Zasady ergonomii pracy zmianowej Wprowadzenie Tolerancja pracy nocnej i zmianowej 20% nie toleruje, 10% toleruje, 70% wytrzymuje Cz. wpływające na tolerancję pracy zmianowej: Cechy indywidualne: wiek, płeć, stan zdrowia, staż pracy zmianowej, faza życia, cechy behawioralne i osobowościowe, zwyczaje związane ze snem i odżywianiem Sytuacja rodzinna: stan cywilny, liczba dzieci i ich wiek, poziom społeczno-ekonomiczny, praca zmianowa współmałżonka, warunki mieszkaniowe, postawy rodziny wobec pracy zmianowej Sytuacja pracy: sektor gospodarki, środowisko pracy i obciążenie pracą, charakterystyka zawodu, wysokość dochodów, wymagane kwalifikacje, zadowolenie z pracy i możliwości awansu, stosunki międzyludzkie, ułatwienia socjalne (stołówki), czas dojazdu do pracy i środki komunikacji System zmianowy: Ciągły, półciągły, rotacyjny, stały, długość trwania cyklu, liczba kolejnych nocy, liczba zmian nocnych w roku, kierunek i szybkość rotacji, liczba wolnych week-endów w 1 cyklu, liczba godzin pracy, godz. rozpoczynania i kończenia zmian liczba brygad Warunki środowiskowe i społeczne: Rynek pracy, lokalne tradycje, sposób spędzania wolnego czasu, wsparcie społeczne, polityka władz samorządowych wobec pracy zmianowej

Zasady ergonomii pracy zmianowej Wprowadzenie Patologia pracy zmianowej (dol. nieswoiste) ZNPN  chroniczne zmęczenie, zaburzenia snu, dol. psychoneurotyczne, ukł. trawienia  po kilku m-cach lub po kilkunastu latach Zaburzenia snu 10-95% - system zmianowy, 35-55% tylko praca nocna, 10-40% pracownicy dzienni; czuwanie i koncentracja bez ruchu; KK gorzej niż MM Zaburzenia żołądkowo-jelitowe 20-75% - system zmianowy, 12-25% - pracownicy dzienni; zab. apetytu, zaparcia, dyspepsja, zgaga, wzdęcia, bóle brzucha, nieżyty, zap. i ch. wrzodowa żołądka i XII-cy, Zaburzenia sercoco-naczyniowe ch.n.m.s., nadciśnienie tętnicze Zmęczenie chroniczne  samopoczucie +  zdolność do pracy z braku wypoczynku  objawy emocjonalne, behawioralne, intelektualne i psychosomatyczne (>2 zmian nocnych + wczesne wstawanie), KK  obowiązki domowe, MM  dodatkowe zatrudnienie  alkohol, tytoń, leki, bierny wypoczynek  nasilenie zmęczenia Zaburzenia psychoneurotyczne zaburzenia nerwicowe  nerwowość, stany lękowe, zab. seksualne, snu, depresja  nadużywanie alkoholu i leków Lek. Jarosław Kachnowicz, Lubin 14 stycznia 2006 r.

Zasady ergonomii pracy zmianowej Program prewencyjny dla służb medycyny pracy Selekcja kandydatów do pracy zmianowej Nadzór nad stanem zdrowia pracowników zmianowych Wycofywanie pracy zmianowej Działania edukacyjne Lek. Jarosław Kachnowicz, Lubin 14 stycznia 2006 r.

Zasady ergonomii pracy zmianowej Program prewencyjny dla służb medycyny pracy Dobór do pracy w systemie zmianowym uwzględnienie przeciwwskazań uwzględnienie prognozy tolerancji Wczesne rozpoznawanie zespołu nietolerancji okresowa kontrola stanu zdrowia automonitoring pracowników skrining objawów nietolerancji Czasowe lub stałe wycofywanie pracowników Działania edukacyjne wszystkich stron procesu pracy nowo przyjmowanych Lek. Jarosław Kachnowicz, Lubin 14 stycznia 2006 r.

Zasady ergonomii pracy zmianowej Program prewencyjny dla służb medycyny pracy Selekcja kandydatów do pracy zmianowej Strategie badań wstępnych: identyfikacja p/wskazań bezwzględnych staranne rozważenie p/wskazań względnych weryfikacja decyzji co do osób: poniżej 25 r.ż. powyżej 50 r.ż. nie mają warunków mieszkaniowych mają małe dzieci selekcja pozytywna – zachęcanie duża amplituda rytmu aktywacji utrudnia tolerancję Ekstrawertyk – ograniczenie życia towarzyskiego, integracja z grupą; introwertyk – łatwa zmiana programu dnia, brak integracji pracę nocna - typ wieczorny; ranne wstawanie – typ poranny Lek. Jarosław Kachnowicz, Lubin 14 stycznia 2006 r.

Zasady ergonomii pracy zmianowej Program prewencyjny dla służb medycyny pracy Selekcja kandydatów do pracy zmianowej P/wskazania bezwzględne P/wskazania względne Układ pokarmowy - ch. wrzodowa - czynna, leczona; - ch. wrzodowa z powikłaniami w przeszłości – dolegliwości; - przewl. zap trzustki; - WZW  GOT, GPT; marskość wątroby; - ch. wrzodowa z powikłaniami w rmisji; - przewl. stany zap. i zab. motoryki; - kamica żółciowa z dolegliwościami; - wyrównana marskość wątroby; - stany wymagające regularnej diety; krążenia - zawał do roku, niestabilna ch.n.m.s.; - nadciśnienie III, I i II nie podd. się lecz.; - dol. sercowe hiperkinetyczne nie podd. się lecz.; - zawał pow. roku bez dol. i zab. rytmu; - ch,.n.m.s poddająca się leczeniu; - I i II nadciśnienia dol. sercowe hiperkinetycznepoddające się lecz.; wydzielania wewnętrznego - cukrzyca insulinozależna; - nadczynność tarczycy; - ch. HH niewyrównane; - cukrzyca insulinozależna z dobrą kontrolą mądry pacjent; - nadczynność tarczycy podd. się lecz.; - dolegliwości związane z miesiączk.; oddechowy - przewlekłe zaporowe ch. płuc; - astma lub przewlekłe zaporowe ch. płuc podd. się lecz. brak alergenów; nerwowy - stany pourazowe z objawami; - padaczka z napadami; - psychozy, nerwice; - zaburzenia snu; - stany pourazowe bez objawów; - padaczka bez napadów i leczenia; - nerwice poddające się leczeniu; - zesp. bezdechu sennego; Inne - NN złośliwe; - przewlekła niewyd. nerek; - niedowidzenie w ciemności; - alkoholizm i inne uzależnienia;

Zasady ergonomii pracy zmianowej Program prewencyjny dla służb medycyny pracy Nadzór nad stanem zdrowia pracowników zmianowych Badania profilaktyczne (po 2 i 6 m-cach Francja): pierwsze okresowe po roku następne co 3 lata po 50 r.ż. co rok kontrolne -  wysiłek fizyczny, nowe cz. szkodliwe pytanie o: syt. rodzinną, odżywianie, mieszkanie, dojazd, spędzanie czasu badania kontrolne byłych prac. zmian. po przeniesieniu Objawy Zesp. Niet. Pracy Nocnej (ZNPN) – bad. kwestionariuszowe przewlekłe zab. snu dol. ze str. przewodu pokarmowego ch. ukł. krąż. RR, ch.n.m.s. ch. ukł. nerwowego zaburzenia HH znaczne zmian wagi ciała  konsumpcji kawy, alkoholu, papierosów większe zużycie leków