Efektywność (wydatków) samorządów Rafał Antczak Deloitte Business Consulting X Samorządowego Forum Kapitału i Finansów Warszawa, październik 2012 r.

© 2012 Deloitte Polska Nasi drodzy nauczyciele… 2 Źródło: „Szkołę mą widzę kosztowną”, FOR, październik 2010 r.

© 2012 Deloitte Polska Ranking jakości pracy nauczycieli w USA Stan Nowy Jork opublikował (luty 2012 r.) publicznie dostępną bazę danych z informacjami o jakości nauczania matematyki i języka (angielskiego) prawie nauczycieli szkół publicznych. Podstawą ocen w rankingu są wyniki egzaminów końcowych. Wyniki rankingu mają wpływ na połowę oceny pracy nauczycieli. W zamierzeniach Ministerstwa Edukacji Stanu szeroko dostępna publikacja rankingu ma służyć rodzicom i nauczycielom we właściwej ocenie pracy szkoły. Do tej pory rankingi szkół tworzone były na podstawie danych zagregowanych. Władze Związku Nauczycieli są przeciwne publikacji imiennych rankingów nauczycieli i przez ponad rok blokowały w sądach publikację danych pod pretekstem naruszenia prywatności nauczycieli. Sądy nie przychyliły się do opinii Związku. Dane są dostępne w NYC Department of Education 3

© 2012 Deloitte Polska Centralizacja zarządzania i funkcji samorządów STATUS QUO W strukturach 2,8 tys. samorządów jest około 60 tys. samodzielnych jednostek organizacyjnych (szkoły, przedszkola, żłobki, ośrodki pomocy społecznej, urzędy pracy, etc.). Samorządy nie mają osobowości prawnej. Aktualne prawo narzuca samorządom organizację wewnętrzną struktur każdej jednostki samorządowej a władza centralna nadaje im instytucje definiowane odgórnie, czyli resortowo. Każda instytucja działa jako samodzielny ośrodek władzy, więc fikcją jest samorządność rozumiana jako uprawnienie do kształtowania wewnętrznych struktur organizacyjnych. Poszerzanie uprawnień instytucji regulowanych przez właściwych ministrów odbywa się więc kosztem władzy samorządów, ale często za ich pieniądze. Sytuacja finansowa samorządów sama się nie poprawi… JAK MOŻNA ZWIĘKSZYĆ EFEKTYWNOŚĆ Zwiększenie efektywności (wydatków) samorządów jest możliwe albo poprzez centralizację zarządzania i funkcji samorządów, albo przez powrót do status quo ante (czyli… sprzed reformy samorządowej). Zmiany w przepisach wymagają odebrania jednostkom organizacyjnym wszelkich przymiotów samodzielności (likwidacja konstrukcji „jednostki budżetowej”, „zakładu budżetowego”, „rachunku jednostki budżetowej”). Skutkiem powyższych zmian będzie jedno centrum zarządzania z jednym rachunkiem bankowym (jeden księgowy, jedna rachunkowość, jedna deklaracja VAT, jeden płatnik ZUS, jedno archiwum, etc.). Wymagane byłyby zmiany w ustawach ustrojowych samorządu terytorialnego, w ustawie o finansach publicznych oraz ustawach i aktach wykonawczych danych sektorów, np. ustawie o pomocy społecznej. Albo wzrost efektywności, albo wzrost długów... 4

© 2012 Deloitte Polska Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms.