Fundusze inwestycyjne w Polsce dr Marcin Dyl Prezes Zarządu Marcin Kowal Doradca Zarządu ds. Prawnych Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami Akademia Ekonomiczna w Katowicach 22 maja 2007

Doradca Zarządu ds. Prawnych Marcin Kowal Doradca Zarządu ds. Prawnych Zagadnienia wprowadzające: Kilka słów o historii rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce w aspekcie prawnym Konstrukcja prawna funduszu i jej konsekwencje Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej i kryterium ustawowego Nowe produkty (typy i konstrukcje funduszy)

Regulacje prawne dotyczące funduszy inwestycyjnych Ustawa z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych, Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 146, poz. 1546), Dyrektywa z dnia 20 grudnia 1985 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), (85/611/EWG).

Konstrukcja prawna funduszu i jej konsekwencje

Konstrukcja prawna funduszu inwestycyjnego Fundusz inwestycyjny: jest to osoba prawna tworzona, zarządzana i reprezentowana przez odrębną osobę prawną – towarzystwo funduszy inwestycyjnych – ustawowy organ funduszu. TFI FIZ FIO SFIO

Co to jest fundusz inwestycyjny? Fundusz inwestycyjny to instytucja finansowa, której jedynym zadaniem jest lokowanie powierzonych przez inwestorów pieniędzy w określone instrumenty finansowe Fundusze inwestycyjne może tworzyć i zarządzać nimi jedynie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI) Nazwa fundusz inwestycyjny jest zastrzeżona dla funduszy tworzonych zgodnie z ustawą.

Definicja depozytariusza: Depozytariusz funduszu inwestycyjnego - jest to podmiot zobowiązany na mocy umowy do prowadzenia rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego.

Definicja agenta transferowego: Agent transferowy - jest to podmiot zobowiązany na mocy umowy do prowadzenia rejestru uczestników funduszu inwestycyjnego.

– podział wg kryterium polityki inwestycyjnej i kryterium ustawowego Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej i kryterium ustawowego

Rodzaje funduszy – kryterium ustawowe Dopuszczalne formy prawne funduszy inwestycyjnych na gruncie Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. Fundusz Inwestycyjny Otwarty Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty Fundusz Inwestycyjny Zamknięty

Fundusz inwestycyjny otwarty Zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa na żądanie uczestnika. Jednostka uczestnictwa – jednakowe prawo majątkowe uczestników do udziału w aktywach netto funduszu. Jednostki są niezbywalne – może je odkupić jedynie fundusz. Jednostki mogą być także przedmiotem zabezpieczenia. Uczestnikiem może być: a) - osoba fizyczna, b) - osoba prawna, c) jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty Dopuszczalne ograniczenia w wyborze uczestników funduszu. Możliwość ograniczenia częstotliwości odkupywania jednostek uczestnictwa. Możliwość działania rady inwestorów – organu kontrolnego. Polityka inwestycyjna funduszu zamkniętego. „Funds of Funds”.

Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Emituje certyfikaty inwestycyjne – papiery wartościowe na okaziciela lub imienne, uprawniające do udziału w aktywach netto funduszu. Możliwość wykupu wyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych. Emitowanie różnych rodzajów certyfikatów: - publiczne lub niepubliczne, - zróżnicowanych pod względem przysługujących uczestnikom funduszu uprawnień. Szeroki katalog lokat.

(typy i konstrukcje funduszy) Nowe produkty (typy i konstrukcje funduszy)

Nowe konstrukcje i typy funduszy inwestycyjnych Konstrukcje funduszy inwestycyjnych: Fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa, Fundusze podstawowe i powiązane, Fundusze z wydzielonymi subfunudszami.

Fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa Jednostki typu 1 – różniące się sposobem pobierania opłaty manipulacyjnej, Jednostki typu 2 – różniące się zakresem uczestnictwa w obciążeniach aktywów funduszu.

Fundusz podstawowy i powiązane Przykładowy schemat: FIZ X FIO 1 X FIO 2 X FIO 3 X

Fundusze z wydzielonymi subfunduszami Przykładowy schemat: FIO sub FIO obligacji sub FIO akcji

Nowe konstrukcje i typy funduszy inwestycyjnych Fundusze rynku pieniężnego, Fundusze portfelowe, Fundusze aktywów niepublicznych, Fundusze sekurytyzacyjne (standaryzowane i niestandaryzowane).

Fundusze rynku pieniężnego 100% aktywów Funduszu w: instrumenty rynku pieniężnego oraz depozyty bankowe. Limity inwestycyjne funduszu inwestycyjnego otwartego.

