Bankowość elektroniczna

O czym dzisiaj? Co to jest bankowość elektroniczna? rozwój IT w bankowości usługi e-banking bankowość internetowa i wirtualna bankowość telefoniczna bankowość terminalowa kanały w e-banking rozwój e-banking

Czym jest bankowość elektroniczna? różne definicje w zależności od zakresu i szczegółowości zestaw środków teleinformatycznych umożliwiających zdalny dostęp do rachunku bankowego

Czym jest bankowość elektroniczna? funkcjonowanie systemów: wykorzystujących IT do obsługi transakcji klientów obsługi płatności bezgotówkowych dokonywanych przy wykorzystaniu kart płatniczych obsługujące automaty bankowe działające on-line bankowość internetowa bankowość wirtualna Świecka, r. 1

Jak najogólniej działa? Źródło: M. Adamczyk, Niechciany e-banking?: Rewolucja w zawieszeniu, PCkurier, 1998, nr22

Podstawowe systemy e-banking systemy off-line transakcje masowe duzi użytkownicy instytucjonalni systemy on-line konta internetowe użytkownik indywidualny lub mikrofirma Świecka, s. 8 off-line - stare, ale jare

podstawa - technologia EDI Rozwój e-banking podstawa - technologia EDI Przetwarzanie Wydruk Poczta Przetwarzanie Ręczne wprowadzanie Poczta SEPD drukarka/klawiatura pojazd Przetwarzanie Generowanie komunikatów Sieć telekom. Przetwarzanie Sieć telekom. Interpretacja SEPD podsystem EDI moduł telekom.

Fazy wprowadzania IT do sektora bankowego (wg Świecka, s. 11)

przyszłość - integracja usług finansowych Wpływ IT na bankowość dystrybucja stacjonarna - brick and mortar dystrybucja wyłącznie elektroniczna - clicks only dystrybucja wielokanałowa - bricks and cliks Świecka, s. 12-13 przyszłość - integracja usług finansowych

Modele dystrybucji usług bankowych - tendencje dystrybucja stacjonarna dystrybucja elektroniczna dystrybucja elektroniczna dystrybucja wielo- kanałowa dystrybucja wielo- kanałowa dystrybucja stacjonarna Świecka, s. 14-15 makdonaldyzacja oddziałów dystrybucja stacjonarna przeszłość teraźniejszość przyszłość

Internet w bankowości globalny zasięg działania szybkość multimedia brak ograniczeń czasowych elastyczność działania niski koszt Świecka, s. 32

Bankowość internetowa Usługi e-banking Bankowość internetowa

Formy zastosowania Internetu w bankowości punkt informacyjny punkt kontaktu punkt sprzedaży ETAP I - PREZENTACJA BANKU informacja o banku oferta banku ETAP II - INTERAKCJA BANKU Z KLIENTEM sprawdzenie stanu konta przegląd historii operacji na koncie pobieranie wniosków w formie elektronicznej wykorzystanie e-maila w kontaktach ETAP I - SPRZEDAŻ USŁUG PRZEZ INTERNET dokonywanie przelewów zaciąganie kredytów zakładanie i likwidowanie lokat

Modele banków w bankowości internetowej bank wirtualny np. mBank detaliczny oddział BRE Banku SA) pierwszy - First Network Bank w USA różne kanały elektroniczne limit operacji dostęp elektroniczny do banku tradycyjnego rozszerzenie usług tradycyjnego banku o konto internetowe niezależne oddziały wirtualne stadium przejściowe

Formy działalności pasywna półaktywna aktywna przeglądanie informacji należy obecnie do rzadkości półaktywna operacje uprzednio zdefiniowane aktywna aktywne działanie w ramach konta

Korzyści dla banku zwiększenie wyników finansowych (1,5 USD – 5 centów) promowanie szerokiego asortymentu usług i produktów zbieranie informacji o klientach indywidualizacja oferty możliwość dotarcia do licznej grupy klientów szansa dla nowych banków

Średni koszt operacji bankowej w USD (wg Świecka, s. 112)

Konto internetowe – korzyści dla klienta możliwość wglądu w aktualny stan ich rachunków bankowych o każdej porze szybsza realizacja zleceń oszczędność czasu i pieniędzy związana z: koniecznością osobistego odwiedzania oddziału bankowego koniecznością ręcznego wypełniania dokumentów i zleceń bankowych eliminacja zagrożeń związanych z dokonywaniem transakcji metodami tradycyjnymi oszczędności związane z ograniczeniem konieczności zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego

Bankowość terminalowa Usługi e-banking Bankowość terminalowa

Bankowość terminalowa rodzaje bankomaty terminale elektroniczne do akceptowania kart kioski multimedialne istota - wykorzystanie urządzeń do realizacji usług

Bankomaty urządzenia samoobsługowe wyposażone w czytniki paska magnetycznego lub mikroprocesora funkcje wypłata gotówki wpłata przelewy otwieranie i likwidowanie zleceń stałych zakładanie i likwidowanie lokat sprawdzanie stanu konta ładowanie kart telefonii komórkowej ...

