HAŁAS Opracowała Agnieszka Terebus

SPIS TREŚCI Wprowadzenie Pojęcie hałasu Rodzaje hałasu i ich źródło Skutki hałasu Prawo do ciszy Czy wiesz, że… Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 Podsumowanie Bibliografia

WPROWADZENIE Sygnały dochodzące z otoczenia, rejestrowane narządem słuchu, nazywa się dźwiękami Niektóre z nich są dla nas muzyką, inne drażnią nas lub nawet powodują uszkodzenia słuchu.

JAKI DŹWIĘK NAZYWAMY HAŁASEM ? to występujący w środowisku niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia człowieka dźwięk. Źródło: definicja hałasu z Portalu Wiedzy Onet: http://portalwiedzy.onet.pl/19952,,,,halas,haslo.html

Natężenie hałasu mierzymy w decybelach [dB]. Cechą dźwięku jest częstotliwość. Dźwięki o wysokiej częstotliwości wydają nam się głośniejsze i bardziej dokuczliwe niż dźwięki o niskiej częstotliwości i tym samym natężeniu. Decybelomierz Źródło grafiki: http://i1.ebayimg.com/01/i/05/97/1f/2b_1_b.JPG

RODZAJE HAŁASU I ICH ŹRÓDŁO Transport – autostrady, skrzyżowania dróg z intensywnym ruchem, hałaśliwe tramwaje, stare i niesprawne samochody. Przemysł – fabryki, inwestycje budowlane, na których pracuje ciężki sprzęt i jeżdżą duże ciężarówki. Rekreacja – motocykle i inne pojazdy o napędzie motorowym: motorówki, skutery wodne i śnieżne, kosiarki do trawników, piły do drewna, dyskoteki itp.

SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 0 – 20 dB Wrażenie kompletnej ciszy 30 dB Nieznaczny szelest liści 40 dB Ciche obszary miasta w godz. 2.00-4.00 nad ranem 50 dB Zwykła rozmowa w pomieszczeniu, silnik samochodu osobowego na wolnych obrotach

SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 60 - 80 dB Samochód osobowy jadący z prędkością 50 km/h 78 - 92 dB Ciężarówka jadąca z prędkością 50 km/h 75 - 100 dB Motocykl jadący z prędkością 50 km/h 100 dB Pociąg jadący z prędkością 100 km/h

SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 85 - 103 dB Dyskoteka, bardzo szybki pociąg jadący z prędkością 300 km/h 110 dB Start odrzutowca 105 - 120 dB Nisko łatające samoloty wojskowe 120 - 140 dB Możliwe uszkodzenie narządu słuchu

SKUTKI HAŁASU Pomimo tego, że jesteśmy przyzwyczajeni do różnych dźwięków towarzyszących nam na co dzień, każdy hałas irytuje nas i męczy, fizycznie oraz psychicznie. Utrata słuchu, bezsenność i ciągły stan napięcia nerwowego, nazywany też stresem, to objawy szkodliwych dla zdrowia skutków, które wywołuje hałas. Dźwięki o natężeniu 70 dB są dla człowieka trudne do zniesienia przez dłuższą chwilę. Szkodliwe natężenie dźwięków zaczyna się na poziomie 90 dB, a ból pojawia się przy natężeniu 130 dB.

cd. SKUTKI HAŁASU Nasz narząd słuchu potrafi „przyzwyczaić się” do stałych, głośnych dźwięków. Człowiek przestaje się przed nimi bronić, ale one istnieją i ciągle są odbierane, a po jakimś czasie powodują trwałe uszkodzenie słuchu.

cd. SKUTKI HAŁASU Hałas szkodzi nie tylko ludziom. Wiele zwierząt jest bardzo wrażliwych na dźwięki. Nagły hałas powoduje: gwałtowne ucieczki zwierząt (szczególnie ptaków), zaprzestanie karmienia młodych i opuszczanie stałych siedlisk. Gwałtowne, głośne dźwięki wywołują reakcje lękowe u ludzi i zwierząt, a ciągłe oddziaływanie nawet niewielkiego hałasu może wyzwalać u ludzi agresję.