Fundusze portfelowe Możliwość ciągłej emisji i umarzania publicznych certyfikatów inwestycyjnych. Portfel inwestycyjne: a) indeksowy, b) bazowy. Stabilny skład portfela inwestycyjnego.

Fundusze aktywów niepublicznych Fundusz lokuje aktywa w akcje i udziały w spółkach niepublicznych. Wdrażanie programów restrukturyzacyjnych nabytych spółek. Wypłacanie przychodów uzyskanych ze zbycia lokat, bez konieczności reinwestycji środków.

Fundusze sekurytyzacyjne (standaryzowane i nie standaryzowane) Sekurytyzacja wierzytelności – nabycie wierzytelności lub praw do świadczeń z wyodrębnionych wierzytelności, w oparciu o które emitowane są certyfikaty inwestycyjne. Fundusz sekurytyzacyjny standaryzowany: fundusz zamknięty z wydzielonymi subfunduszami, nabywający pule wierzytelności. Fundusz sekurytyzacyjny nie standaryzowany: fundusz zamknięty, którego uczestnikami mogą być wyłącznie osoby prawne i jednostki organizacyjne – (osoby fizyczne jedynie gdy cena emisyjna certyfikatu jest nie mniejsza niż 40.000 euro).

Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej

Polityka inwestycyjna funduszu - informuje potencjalnych uczestników, w jaki sposób fundusz zamierza osiągnąć swój cel inwestycyjny. Polityka inwestycyjna określa kategorie lokat funduszu oraz wyjaśnia, jakimi kryteriami będą się kierować zarządzający aktywami funduszu przy wyborze tychże lokat, tak aby fundusz osiągnął zamierzony cel inwestycyjny. Polityka inwestycyjna jest zapisana w statucie funduszu.

dr Marcin Dyl Prezes Zarządu Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce: Zasady inwestowania Zalety i wady inwestowania w fundusze Rozwój rynku funduszy inwestycyjnych Obecna sytuacja i perspektywy rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

Zasady inwestowania

Przesłanki wyboru funduszu Horyzont czasowy inwestycji Cel inwestycji Akceptacja ryzyka

Jaka jest Twoja skłonność do ryzyka? Czy najważniejsze dla mnie jest unikanie ryzyka? Jaki poziom ryzyka jestem w stanie zaakceptować? Czy jestem w stanie zaakceptować poniesienie strat? Jak wysoką stratę zaakceptuję? Czy najważniejsze dla mnie są jak najwyższe zyski? A może najważniejsza jest renoma, reputacja danego TFI?

Zysk a ryzyko Fundusz rynku pieniężnego Fundusz obligacji Wyższe ryzyko, wyższy zysk Fundusz stabilnego wzrostu Fundusz zrównoważony Fundusz akcji Mniejsze ryzyko, mniejszy zysk

Zalety i wady inwestowania w fundusze

Zalety inwestowania w fundusze Bezpieczeństwo lokowanego kapitału - zapisy ustawy o funduszach inwestycyjnych - obowiązki informacyjne - osobowość prawna funduszu - rola banku depozytariusza - rola agenta transferowego

Zalety inwestowania w fundusze Dywersyfikacja portfela - duża skala zgromadzonych przez fundusz inwestycyjny środków pieniężnych umożliwia mu nabywanie różnych instrumentów finansowych, co prowadzi do rozproszenia ryzyka związanego z pojedynczą inwestycją, na skalę większą niż w przypadku indywidualnego inwestora. - fundusz działa zgodnie z jedną z najważniejszych zasad inwestycyjnych „Nie kładź wszystkich jajek do jednego koszyka” czyli nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedna akcję, obligację. Dywersyfikacja swojego portfela inwestycyjnego

Zalety inwestowania w fundusze Płynność inwestycji - polega na wyborze czasu rozpoczęcia jak i zakończenia inwestycji. Uczestnik funduszu (otwartego) praktycznie w każdym momencie może nabyć jednostki uczestnictwa wybranego funduszu i tylko od niego zależy kiedy je umorzy, czyli zakończy inwestycję.

Zalety inwestowania w fundusze Zarządzanie oszczędnościami przez specjalistów - Funduszami inwestycyjnymi zarządzają wysokiej klasy specjaliści – doradcy finansowi, którzy muszą być zatrudniani przez TFI, które zarządzają funduszami. Są to osoby, które zdały specjalne egzaminy potwierdzające ich kwalifikacje przed KPWIG. Ocenie Komisji podlegają także kwalifikacje członków zarządów i rad nadzorczych towarzystw funduszy inwestycyjnych.

