TOWARZYSTWA WIEDZY OBRONNEJ 90 lat TOWARZYSTWA WIEDZY OBRONNEJ

CZĘŚĆ I ( 1919 – 1939 )

17 września 1919 r. w siedzibie Sztabu Generalnego WP odbyło się posiedzenie Komitetu Organizacyjnego, by rozstrzygnąć o nazwie i statucie Stowarzyszenia zajmującego się propagowaniem wiedzy wojskowej. Zdecydowano, że będzie nosiło nazwę TOWARZYSTWA WIEDZY WOJSKOWEJ. W przyjętym statucie napisano m.in.., że Towarzystwo ma „…skupiać pracowników na polu wiedzy wojskowej oraz osób interesujących się jej zagadnieniami, celem jej rozwijania , krzewienia i popierania”. ~~~~~

26 września 1919 r. w gmachu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego z udziałem ponad 200 oficerów obradowało Ogólne Zebranie organizacyjne TWW. Wybrano Zarząd Główny z gen. bryg. Janem JACYNĄ. Zatwierdzono Statut Towarzystwa. ~~~~

6 października 1919 r. Naczelnik Państwa marszałek Józef PIŁSUDSKI objął protektorat i przyjął tytuł Członka Honorowego TWW ~~~

23 sierpnia 1923 r. ukazał się rozkaz ministra Spraw Wojskowych o obowiązku powołania Kół TWW, „ …we wszystkich garnizonach liczących co najmniej batalion lub jednostki jemu równorzędne”. Wydane zostały również okólniki ustalające zasady i kierunki pracy TWW na poszczególnych szczeblach dowodzenia ~~~~

Prezesi TWW w latach: 1921 - 1939

Kolejne Zjazdy TWW uwzględniając potrzeby armii, a także rozwijającej się współpracy ze społeczeństwem, korygowały swoje zapisy statutowe. Tak było w 1927 i 1933 r. ~~~~~~

Na działalność TWW składały się przedsięwzięcia o charakterze: naukowo-badawczym; odczytowo-popularyzatorskim; kulturalno-oświatowym; współpracy ze społeczeństwem oraz instytucjami wojskowymi. ~~~~~

TWW było pierwszym wydawcą gazety Wojska Polskiego „POLSKA ZBROJNA” TWW było pierwszym wydawcą gazety Wojska Polskiego „POLSKA ZBROJNA”. Dziennik w okresie międzywojennym należał do liczącego się, opiniotwórczego pisma. ~~~

Od 1923 r. ukazuje się, jako dodatek do „Polski Zbrojnej” Biuletyn Miesięczny - Przegląd Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Na jego łamach oprócz tematyki organizacyjnej, omawiane były wybrane artykuły o tematyce militarnej. ~~~~~

W latach 1924 – 1936 TWW wspólnie z Wojskowym Instytutem Naukowo-Badawczym i Oddziałem II Sztabu Generalnego WP, wydawał kwartalnik „PRZEGLĄD WOJSKOWY”. Był on adresowany do korpusu oficerskiego, prezentował dorobek europejskiej i polskiej myśli wojskowej. ~~~~~

Wśród autorów wydawnictw TWW znajdowali się najwyżsi rangą i stanowiskiem oficerowie, znakomici dowódcy i sztabowcy. Publikowane były m.in. artykuły generała W. SIKORSKIEGO. ~~~~~~

W 1929 r. TWW zainicjowało wydawanie „ENCYKLOPEDIIWOJSKOWEJ” W 1929 r. TWW zainicjowało wydawanie „ENCYKLOPEDIIWOJSKOWEJ”. Miała ona objąć całokształt wiedzy militarnej, zaspokajając lukę w tej dziedzinie na polskim rynku wydawniczym. ~~~~

Zamiarem wydawcy było ujęcie całości materiału encyklopedycznego w 90 zeszytach. Wybuch wojny światowej przekreślił te plany. W rezultacie do 1939 r. ukazało się drukiem, pod redakcją mjr. Ottona LASKOWSKIEGO, 69 zeszytów, od litery A do R. ~~~~~

Obok przedsięwzięć naukowo-wydawniczych TWW prowadziło ożywioną działalność odczytowo-popularyzacyjną. Od 1921 r. akcję tę centralnie planowała i organizowała Komisja Odczytowa Zarządu Głównego TWW, którą kierował płk dr Wacław TOKARZ . ~~~~ Płk dr W. Tokarz, prof. Uniw. Jag. i Warsz., w latach 1918-26 był szefem Wojskowego Inst. Naukowo-Wydawniczego ~~~

W 1921 r. Zarząd Główny TWW powołał Komisję Biblioteczną, która miała szerokie kompetencje w zakresie rozwoju bibliotekarstwa w wojsku. W 1931 r. czytelnia biblioteki TWW. Prenumerowała 8 dzienników, 13 tygodników, 4 dwutygodniki i 10 miesięczników. W języku francuskim prenumerowano „L’Ilustriation i „Je sais tout”, w angielskim „ Wintsor Magazine” oraz rosyjskim „Wiestnik Wozdusznawo Fłota”. Czytelnia biblioteki TWW dysponowała również szeroką gamą czasopism fachowo-wojskowych. ~~~~~~~

