Sytuacja zawodowa pielęgniarek i położnych na Dolnym Śląsku Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i położnych Urszula Olechowska

Opis zawodu Pielęgniarka, Położna - zawód medyczny uprawniający do udzielania świadczeń zdrowotnych, którego uprawnienia wynikają z ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Ujęty jest w grupie specjalistów do spraw zdrowia w zapisach Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Od specjalistów wymaga się wysokiego poziomu wiedzy zawodowej, umiejętności oraz doświadczenia

Opis zawodu Pielęgniarka, Położna to osoba: - posiadająca dyplom szkoły pielęgniarskiej/położnych - posiadająca prawo wykonywania zawodu, - realizująca pielęgnowanie zawodowe, - realizująca funkcje zawodowe pielęgniarskie/położnicze, - sprawująca opiekę nad człowiekiem zdrowym i chorym, w różnym wieku, w placówce ochrony zdrowia , miejscu nauczania, wychowania, zamieszkania i przebywania.

Opis zawodu Pielęgniarka/Położna współcześnie charakteryzuje się: profesjonalizmem zawodowym, ustawicznym kształceniem, elastycznością wobec zmian otoczenia, umiejętnością podejmowania decyzji i wyrażania własnej opinii’ formułowania wniosków, komunikowania się z otoczeniem oraz umiejętnością pracy w zespole interdyscyplinarnym.

Opis zawodu Czynności zawodowe pielęgniarek to m.in.: Planowanie opieki : ocena stanu zdrowia , rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych; Pielęgnowanie pacjenta: monitorowanie parametrów życiowych, podawanie leków, pobieranie materiału biologicznego do badań diagnostycznych, wykonywanie opatrunków, znieczulanie, instrumentowanie, kontrolowanie, obsługa sprzętu i aparatury medycznej, Dokumentowanie opieki: prowadzenie dokumentacji medycznej, sprawozdawanie , administrowanie.

Kształcenie Kształcenie w zawodzie pielęgniarki i położnej prowadzone jest przez uczelnie publiczne i niepubliczne na poziomie studiów: pierwszego stopnia kończących się uzyskaniem tytułu licencjata pielęgniarstwa/ położnictwa oraz studiów drugiego stopnia kończącym się uzyskaniem tytułu magistra pielęgniarstwa/ położnictwa

Status prawny Zawód regulowany wolny zaufania publicznego samodzielny

Pielęgniarki i położne na Dolnym Śląsku (Źródło: CRPIP . Kwiecień 2015) Liczba zarejestrowanych pielęgniarek i położnych: 23.431 pielęgniarki 2523 położne

Liczba pielęgniarek zgłoszonych do realizacji umów w poszczególnych rodzajach świadczeń ( Źródło: na podstawie danych z NFZ.2012r.

Liczba położnych zgłoszonych do realizacji umów w poszczególnych rodzajach świadczeń ( Źródło: na podstawie danych z NFZ.2012r.

Powtórzenia w % w poszczególnych rodzajach świadczeń ( Źródło: na podstawie danych z NFZ.2012r. Pielęgniarki : 15.0 % Położne : 20% Można przypuszczać, że gdyby pielęgniarki i położne pracowały tylko u jednego pracodawcy, to system ochrony zdrowia byłby niewydolny w realizacji Świadczeń zdrowotnych wymagających udziału pielęgniarki /położnej lub realizowanych samodzielnie przez pielęgniarki i położne

  Pielęgniarki i położne zarejestrowane w DOIPiP we Wrocławiu - stan na 15.05.2015r. Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych liczy 16246 członków posiadających prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej, w tym 104 osoby są dwuzawodowe. 15988 osób stanowią kobiety, a 258 osób, to mężczyźni. Pielęgniarki posiadające prawo wykonywania zawodu ogółem, to – 14478 osoby, w tym kobiety –14222 osoby, mężczyźni –256 osoby. Położne posiadające prawo wykonywania zawodu ogółem, to – 1768 osób, kobiety - 1766 osób , mężczyźni – 2 osoby. Stan liczbowy i struktury pielęgniarek i położnych w DOIPiP we Wrocławiu przedstawiają poniższe wykresy i tabele:

