMAGANIA procesów pozytywnych.

Stan Zmian i Ryzyka (SZiR) - tak szybko zachodzące (powodowane rozwojem nauki i techniki) zmiany w uwarunkowaniach życia, oraz tak znaczna organizacyjna bezwładność, iż dla eliminowania negatywnych konsekwencji moralnej destrukcji istnieje konieczność antycypatywności (w tym feedforward), a zarazem występuje znaczne ryzyko błędów prognostyczno-adaptacyjnych, powodujące konieczność odpowiedniej rezerwotwórczości

Antycypatywność: prowadzenie polityki rozwoju społeczno-gospodarczego na podstawie przewidywania nadchodzących zmian w uwarunkowaniach życia i podejmowania, dotyczących form życia, działań adaptacyjnych, w tym obronnych, z odpowiednim – zależnym od bezwładności danej społeczności – wyprzedzeniem

Feedforward: podukład sterowniczy umożliwiający korygowanie podlegającego sterowaniu procesu ante factum, tzn na podstawie przewidywanych konsekwencji podejmowanych działań sterowniczych

GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ GLOBALNEGO KRYZYSU jest brak możliwości – w wyniku deficytu mądrości w ramach socjal-darwinistycznych stosunków społecznych – zwłaszcza z odpowiednim wyprzedzeniem, eliminowania negatywnych następstw MORALNEJ DESTRUKCJI

Ekohumanistyczne upodmiotowienie elity i nie-elity jako istotny warunek radykalnego zintensyfikowania ekospołecznie użytecznej kreatywności intelektualnej, a wraz z tym skutecznego eliminowania negatywnych następstw moralnej destrukcji

Ekohumanistyczne upodmiotowianie: wspomagane komputerową automatyzacją „przemieszczanie” osób/warstw społecznych/narodów pełniących dotąd przedmiotowe (”mówiących narzędzi”) funkcje w podsystemie „Technika” do podmiotowego (poznawczo-projektująco-decyzyjnego) podsystemu Człowiek”, wraz ze stwarzaniem im warunków dla kierowania działalnością podmiotową na zasadzie dobra wspólnego/win-win.

EKOHUMANIZM: partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego/win-win – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – POWSZECHNIE WSPOMAGANE nauką i wysoką techniką oraz KULTURĄ INFORMACYJNĄ. ================================== Apel Warszawski - O ekorozwój http://www.kte.psl.pl/apelw.htm

Istotnym warunkiem ekohumanistycznego upodmiotowienia jest ukształtowanie sprawnej informacyjnie i innowacyjnie podatnej infrastruktury społeczno-gospodarczej, zdolnej do „wchłaniania” efektów ekospołecznie użytecznej kreatywności intelektualnej, umożliwianej takim upodmiotowianiem

Ekohumanizm a Meadows 1992/2004 Tools for the Transition to Sustainability (…) VISIONING (…) Networking (…) Truth-Telling (…) Learning (…) LOVING (…). SNK Dobro wspólne Chiny win-win

Zastępowanie - wraz z ekohumanistycznym upodmiotowianiem – kreatywności biologicznej/obronnej nadmiernej rozrodczości kreatywnością intelektualną jako naturalny sposób ograniczania takiej rozrodczości

Uwarunkowania ukształtowania – wraz z upowszechnianiem mądrości – zdolności trwałego rozwoju (sustainable development) światowej społeczności: (1) środowisku przyrodniczemu więcej „dawać”, aniżeli zeń „brać”; (2) rozwojowo sterować procesem życia środowiska; (3) z wyprzedzeniem – antycypatywnością – podtrzymywać rozwój i eliminować nadchodzące zagrożenia; (4) tworzyć rezerwy zasobów materialnych i intelektualnych „na wszelki wypadek”; (5) adekwatnie zwiększać potencjał mądrości światowej społeczności.

Realizacyjna konieczność dalekowzrocznego, wizyjnego programowania strategicznego/backcasting wspomaganego ULTRASTABILNĄ sterowniczą strukturą światowej społeczności

Część II

Strategiczna wizja backcasting winna być oparta na wiedzy z zakresu logiki/cybernetyki rozwoju (systemów życia/SŹ)

„Humanity has the ability TO MAKE DEVELOPMENT SUSTAINABLE to ensure that it meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.” Brundtland Report: Our Common Future, ch. I, p. 27

ROZWÓJ TRWAŁY (w tym r. przekr. gr. wzr ROZWÓJ TRWAŁY (w tym r. przekr. gr. wzr.) ŚS albo kryzys i globalna katastrofa [θ = θ(i)] I – poziom informacji światowej społeczności (ŚS) - wg N. Wienera; s – poziom entropii ŚS (j.w.); n – ilość elementów ŚS; q – jakość elementów ŚS; Θ – trwałość ŚS. Monitoring Dynamiczny (MD) – przetwarzanie danych statystycznych w prognozy ostrzegawcze i informację o jakości i dynamice oraz przyszłym przebiegu procesu życia ŚS, pod warunkiem braku interwencji w ten przebieg. Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu: http://www.kte.psl.pl/episteme103-skr.pdf

Rozwój a wzrost Wzrost jako warunek rozwoju Warunkiem rozwoju ŚS jest wzrost aktywnego potencjału intelektualnego/mądrości oraz natężenia przepływu przez ŚS (jako system otwarty), energii (w szerszym znaczeniu). A więc dla trwałego przezwyciężenia obecnego kryzysu niezbędny jest – zamiast zmniejszania - wzrost intensywności gospodarowania oparty na zmianie sposobu (w tym aksjologii) funkcjonowania światowej gospodarki