HAŁAS MOŻE POWODOWAĆ ROZDRAŻNIENIE BEZSENNOŚĆ CHOROBY ŻOŁĄDKA BÓLE GŁOWY PRZEDWCZESNE ZMĘCZENIE NERWOWOŚĆ HAŁAS MOŻE POWODOWAĆ PODWYŻSZONE CIŚNIENIE KRWI CHOROBY SERCA OBNIŻENIE UWAGI ZABURZENIA KRĄŻENIA KRWI ZABURZENIA TRAWIENIA OBNIŻENIE ZDOLNOŚCI OBSERWACJI

PRAWO DO CISZY Ochrona przed hałasem i drganiami jest uwzględniana w przepisach i programach działań dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, jak również w przepisach i normach dotyczących obiektów budowlanych. Zarządzanie środowiskiem akustycznym oparte jest na istniejących przepisach, w których sformułowane są wymagania i procedury, które należy stosować w celu zapewnienia odpowiedniej jakości środowiska.

cd. PRAWO DO CISZY Celem dyrektywy jest: Konieczność dokonywania oceny stanu środowiska akustycznego została wprowadzona do polskich przepisów w ślad za Dyrektywą 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25.06.2002 r. w sprawie oceny i kontroli poziomu hałasu w środowisku. Celem dyrektywy jest: „(...) stworzenie podstawy do rozwijania wspólnych środków zaradczych zmierzających do ograniczenia hałasu emitowanego przez główne źródła, a szczególnie przez pojazdy drogowe i szynowe oraz infrastrukturę, samoloty, urządzenia na wolnym powietrzu, urządzenia przemysłowe oraz maszyny ruchome. (...) Niniejsza dyrektywa dotyczy hałasu w środowisku, na który ludzie narażeni są szczególnie na obszarach zabudowanych, w parkach publicznych lub innych terenach otwartych, blisko szkół, szpitali i innych czułych na hałas budynków i obszarach (...)”

CZY WIESZ, ŻE … Około 450 milionów mieszkańców Europy (czyli 65% populacji) przez 24 godziny na dobę jest narażone na oddziaływanie hałasu o natężeniu 55 dB, który wywołuje niepokój i negatywnie wpływa na zdrowie. Około 113 mln ludzi (17% populacji) jest narażone na hałas o natężeniu powyżej 65 dB, to znaczy powyżej poziomu, w którym obserwuje się poważne negatywne skutki zdrowotne. Około 10 mln ludzi żyje w środowisku, w którym hałas przekracza poziom 75 dB przez 24 godziny na dobę, co jest niedopuszczalne.

ĆWICZENIE 1 Korzystając ze źródeł internetowych odszukaj obowiązującą ustawę (z dnia 20maja 1971 r.) – kodeks wykroczeń (z dnia 31 maja 1971 r.) Znajdź odpowiedź na pytanie: Jaka kara grozi za zakłócanie spokoju i porządku publicznego, np. gdy słuchamy bardzo głośno muzyki?

ĆWICZENIE 2 Korzystając z programu graficznego Paint lub Corel stwórz plakat dotyczący szkodliwości hałasu na zdrowie człowieka. Przykład plakatu

Źródło grafiki: praca własna

ĆWICZENIE 3 Hałas powodowany przez ruch drogowy jest w miastach główną przyczyną zanieczyszczeń dźwiękowych. Którą z wymienionych metod ograniczania hałasu uznałbyś za najlepszą, by go zredukować? 1) Promowanie ulepszeń technologicznych w dziedzinie produkcji samochodów i budowy dróg. 2) Ograniczenie ilości wytwarzanego hałasu metodami prawnymi. 3) Informowanie ludzi o przyczynach i skutkach nadmiernego hałasu oraz edukacja w tym zakresie.

PODSUMOWANIE W ostatnich latach na całym świecie, klimat akustyczny środowiska znacznie się pogorszył. Coraz trudniej jest znaleźć miejsca, w których można wypocząć i nie być narażonym na nadmierny hałas.

BIBLIOGRAFIA Costa-Pau R, Ekologia i ochrona środowiska. Ilustrowana Encyklopedia Szkolna, Res Polonia, Łódź 1997, s. 112 – 113. Kodeks wykroczeń: http://www.kodeksy.wob.pl/kodeks_wykroczen/kodeks_wykroczen.html. Kotlicka E, Ochrona przed hałasem. Materiały pomocnicze dla nauczycieli szkół podstawowych. Krajowe Centrum Edukacji Ekologicznej. Skoczylas R, Hałas a środowisko [w:] Kropla, Nr 2/2004, wersja elektroniczna: http://eko.org.pl/kropla/31/halas.html. Zielony Pakiet. Książka dla nauczyciela, Polskie Biuro Regionalnego Centrum Ekologicznego na Europę Środkową i Wschodnią, Warszawa 2003, s. 65–68. Zielony Pakiet. Gra - Dylematy. Notatki dla nauczyciela., Polskie Biuro regionalnego Centrum Ekologicznego na Europę Środkową i Wschodnią, Warszawa 2003.

KONIEC