AGRESJA WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY

W czasie roku szkolnego została przeprowadzona wśród uczniów ankieta mająca na celu sprawdzenie występowania zjawiska agresji w szkole.

ANALIZA ANKIETY 65% ankietowanych stwierdziło, że doświadczyło różnych form agresji na terenie szkoły zaczepianie bez powodu 56% kłamstwo 37% zastraszanie 39,7% ośmieszanie 34% wyłudzanie pieniędzy 24,3% kradzieże 14,3% znęcanie się 19,5% bicie z obrażeniem ciała 10,3%

Słownik Współczesnego Języka Polskiego AGRESJA, to „wroga, napastliwa postawa lub zachowanie się względem kogoś lub czegoś” Słownik Współczesnego Języka Polskiego

TRZY GŁÓWNE TEORIE WYJAŚNIAJĄCE ŹRÓDŁO AGRESJI Teoria instynktów, mówi nam, że agresja jest instynktem wrodzonym i że człowiek z natury zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc. Teoria frustracji, według której przyczyną zachowań agresywnych jest przeżywana frustracja, będąca wynikiem zablokowania zaspokojenia potrzeb. Teoria społecznego uczenia się mówi nam, że ludzie uczą się zachowań agresywnych bądź przez własne, bezpośrednie doświadczenie, bądź przez naśladownictwo.

FORMY AGRESJI AGRESJA FIZYCZNA Instrumentalna (mamy do czynienia wtedy, gdy agresor chce zdobyć lub osiągnąć jakiś cel) Emocjonalna (gdy dziecko przeżywa lęk lub złość)

PRZYKŁADY AGRESJI FIZYCZNEJ bójki pomiędzy uczniami: uderzanie (pięścią) kopanie potrząsanie duszenie przypalanie strzelanie spoliczkowanie dawanie klapsa „pacnięcie” kogoś ataki na nauczycieli napastowanie seksualne pchnięcie nożem, itp. ostrymi przedmiotami

FORMY AGRESJI Agresja słowna czyli wypowiedzi agresywne, mające wyrządzić przykrość lub szkodę danej osobie. Mogą być kierowane wprost do osoby będącej przedmiotem agresji i występować w jej obecności (agresja słowna bezpośrednia) lub do osób trzecich w sytuacjach, w których nie uczestniczy osoba będąca przedmiotem agresji (agresja słowna pośrednia).

PRZYKŁADY AGRESJI SŁOWNEJ grożenie biciem napastliwe wypowiedzi – atak słowny straszenie, groźby przezywanie, przekleństwa, ordynarne odzywki, wulgaryzmy obmawianie kłótnie grożenie skarżeniem atak na charakter osoby obrzucanie wyzwiskami

PRZYKŁADY AGRESJI SŁOWNEJ niewerbalne symbole (Robienie uwłaczających min.) uszczypliwość lub kpiny atak na kompetencje („Jak możesz być taki głupi?) atak na pochodzenie („Jesteś taką samą ofiarą życiową jak twój ojciec”) atak na wygląd fizyczny („Czy zawsze musisz wyglądać jak niechluj?”) oszczercze porównanie („Z ciebie nigdy nic nie będzie”) dokuczanie ubliżanie i przeklinanie ośmieszanie

DLACZEGO DZIECI ZACHOWUJĄ SIĘ AGRESYWNIE? Na powstawanie zachowań agresywnych ważny wpływ ma otoczenie. Dzieje się tak gdy: dzieci często mają do czynienia z agresją i przemocą w rodzinie, w rodzinie obserwowany jest brak zainteresowania sprawami dziecka. Wyraża się to poprzez: brak ciepła rodzinnego, chłód emocjonalny rodziców wobec dziecka, przede wszystkim w pierwszych latach jego życia, brak jasno wyznaczonych granic - jak dziecku wolno się zachować, a jak nie wobec rodziców, rodzeństwa, rówieśników i innych dorosłych, brak reakcji ze strony rodziców w rozpoznawaniu i akceptowaniu zachowań dziecięcych, w rodzinie często używa się agresji i przemocy w stosunku do dzieci.

INNE POWODY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY: Słabo rozwinięta samokontrola własnych emocji. Dzieci mają ogromne kłopoty W radzeniu sobie z lękiem, strachem, poczuciem krzywdy lub winy. Nie potrafią przewidzieć swoich reakcji emocjonalnych, nie kontrolują swoich zachowań. Wzory zachowań agresywnych. Zapewniają one odnoszenie sukcesów i są dla nich wynagradzające. Używanie alkoholu i narkotyków. Alkohol powoduje wzrost zachowań agresywnych, ponieważ obniża kontrolę i ogranicza właściwą ocenę sytuacji. Używanie różnych narkotyków wiąże się również z zachowaniami agresywnymi. Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się przez dzieci agresywnych zachowań.

