Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - klinika, diagnostyka, leczenie

HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych genotypów posiada wysoką zdolność mutacji namnaża się głównie w hepatocytach ma możliwość przetrwania w rezerwuarach pozawątrobowych

Geograficzny rozkład genotypów HCV Globalny rozkład genotypów Polska Genotypy 1b ~ 75% 1a ~ 5% 3a ~ 17% 4c+d< 1% Genotyp HCV: Typ

Historia naturalna zakażenia HCV Ostre zakażenie HCV ~ 80% Przewlekłe zapalenie wątroby typu C 20%  20 lat Marskość wątroby 1,1% /r 0,4% /r Rak wątrobowokomórkowy Krwotok z żylaków przełyku Wątrobowa encefalopatia Wodobrzusze 40% /r 68% /r 86% /r 11% /r Zgon

Zakażenia HCV przebiegają z mało charakterystycznymi objawami długotrwałe zmęczenie apatia nadmierna senność stany depresyjne objawy grypopodobne (bóle stawów, kości, mięśni, stany podgorączkowe) zaburzenia dyspeptyczne (niestrawność, wzdęcia, nudności, wymioty)

Manifestacja pozawątrobowa zakażenia HCV Hematologiczna krioglobulinemia mieszana, chłoniaki B, gammapatie, małopłytkowość Autoimmunologiczna zapalenie tarczycy, kłębkowe zapalenie nerek Skórna porfiria skórna późna, liszaj płaski Endokrynologiczna cukrzyca Reumatologiczna zapalenie wielostawowe Psychiatryczna neurastenia, depresja

Modele progresji choroby szybka Progresja marskość 5-10 lat 15-30 lat > 30 lat wolna pośrednia HCC 3% /r niewyrównanie 5% - 10% /r zgon 2% - 5% /r włóknienie 1 2 3 4

Marskość wątroby szanse przeżycia z wyrównaną marskością wątroby: - 3 lata - 96% - 5 lat - 91% - 10 lat - 79% szanse maleją o połowę w przypadku dekompensacji marskości (ryzyko dekompensacji 5-10% na rok) ryzyko powikłań po 5 latach od rozpoznania marskości: - niewydolność wątroby - 18% - HCC - 7% - zgon - 9%

HCC (Hepatocellular carcinoma) Rak wątrobowokomórkowy przewlekłe zapalenie wątroby typu C jest pierwszą w Europie (60% przypadków), a drugą na świecie przyczyną raka wątrobowokomórkowego (HCC) HCC występuje od 20 do 200 razy częściej u chorych na marskość wątroby o etiologii HCV w porównaniu do nie zakażonych wykrycie we wczesnej fazie daje szanse na leczenie - resekcja chirurgiczna, transplantacja wątroby, przezskórna ablacja guza dają 5-letnie przeżycie u 50-70% chorych

Główne wskazania do wykonania badań w kierunku zakażenia HCV podwyższona aktywność enzymów wątrobowych powiększenie wątroby przetaczanie krwi przed 1993 rokiem wielokrotne hospitalizacje częste przyjmowanie leków w iniekcjach lub pobieranie krwi drobne zabiegi chirurgiczne lub endoskopowe kolczykowanie, tatuowanie stosowanie dożylnych/donosowych środków odurzających

Diagnozowanie zakażeń HCV 1. Oznaczenie anty-HCV - test przesiewowy - przeprowadzany nie wcześniej niż po 4 tygodniach od ekspozycji, w przypadku ekspozycji zawodowej, badanie wykonuje się w dniu wypadku przy pracy w celu określenia statusu serologicznego pracownika, pacjent z wynikiem dodatnim, wymaga dalszej diagnostyki w jednostce specjalistycznej. 2. Oznaczenie HCV-RNA - test wykrywający czynne zakażenie.

Analiza sekwencyjna genomu Diagnozowanie zakażeń HCV Krew Biochemia Serologia Obecność i stężenie wiremii Analiza sekwencyjna genomu Bioptat wątroby Ocena histopatologiczna Genotyp Diagnozowanie zakażeń HCV polega w pierwszym rzędzie na wykryciu swoistych przeciwciał technikami immunoenzymatycznymi. Gdy te badania są dodatnie należy poszukać techniką PCR kwasów nukleinowych wirusa HCV. Ich obecność świadczy o aktywnym zakażeniu. Izolowane przeciwciała anty-HCV są wykładnikiem przebytego zakażenia. Oznaczanie genotypu HCV i wielkości wiremii jest niezbędne dla optymalizacji terapii. Wynik badania histologicznego wątroby nie stanowi kryterium leczenia u zakażonych genotypem 2 i 3 HCV. U pozostałych może być niezbędny przesadzając o konieczności leczenia, a też o kolejności włączania poszczególnych pacjentów do terapii. Usg jamy brzusznej Identyfikacja wczesnych zmian nowotworowych

Cele terapii przeciwwirusowej zmniejszenie aktywności choroby eliminacja choroby profilaktyka powikłań - marskości i HCC poprawa jakości życia

Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 Leczeniem powinni być objęci chorzy z ostrym, przewlekłym zapaleniem wątroby oraz wyrównaną marskością wątroby o etiologii HCV, jak również z pozawątrobową manifestacją zakażenia HCV.