Zalety inwestowania w fundusze Możliwość bieżącej kontroli stanu swoich oszczędności - wycena jednostek uczestnictwa funduszy dokonywana jest i publikowana w każdym dniu roboczym, w którym odbywa się sesja giełdowa na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Bieżące notowania wartości jednostek uczestnictwa funduszy można znaleźć m. in.:w dziennikach ogólnopolskich, na stronach internetowych towarzystw, na stronach towarzystw w telegazecie, na infoliniach towarzystw funduszy inwestycyjnych. Inwestor, znając ilość jednostek uczestnictwa posiadanych na swoim rejestrze w danym funduszu, w każdej chwili jest w stanie oszacować stan swoich oszczędności w funduszu poprzez pomnożenie ilości jednostek i wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa w danym dniu.

Zalety inwestowania w fundusze Korzyści skali Różnorodność oferty Niskie wymogi kapitałowe W większości przypadków, wysokość minimalnej wpłaty do funduszu jest ustalona na poziomie który jest możliwy do zaakceptowania nawet przez niezbyt zamożnych inwestorów (np. 100 zł), kolejne wpłaty mogą być w nawet niższe.

Zalety inwestowania w fundusze możliwość uczestniczenia w programach systematycznego oszczędzania przeznaczonych dla inwestorów zainteresowanych długotrwałym (kilku-, kilkunastoletnim) oszczędzaniem w funduszu, prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych umożliwiających indywidualne oszczędzanie na emeryturę (dodatkową), prowadzenie pracowniczych programów emerytalnych przeznaczonych dla pracowników przedsiębiorstw, które podpisały z funduszem umowę o prowadzenie takiej formy oszczędzania na emeryturę dla swoich pracowników.

Minusy inwestowania w funduszach Brak gwarantowanej stopy zwrotu z inwestycji Opłaty Ryzyko zmniejszenia zainwestowanego kapitału przy wycofaniu środków w dowolnie wybranym okresie Brak bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną

Koszty Inwestowanie w tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych obciążone jest dwoma podstawowymi rodzajami kosztów: - kosztami zarządzania, - opłatami manipulacyjnymi.

Rozwój rynku funduszy inwestycyjnych Obecna sytuacja i perspektywy dalszego rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

Rok 2005 „Polska w Europie”

Rok 2006 „Polska w Europie”

Rok 2006 „Polska w Europie”

Kilka słów o Izbie Zarządzających Funduszami i Aktywami

Ważne daty 22.IX. 1997 roku – siedemnastu przedstawicieli towarzystw funduszy powierniczych podpisało akt założycielski Stowarzyszenia Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych w Polsce (STFIwP) 10.XII. 1997 roku - STFIwP zostało zarejestrowane 28.X.2004 – na mocy ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146 poz. 1546) została powołana Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. Izba Zarządzających przejęła dorobek niematerialny Stowarzyszenia Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych w Polsce i kontynuuje zapoczątkowane przez Stowarzyszenie działania.

IZFiA dzisiaj Członkami IZFiA jest 18 działających w Polsce Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych Członkowie IZFiA - Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych - zarządzają w chwili obecnej 260 funduszami inwestycyjnymi w funduszach tych zgromadzone aktywa na koniec kwietnia 2007 roku przekroczyły 120 mld PLN

Cele Izby (1) reprezentacja środowiska zarządzających funduszami i aktywami, w tym między innymi kontakty i współpraca z: organami administracji publicznej, władzą prawodawczą, mediami, EFAMA.

Cele Izby (2) działania mające na celu wspieranie rozwoju gospodarki, w tym w szczególności rynku kapitałowego kształtowanie otoczenia prawnego umożliwiającego rozwój rynku funduszy inwestycyjnych i podmiotów działających na tym rynku, propagowanie zachęt do długookresowego oszczędzania, przejrzystość podatkowa.

Cele Izby (3) upowszechnianie wiedzy dotyczącej gospodarki oraz rynku kapitałowego, w tym funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, między innymi poprzez: udział w konferencjach, seminariach, konkursy środowiska funduszy inwestycyjnych na najlepsze prace magisterskie, dla dziennikarzy, współpraca z mediami, współpraca ze środowiskami akademickimi.

Członkowie Izby – Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych Pioneer Pekao TFI PKO TFI SEB TFI SKARBIEC TFI SUPERFUND TFI TFI Allianz Polska TFI PZU TFI SKOK Union Investment TFI AIG TFI BPH TFI BZ WBK AIB TFI CU Polska TFI DWS Polska TFI ING TFI KBC TFI Legg Mason TFI Millennium TFI