Nieuchronność ilościowego wzrostu systemu życia (SŻ) - jako warunek jego rozwoju - skutkuje osiąganiem przez SŻ granic jego wzrostu w ramach dotychczasowych jego form życia. Podtrzymanie rozwoju SŻ wymaga zatem posiadania umiejętności rozpoznawania i rozwojowego przekraczania tych granic

Współzależność grup elementów i relacji konstytuujących dowolny system życia, w tym światową społeczność Poprawnie – zgodnie z wewnętrznymi i zewnętrznymi uwarunkowaniami życia - ukształtowany homeostat i orgware stymulują rozwój systemu życia

GRANICE WZROSTU ŚS: (a) NAUKOWO-TECHNICZNE, w tym EDUKACYJNE; (b) ORGANIZACYJNE - nie wymagające - dla rozwojowego ich przekroczenia – wzrostu potencjału n-t i intelektualnego oraz przemiany aksjologicznej; (c) AKSJOLOGICZNE – takie granice, dla rozwojowego przekroczenia których, niezbędna jest odpowiednia przemiana aksjologiczna oraz warunkująca ją przebudowa systemu zarządzania/homeostatu światowej społeczności.

Obecny kryzys to kryzys cywilizacyjny, będący skutkiem patologicznego przekroczenia przez światową społeczność granic wzrostu tych trzech rodzajów Trwałe jego przezwyciężenia wymaga zatem rozpoznania tych granic oraz opracowania metod rozwojowego ich przekroczenia

Przebieg rozwoju/kryzysu wyznaczają jego powtarzające się fazy i kolejno następujące etapy

Normalne i patologiczne stany jakości życia systemu życia, w tym światowej społeczności, powstające kolejno w jego trwałym rozwoju albo kryzysie, zapoczątkowanym patologicznym przekroczeniem granicy wzrostu elitarnego. Etapy procesu życia.

Etapy trwałego rozwoju m. in Etapy trwałego rozwoju m.in. światowej społeczności: (1) stagnacji egalitarnej; (2) wzrostu elitarnego – kosztem nie-elity i środowiska; (3) wzrostu nie-elitarnego – kosztem środowiska; (4) ekorozwoju – rozwoju elity i nie-elity razem ze środowiskiem.

Kryzys globalny skutkiem niedoprowadzenia do ukształtowania mądrej - w tym etycznej i dalekowzrocznej - elity światowej społeczności, co spowodowało niedokonanie humanistycznej, a następnie ekorozwojowej przemiany cywilizacyjnej, niezbędnych dla ukształtowania stanów wzrostu nie-elitarnego i ekorozwoju ŚS

Ekohumanistyczne upodmiotowienie nie-elity i elity jako istotny warunek dostosowania ŚS do życia w SZiR i wraz z tym trwałego przezwyciężenia globalnego kryzysu.

Uwarunkowania ekohumanistycznego upodmiotowienia elity i nie-elity (1): (a) materialne warunki sprzyjające kreatywności intelektualnej (wyżywienie, wykształcenie, godna praca, mieszkanie, wypoczynek, opieka zdrowotna, emerytura, …); (b) system edukacyjny kształtujący powszechną mądrość, w tym ekohumanistyczną moralność; (c) powszechnie dostępny informacyjny system wiedzy o prawdopodobnych kompleksowych, w tym społecznych i przyrodniczych, konsekwencjach ludzkich działań i innych zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody.

Uwarunkowania ekohumanistycznego upodmiotowienia elity i nie-elity (2): (d) system elastycznej automatyzacji wytwarzania; (e) ekonomika ekospołecznej sprawiedliwości; stymulująca ekospołecznie użyteczną innowacyjność (EUI) poprzez podział efektów społecznego procesu pracy proporcjonalnie do ekospołecznej użyteczności jej podmiotów; (f) stymulujący rozwój podział pracy twórczej pomiędzy elitą i nie-elitą; (g) sprawna informacyjnie i innowacyjnie podatna infrastruktura społeczno-gospodarcza.

Zasada pomocniczości jako istotny warunek ekohumanistycznego upodmiotowienia nie-elity

W SZiR jakościowo nowa rola administracji państwowej: (1) Wspomagana informacyjnie, w tym monitoringiem dynamicznym, inwigilacja interwencyjna (Kotarbiński); (2) Strategiczne programowanie wizyjne/backcasting.

Ekohumanistyczne zintegrowanie światowej elity – wraz z przeprowadzeniem jej na ww piąty szczebel „drabiny” ludzkich potrzeb – jako niezbędny warunek ukształtowania zdolności trwałego rozwoju światowej społeczności.

Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu? (1) Ekohumanistyczne upodmiotowianie elity i nie-elity (2) Ekohumanistyczna przebudowa światowego systemu finansowego, ukształtowanie - w miejsce spekulacyjnego – systemu ekospołecznej polityki monetarnej (3) Optymalizowanie - przyczyniającej się do ekohumanistycznego upodmiotowianie - sprawnościowej konsumpcji. (4) Doprowadzenie do ekospołecznej sprawiedliwości. (5) Kształtowania informacyjnej sprawności oraz innowacyjnej podatności gospodarki. (6) Ukształtowanie systemu międzynarodowej specjalizacji naukowo-wytwórczej. (7) Doskonalenie poprawnej dalekosiężnej strategii trwałego rozwoju/win-win.

Dziękuję za uwagę www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com