PRZYCZYNY AGRESJI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY: Frustracja wynikająca z braku dobrego kontaktu z dorosłymi lub agresja z ich strony Niskie poczucie własnej wartości, połączone z dużą ilością otrzymywanych przez nich negatywnych komunikatów od dorosłych Modelowanie zachowań agresywnych w mediach, subkulturach, rodzinach Brak jasnych i przestrzeganych reguł życia szkolnego Mała umiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i negatywnych uczuć, a zwłaszcza złości Brak umiejętności konstruktywnego rozwiązania sytuacji konfliktowych Frustracja spowodowana brakiem perspektyw życiowych

PRZYCZYNY AGRESJI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY: Zbyt rzadko wykorzystywane umiejętności konstruktywnego rozwiązywania sytuacji konfliktowych przez nauczycieli i rodziców Niewłaściwe sposoby komunikowania się z uczniami, powodujące ich agresję (poniżanie, krytykowanie, wyśmiewanie lub niezauważanie osiągnięć) Nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i trudnych uczuć Nieskuteczne rozładowywanie napięć podczas lekcji (nastawienie na szybki skutek, bez uwzględnienia przyczyn i warunków)

RODZINA A ZACHOWANIA AGRESYWNE Dzieci, które czują się bezpieczne w swoich relacjach z rodzicami, są mniej agresywne i lepiej radzą sobie z emocjami. Gdy otacza się je miłością i zainteresowaniem, mają znacznie mniej powodów do agresji i wrogości. Uciekają się do niej wtedy, gdy się boją, gdy są osamotnione, pełne rozterek lub gdy mają silną potrzebę akceptacji bądź zwrócenia na siebie uwagi.

OZNAKI STOSOWANEJ PRZEMOCY zwiększone poczucie lęku (niepokoju) zwiększone poczucie strachu nastrój przygnębienia zmniejszona energia wzrost braku zaufania zakłócenia snu zakłócenia apetytu osłabienie poznawczego funkcjonowania wzmocnienie uczucia wrogości

CECHY POTENCJALNEJ OFIARY niska aktywność fizyczna wysoki poziom niepokoju niska samoocena wrażliwość ostrożność (postępowania) działania małe grono przyjaciół lub ich brak brak poczucia bezpieczeństwa

Zachowanie potencjalnego agresora: wykazują dużą aktywność i energię, chcąc panować nad otoczeniem, podporządkować je sobie i czerpać z tego satysfakcję, czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy. Ofiary muszą dostarczać im np.: papierosy, alkohol, pieniądze i inne rzeczy mające dla nich wartość,

CECHY POTENCJALNEGO SPRAWCY, TYRANA dokuczają, ale głównie kierują to do słabszych, bezbronnych kolegów, lubią dominować i podporządkowywać sobie innych, są sprawne i zręczne, łatwo się denerwują i wybuchają, nie potrafią radzić sobie z trudnościami i przeciwnościami, często są nastawione na nie, mają trudności z przestrzeganiem przyjętych ogólne zasad, mają zwykle małe lub żadne poczucie winy, wobec ofiar brak im zrozumienia, współczucia czy sympatii,

CECHY POTENCJALNEGO SPRAWCY, TYRANA łatwo się kontaktują z otoczeniem, umieją sprytnie wybrnąć z sytuacji, np.: stosując oskarżenia, potrafią udawać, czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy, wobec dorosłych mogą być agresywne lub ugrzecznione, wcześnie prezentują zachowania antyspołeczne, takie jak: kradzieże, wandalizm, picie alkoholu.

CO MAJĄ ZROBIĆ RODZICE ABY UNIKNĄĆ AGRESJI? Mądrze kochać swoje dzieci Określić jasne i zrozumiałe relacje w domu Określić granice dyscypliny Być konsekwentnym w egzekwowaniu wspólnie ustalonych reguł postępowania Stosować konsekwentną dyscyplinę Kształtować obraz świata, w którym dla osiągnięcia celu nie trzeba uciekać się do agresji, w którym gardzi się przemocą Dbać o rozwijanie zainteresowań, budzenie pasji, umiejętne organizowanie czasu wolnego

CO MAJĄ ZROBIĆ RODZICE ABY UNIKNĄĆ AGRESJI? Rozwijać kompetencje społeczne, uczyć asertywności, tolerancji i empatii Tworzyć warunki do rozwoju poprzez możliwość aktywności, samodzielności, rozmowy i aktywnego słuchania Okazywać szacunek i zaufanie dziecku Tworzyć atmosferę życzliwości i przychylności Prezentować wzory prospołecznych zachowań w sytuacjach konfliktowych (modelowanie).

A CO ROBI NASZA SZKOŁA?? Doskonalenie umiejętności wychowawczych poprzez włączenie tematyki zasad kulturalnego zachowania się do każdych zajęć Prowadzenie dyżurów przez nauczycieli w czasie przerw Dostarczenie wiedzy o przepisach i konsekwencjach zachowań niedostosowania społecznego – instrukcja postępowania na wypadek agresji Organizowanie apeli, pogadanek, scenek rodzajowych, na temat kulturalnego zachowania się Spotkanie z pracownikami Policji, Straży Miejskiej Wprowadzenie Metody Szkolnej Interwencji Profilaktycznej – kontrakt z uczniem Realizacja programów profilaktycznych Współpraca z rodzicami, kuratorami sądowymi

A co robisz Ty??????

Im więcej pomożemy dzieciom i młodzieży w zakresie zapobiegania i kontrolowania agresji, tym społeczeństwo nasze będzie zdrowsze psychicznie, wrażliwsze na potrzeby drugiego człowieka, będzie więcej uśmiechów na co dzień, a przez to znacznie łatwiej poradzimy sobie z problemami dnia codziennego.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