Podział bankomatów ze względu na funkcje Cash Dispenser (DC) - wyłącznie wpłaty i wypłaty Automated Teller Machine (ATM) - wielofunkcyjny

Inny podział bankomatów ze względu na miejsce lokalizacji wewnętrzne przyścienne zewnętrzne ze względu na sposób komunikacji z bankiem off-line on-line Świecka, s. 26

Ewolucja strategii wprowadzania bankomatów Świecka, s. 27

Kierunki rozwoju bankomaty przenośne - HARP (Handy Amounts in Remote Places) „bankomaty spersonalizowane” „bankomaty mówiące”  Bankomaty na plażę 10.08.2003, 00:15 bankomat, ncr Firma NCR zaprezentowała idealne urządzenie dla wszystkich osób, którym podczas opalania na plaży zabraknie pieniędzy. Jest to przenośny bankomat, zasilany bateriami słonecznymi. Pomysł jest o tyle ciekawy, że urządzenie może być montowane w dowolnym nasłonecznionym miejscu.   Nowy bankomat o nazwie HARP (Handy Amounts in Remote Places) może być stosowany w sytuacjach, gdy problem jest zapewnienie stałego zasilania. Urządzenie wykorzystuje technologie komunikacji bezprzewodowej, m.in. GSM/GPRS, co eliminuje konieczność stosowania kabli. Jak zapewnia Mark Grossi, dyrektor techniczny działu systemów finansowych NCR - "System może pracować w dowolnym miejscu, które jest oświetlone światłem słonecznym. W bardzo nasłonecznionych częściach Ziemi, możliwe jest całodobowe działanie urządzenia, nawet przy dużym obciążeniu klientów. Nasze urządzenie może być nawet wykorzystywane na plażach większości miejscowości wypoczynkowych, gdzie sezonowo cieszyłoby się na pewno ogromną popularnością". HARP jest wyposażony w dwie baterie, z których jedna wykorzystywana jest do bieżącego zasilania urządzenia, druga zaś jest ładowana przez ogniwa słoneczne, co stwarza potencjalną możliwość działania bankomatu także w nocy. Pierwsze testy HARP odbyły się w marcu niedaleko fabryki NCR w Dundee. Jest o tyle dziwne, że nasłonecznienie w tym miejscu jest znacznie mniejsze, niż w porównaniu np. z plażami Costa Del Sol, gdzie urządzenie mogłoby pracować 24 godz. na dobę. Nawet jednak w Dundee ilość promieni słonecznych była wystarczająca do zapewnienia działania urządzenia, także w pochmurne dni. Niedługo w Wielkiej Brytanii pojawią się bankomaty witające swoich klientów po imieniu oraz przypominające o nadchodzących urodzinach najbliższych. Producent tego typu urządzeń, firma NCR, twierdzi, że "spersonalizowane bankomaty" dowiodły swej przydatności w Ameryce Północnej i Azji. NCR zapewnia, iż w przyszłości bankomaty będą również podawały wyniki sportowe oraz kursy akcji giełdowych. W ciągu roku pojawią się bankomaty, które będą również przypominały o kończącym się ubezpieczeniu - zapewnia NCR. Bankomaty są bowiem najczęstszym sposobem kontaktowania się klienta z bankiem. Zepsuty bankomat wypłacił 100 tys. euro Grupa bezdomnych Holendrów, którzy wypłacili z zepsutego bankomatu ponad 100 tysięcy euro, wybrała się na wakacje na plażach Hiszpanii. Bezdomni otrzymali z opieki społecznej specjalne karty bankomatowe umożliwiające wypłacenie w sytuacji awaryjnej kwoty do 150 euro. Niestety błąd komputera sprawił, że posiadacze kart mogli wypłacać dowolne kwoty, w związku z czym co najmniej 20 bezdomnych wypłaciło od 400 do 18 000 euro i większość z nich zafundowała sobie za te pieniądze wakacje w Hiszpanii.