Pielęgniarki i położne w liczbach Zawód Liczba osób Pielęgniarki 14222 Pielęgniarze 256 Położne 1766 Położni 2 Razem 16246

Pielęgniarki i położne w liczbach Struktury wiekowe pielęgniarek i pielęgniarzy Wiek w latach Liczba osób 21 - 30 577 31 - 40 1696 41 - 50 5200 51 - 60 4820 61 - 70 2056 71 i więcej 129 Razem 14478

Pielęgniarki i położne w liczbach Struktury wiekowe położnych Wiek w latach Liczba osób 21 - 30 180 31 - 40 251 41 - 50 538 51 - 60 524 61 - 70 247 71 i więcej 28 Razem 1768

Pielęgniarki i położne w liczbach

Pielęgniarki i położne w liczbach Struktura wieku członków DOIPiP Wiek w latach 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71- więcej Liczba osób 757 1947 5738 5344 2303 157 wkrótce poza systemem! poza systemem

Pielęgniarki i położne to „stara” demograficznie grupa zawodowa Z przedstawionych danych wynika, że istnieje realne zagrożenie dla funkcjonowania ochrony zdrowia w Polsce z powodu postępującego braku pielęgniarek i położnych ( brak zastępowalności pokoleń). Przyczyną tego zjawiska jest długoletnie deprecjonowanie tych zawodów przez władze i pracodawców czego skutkiem jest: brak zainteresowania młodzieży wykonywaniem zawodu pielęgniarki w dorosłym życiu, emigracja zarobkowa, zmiana zawodu.

Uczelnie wyższe kształcące pielęgniarki na Dolnym Śląsku Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, Niepubliczna Szkoła Medyczna we Wrocławiu ( pobiera czesne).

Liczba absolwentów zarejestrowanych w DOIPiP w latach 2008 - 2014 ABSOLWENCI zarejestrowani w DOIPiP we Wrocławiu w latach 2008-2014 Rok rejestracji Pielęgniarki Położne 2008 89 32 2009 115 22 2010 78 2011 49 43 2012 86 2013 100 24 2014 69 38 RAZEM: 586 170

Wskaźnik zatrudnienia pielęgniarek na 1000 mieszkańców Wskaźnik zatrudnionych pielęgniarek na 1000 mieszkańców w bezpośredniej opiece nad pacjentem dla Polski wynosi 5,4. Wśród 16 wybranych krajów Unii Europejskiej, wskaźnik ten sytuuje Polskę na ostatnim miejscu i wskazuje na ograniczony w znacznym stopniu dostęp do świadczeń pielęgniarskich. Dla porównania np. Szwajcaria posiada wskaźnik 16, Dania - 15,4, Norwegia - 14,4, Niemcy - 11,3, Szwecja - 11, Wielka Brytania - 9,1, Czechy - 8, Hiszpania 5,5.

Wskaźnik zatrudnienia pielęgniarek na 1000 mieszkańców Prognozowany wskaźnik zatrudnienia pielęgniarek i położnych w województwie dolnośląskim będzie się zmniejszał i wynosił: 2015 – 5,12 2020 – 4,87 2025 – 4,32 ( Źródło: Centralny Rejestr Pielęgniarek i Położnych)

Średnia wieku zmarłych to 54,41 lat Jaki ma wpływ środowisko pracy na zdrowie i życie pielęgniarek i położnych? Na podstawie raportów MSWiA dotyczących osób zmarłych w latach 2002- 2014 w DOIPiP we Wrocławiu wygasło pwz dla 271 pielęgniarek i położnych. Średnia wieku zmarłych to 54,41 lat

Ilość wydanych zaświadczeń do pracy w krajach UE w latach 2009-2015 Emigracja zarobkowa Ilość wydanych zaświadczeń do pracy w krajach UE w latach 2009-2015 Rok Ilość wydanych zaświadczeń 2009 45 2010 57 2011 77 2012 89 2013 102 2014 116 Do 15.05.2015 41 Razem 527

Emigracja zarobkowa W Dolnośląskiej Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu od 1 maja 2004 roku do 15.05.2015r. zaświadczenia o kwalifikacjach do pracy w krajach Unii Europejskiej oraz w państwach nienależących do UE ale będących stroną układów i porozumień z UE, pobrało 1120 osób.  .