Także poszczególne Koła TWW mogły pochwalić się ciekawą , prowadzoną na wysokim poziomie tematyką prelekcji. Np.. w Kołach w Grudziądzu i w Modlinie w roku odczytowym 1934/1935 z pomocą przedstawicieli miejscowych środowisk intelektualnych zaprezentowano m.in. zagadnienia związane z rozwojem gospodarczym Polski, problemami demograficznymi kraju, rozwojem rodzimej literatury współczesnej. ~~~~~~~~

TWW było również organizatorem różnych KURSÓW SPECJALISTYCZNYCH TWW było również organizatorem różnych KURSÓW SPECJALISTYCZNYCH. W poszczególnych Kołach odbywały się szkolenia kierowców, uczono stenografii, fotografii, podstaw obrony przeciwgazowej. Od 1933 r. na stosunkowo dużą skalę podjęto naukę języków obcych. Początkowo była ona bezpłatna, od 1934 r. Towarzystwo pokrywało w 70 proc. koszty zajęć. ~~~~~~~~

Tematy wykładów prowadzonych w Kole TWW w Hrubieszowie w 1924 r. W rozkazie dowódcy Okręgu Korpusu nr II można znaleźć polecenie samodzielnego opracowania i wygłoszenia jednego odczytu na forum zebrania Koła TWW, przez każdego oficera przynajmniej raz w roku. Tematy wykładów prowadzonych w Kole TWW w Hrubieszowie w 1924 r. ~~~~~~~

W końcowych latach II RP pracowało ok W końcowych latach II RP pracowało ok. 100 Kół TWW skupiając ponad 8 tyś. Członków. Byli to najczęściej oficerowie służby stałej, oraz oficerowie rezerwy i w st. spocz., którzy złożyli do Zarządu Koła stosowną deklarację. ~~~~

TWW podjęło się także, przy poparciu i zaangażowaniu Sztabu Gen TWW podjęło się także, przy poparciu i zaangażowaniu Sztabu Gen. WP, upowszechniania filmu. Akcją zajmowała się Sekcja Propagandy Filmowej na czele której stał ówczesny płk Mikołaj BOŁTUĆ. Na jej bazie utworzono w 1925 r. Centralną Składnicę Filmów TWW, która zaopatrywała jednostki wojskowe w filmy szkoleniowe i fabularne oraz dostarczała sprzęt kinematograficzny. Gen., M. Bołtuć w WP od 1919 r. Znany jako d-ca Gr. Operac. „Wschód” poległy w bitwie w 1939 r. pod Łomiankami. ~~~~~ ~~~

TWW współdziałało w wielu dziedzinach z instytucjami i organizacjami cywilnymi. Były to m.in..: PCK, Biały Krzyż, Liga Obrony Przeciwpowietrznej i Przeciwgazowej, Liga Morska i Rzeczna, Aeroklub RP, Związek Strzelecki, Związek Inwalidów Wojennych RP, Związek Oficerów Rezerwy, Związek Harcerstwa Polskiego. ~~~~~~

5 maja 1939 r. odbył się XX Zjazd Delegatów Kół TWW 5 maja 1939 r. odbył się XX Zjazd Delegatów Kół TWW. Obradami kierował ówczesny prezes Zarządu Głównego gen. bryg. Wacław PIEKARSKI. Był to ostatni akt działalności Towarzystwa Wiedzy Wojskowej w II Rzeczypospolitej. ~~~~

Gen.bryg. Z. BOHUSZ-SZYSZKO 22 listopada 1945 r. Komitet Redakcyjny Piśmiennictwa Wojskowego 2 Korpusu podjął decyzję o odtworzeniu Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Funkcję przewodniczącego powierzono generałowi bryg. Zygmuntowi BOHUSZOWI – SZYSZKO. „Celem towarzystwa - stwierdzał komunikat - którego członkami są oficerowie Korpusu jest krzewienie i popieranie wiedzy wojskowej i ogólnej oraz samokształcenie oficerów i podchorążych 2 Korpusu. Cele te Towarzystwo osiąga drogą akcji odczytowej, wydawanie czasopism i książek fachowych/../tworzenie własnych bibliotek, popieranie samokształcenia cywilnego przez porady fachowe …” Gen.bryg. Z. BOHUSZ-SZYSZKO Ryngraf 2KORPUSU ~~~~~~

Rozformowanie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w tym 2 Korpusu, ostatecznie zamknęło chlubną kartę działalności Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Wpisało się ono w cały okres tworzenia zrębów i umacniania Wojska Polskiego, kształcenia jego kadr oficerskich, kształtowania w szerokich kręgach społeczeństwa II Rzeczypospolitej zrozumienia i poparcia dla wysiłku obronnego kraju. ~~~~~~