Elektroniczne terminale do akceptowania kart kasy fiskalne urządzenie bezzałogowe (biletomaty, dystrybutory paliw) terminale POS (Point of Sales) standardowe łącza telekomunikacyjne bezprzewodowe wirtualne

Elektroniczne terminale do akceptowania kart rozliczanie - agencje rozliczeniowe: PolCard Centrum Kart i Czeków Pekao SA Centrum Kart BZ WBK Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService SA (należy do PKO BP SĄ) eCard - transakcje w Internecie centrum rozliczeniowe Citybanku Świecka, s. 29

za: Polski e-rynek w liczbach, Internet Standard, 10.09.04

Kioski multimedialne służą do realizacji operacji finansowych (bezgotówko-wych) punkt informacyjny zastosowania poza bankowe www.kioski.magit.pl Świecka, s. 30

Kioski multimedialne rodzaje punkty informacyjne (PoI) punkty sprzedaży (PoS) www.kioski.magit.pl

Telenet Forum, Bankowość elektroniczna, lipiec 2003, s. 25

bankowość telefoniczna Usługi e-banking bankowość telefoniczna

Telefon w bankowości pierwsza ze zautomatyzowanych usług oferowanych klientom banków

Kanały dostępu - telefon automatycznie kanał voice-interactive dyspozycje za pośrednictwem klawiatury nr poufny lub token dostępny operator Call Center – centrum elektronicznej obsługi klienta operator – teleprzewodnik moduł zintegrowanego systemu CRM

Dlaczego klienci korzystają z e-banking? Świecka, s. 20

Kanały dostępu – e-mail wykorzystywana do kontaktów z bankiem wyciągi z konta marketing nie można zarządzać finansami wyjątek – Inteligo – Email Money

Kanały dostępu - WAP odmiana bankowości internetowej zlecanie różnych operacji dostęp do informacji o np.: oprocentowaniu promocjach kursach walut WML – tryb tekstowy minusy? plusy przyszłość – telefon = karta kredytowa???

Kanały dostępu - SMS jeden z popularniejszych kanałów rejestracja telefonu w banku, hasło alternatywa wobec WAP dostęp do informacji subskrybowanych

Preferowany czas wykonywania operacji bankowych

Rozwój e-banking

Ilu klientów e-banków w stosunku do liczby internautów? Żródło: T. Kulisiewicz, Firmy zaakceptowały e-bankowość, „Teleinfo” 2005, nr 4, s. 21 oraz obliczenia własne

Liczba kont internetowych w Polsce w 2004 wg banków

Czas zmian w bankowości internetowej w Polsce 1998 - dostęp przez Internet w PBK od 2000 - boom e-bankowości w Polsce skromne strony = serwisy koniec ery gratisów - rozpieszczanie okazało się kłopotliwe ciągle brak poczucia bezpieczeństwa Magazyn Internet - styczeń 2005 Miało być różowo, bank dostępny przez całą dobę, bez kolejek, bez wypełniania mnóstwa dokumentów, bez opłat. Jednak do wszystkiego należy podchodzić z dystansem. Kolejki w bankach ustąpiły miejsca przerwom konserwacyjnym systemów transakcyjnych, sterty dokumentacji zastąpiono formularzami, dysponentów samodzielnością klientów, a opłaty pojawiły się jak zło konieczne. Dorota Dżega Koniec „ery gratisów” Od pierwszego kroku polskiej bankowości w wirtualną rzeczywistość minęło już kilka lat. Wszystko zaczęło się w 1998 r. wraz z pojawieniem się dostępu przez Internet do kont w Powszechnym Banku Gospodarczym. Konkurencja szybko przystąpiła do ofensywy i już w 2000 r. nastąpił boom e-bankowości, osiągając wynik czternastu banków umożliwiających dokonywanie operacji przez Internet. Przez ten czas skromne strony internetowe zamieniały się w dobrze rozbudowane serwisy oferujące coraz większy zakres usług finansowych. Toczyła się również walka o klienta, a podstawowym narzędziem w tych zmaganiach była cena. Jednak wraz z wprowadzeniem przez mBank opłaty za przelewy nastąpił przełom zwiastujący koniec „ery gratisów”. Nie trudno się domyślić, czym podyktowana została taka decyzja kierownictwa banku i jakie konsekwencje pociągnęła za sobą. Wojna cenowa dobiega końca, a widoczne to jest chociażby w zachowaniu banków, które zaczynają powoli przypominać centra handlowe. Odwiedziny w e-banku stają się sposobem na spędzenie wolnego czasu. Czy zatem taka strategia rozwoju bankowości podyktowana jest wymogami rynku, czy też koniecznością pokrycia kosztów stałych tychże przedsięwzięć, o których początkowo nie mówiło się głośno, lecz przypomniały o nich nieubłagane prawa ekonomii. Przede wszystkim klient O sukcesie przedsięwzięć gospodarczych decydują przede wszystkim klienci, tak też jest w przypadku banków internetowych. W Polsce, jak dotychczas, z usług e-banków korzystają tak zwani early adopters, pionierzy, ludzie młodzi, dobrze sytuowani, z wyższym wykształceniem, kochający eksperymenty. Z przeprowadzanych badań wynika, że są to miłośnicy nowinek technicznych, głównie mężczyźni. Mieszkają w dużych miastach, cenią sobie przede wszystkim wygodę i czas. Dzieje się tak dlatego, że dostęp do Internetu w Polsce wciąż pozostaje istotną barierą komunikacyjną. Nie należy także zapominać o kwestiach związanych z nawiązaniem poprawnego kontaktu z bankiem internetowym, gdzie od klienta wymagana jest podstawowa wiedza o bankowości, orientacja w aktualnej ofercie rynkowej, a co najważniejsze świadomość korzyści płynących z wyboru takiej drogi do pieniędzy. Przed e-bankami w dalszym ciągu stoi poważne zadanie, jakim jest zapewnienie klientom poczucia bezpieczeństwa. Doskonałym narzędziem ułatwiającym dokonanie zmian w zachowaniu i sposobie myślenia potencjalnych oraz już pozyskanych klientów może być szeroka, pozbawiona terminów stała akcja promocyjna. Statystyki mówią same za siebie. Na koniec 2003 r. lider bankowości wirtualnej w Polsce mBank mógł poszczycić się liczbą 711 tys. rachunków, za nim w zestawieniu był Inteligo - 264 tys. i na końcu VW Bank direct - zaledwie 25,6 tys. rachunków. Warto w tym miejscu wspomnieć, że z tej trójki tylko VW Bank direct nie pobiera opłat za prowadzenie konta i za przelewy, jednak jego oferta jest dość ograniczona. Nic także nie wskazuje na to, aby sytuacja w najbliższym czasie, uległa diametralnej zmianie, powoli wyczerpują się możliwości banków wirtualnych. Na początku przygody z e-bankami walka o klienta toczyła się na polu zachęt finansowych, takich jak bezpłatne prowadzenia konta, bezpłatne przelewy czy bezpłatne karty. Takie rozpieszczanie klientów może przynieść efekty, ale krótkotrwałe i, co gorsze, mogące przysporzyć kłopotów. Po pierwsze konkurencja cenowa jest dość specyficznym narzędziem w walce o klienta, które niezaprzeczalnie przynosi pozytywne efekty. Jednak stosowana dłużej rodzi niebezpieczeństwo, że w momencie odejścia od niej inne metody nie zadziałają. Po drugie może dojść do sytuacji, gdy będą przeważali nierentowni klienci, czyli tacy, którzy będą gromadzić pieniądze tylko po to, aby dokonać bezpłatnych przelewów, czy skorzystać z darmowej usługi. Należy pamiętać, że utrzymywanie takiej bazy danych klientów też kosztuje, a banki, tak jak wszystkie przedsiębiorstwa, nie będą w stanie prowadzić rywalizacji cenowej w dłuższym czasie. Wygenerowane koszty niosące za sobą skutek w postaci straty finansowej spowodują, że przestaną one być atrakcyjne dla udziałowców i inwestorów.