Kształcenie podyplomowe Pielęgniarki i położne mają obowiązek stałego aktualizowania wiedzy zawodowej. Obowiązujący obecnie system kształcenia podyplomowego określa następujące rodzaje kształcenia: Szkolenie specjalizacyjne, zwane specjalizacją; Kurs kwalifikacyjny; Kurs specjalistyczny; Kurs dokształcający.

Kwalifikacje podyplomowe – niewykorzystany potencjał Na Dolnym Śląsku jest najwięcej w Polsce pielęgniarek i położnych posiadających specjalizację w dziedzinach pielęgniarstwa tj 3154 osób ( Źródło: CKPPiP. 2014r.)

Kwalifikacje podyplomowe – niewykorzystany potencjał

Zmiana systemu opieki nad pacjentem Pielęgniarki w Polsce są zbyt często obciążane zadaniami, które mogłaby wykonywać inna osoba o mniejszych kwalifikacjach, Pielęgniarki nie wykorzystują w pełni swoich możliwości i kwalifikacji, a ich praca najczęściej związana jest z pielęgnowaniem pośrednim

Zmiana systemu opieki nad pacjentem Jak to można zrobić?: Należy opracować ścieżkę awansu poziomego i wykorzystać potencjał wykształconej kadry pielęgniarskiej np. poprzez zmianę modelu pielęgnowania ( może primery nursing ?), Należy stopniowo wprowadzać do procesu pielęgnowania w obszarze podstawowych czynności grupę zawodową opiekunów medycznych.

Opiekun medyczny Zawód ten został wprowadzony do klasyfikacji zawodów w Polsce w lipcu 2007 r, Kształcenie odbywa się w szkole policealnej lub w szkole dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych

Kształcenie opiekuna medycznego W programie kształcenia opiekuna medycznego określony został wymiar godzin kształcenia na 800 w tym 160 godzin praktycznej nauki zawodu. Dla porównania kształcenie pielęgniarek to 4720 godzin w tym 4600 kształcenia zawodowego w tym 2300 praktycznej nauki zawodu

Opiekun medyczny Opiekun medyczny - to osoba, która w sposób profesjonalny pomaga osobie chorej i niesamodzielnej zaspokoić jej podstawowe potrzeby życiowe, rozpoznaje i rozwiązuje problemy opiekuńcze osoby chorej i niesamodzielnej w różnym wieku, pomaga swoim podopiecznym zaspokajać potrzeby bio- psycho-społeczne.

Miejsce opiekuna medycznego w systemie ochrony zdrowia Opiekun medyczny w żadnym wypadku nie może zastąpić pielęgniarki w systemie ochrony zdrowia! Opiekun medyczny powinien odciążyć i wspomóc pielęgniarkę w wykonywaniu czynności higienicznych, opiekuńczych, transportowych itp.

Czy opiekun medyczny zasili polskie placówki ochrony zdrowia? Kształcenie opiekunów odbywa się szkołach policealnych, bardzo wielu słuchaczy tego kierunku to osoby z wyższym wykształceniem , zdobywają dyplom OPIEKUNA MEDYCZNEGO i bez konieczności uznawania kwalifikacji zasilają głównie rynek niemiecki. Obecnie w oddziałach szpitalnych pracuje niewielu opiekunów medycznych.

Podsumowanie Wydaje się że bez realnego wzrostu płac i bezpieczeństwa zatrudnienia pielęgniarek i położnych oraz personelu pomocniczego możemy mieć poważne problemy w zapewnieniu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych dla społeczeństwa polskiego.

Dziękuję za uwagę Urszula Olechowska