Rada Bankowości Elektronicznej 14 maja 1998 r.

Ile jest w Polsce kart płatniczych?                                                                                                        Jedna trzecia Polaków posiada przynajmniej jedną kartę płatniczą - wynika z badania "Monitor Kart Płatniczych" przeprowadzonego przez instytut GfK Polonia w listopadzie 2004 roku.   Wyniki badania pokazują, że coraz więcej Polaków posiada karty płatnicze. W listopadzie 2004 roku posiadanie przynajmniej jednej karty płatniczej deklarowało 33 procent badanych. Jest to o 6 procent więcej niż w analogicznym okresie 2003 roku. Struktura posiadaczy kart jest znacznie zróżnicowana pod względem wieku, wykształcenia oraz wielkości miejsca zamieszkania. Posiadaczami kart płatniczych są najczęściej osoby w średnim wieku, z wyższym wykształceniem, zamieszkałe w dużych miastach. Znacznie mniejszy odsetek osób posiadających karty płatnicze występuje na wsi, gdzie posługuje się nimi jedynie 17 procent respondentów oraz w małych miastach do 20 tys. mieszkańców, gdzie są w posiadaniu 28 procent. badania „Monitor Kart Płatniczych”, przeprowadzonego w listopadzie 2004 roku

Literatura M. Norris, S. West, e-biznes, WKŁ, Warszawa 2001, r. 4, 5 B. Gregor, M. Stawiszyński, E-Commerce, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2002, r. 5, 7 B. Świecka, Bankowość elektroniczna, Ce3DeWu.pl, Warszawa 2004, r. 1 T. Kulisiewicz, Firmy zaakceptowały e-bankowość, „Teleinfo” 2005, nr 4 Karty płatnicze w Polsce, e-gospodarka.pl, 4.02.05 (e) M. Adamczyk, Niechciany e-banking?: Rewolucja w zawieszeniu, PCkurier, 1998, nr22 (e) D. Dżega, Koniec „ery gratisów”, „Internet”, 2005/1 (bibl.)