Nowe substancje psychoaktywne Nowe wyzwania w szkolnej profilaktyce Kraków, 6 czerwca 2014 Małgorzata Nowobilska Stanios Ekspert Wojewódzki ds Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego

Dopalacze” czyli nowe substancje psychoaktywne (NSP) NSP to substancje tworzone w laboratoriach chemicznych, które mają naśladować działanie narkotyków, jednocześnie pozostając legalnymi, Do października 2010 dostępne w Polsce w wyspecjalizowanych sklepach, nadal dostępne w sklepach internetowych (najczęściej zagranicznych) oferujących tego typu produkty w sprzedaży wysyłkowej, w ostatnich latach odnotowuje się szybki rozwój nowych substancji psychoaktywnych, w niektórych wypadkach NSP wypierają narkotyki tradycyjne, obecnie rocznie odnotowuje się ponad od 40 -70 nowych (do tej pory nie zidentyfikowanych) substancji w Europie.

Syntetyczne kanabinoidy oraz syntetyczne katynony - najczęściej występujące grupy nowych substancji Syntetyczne kanabinoidy to pochodne tetrahydrokanabinolu (THC) występującego w przetworach konopi. Działanie zbliżone jest do marihuany, choć może być znacznie silniejsze. Występują w formie tzw. mieszanek ziołowych przeznaczonych do palenia lub w czystej postaci sproszkowanej . Syntetyczne katynony to pochodne katynonu występującego w Czuwaliczce jadalnej (Khat, Catha edulis). Działanie stymulujące. Występują głównie w postaci proszku, ale też w postaci tabletek i kapsułek. Część synetycznych kanabinoidów oraz sytentycznych katynonów jest nielegalna w Polsce.

Prawo – definicja środka zastępczego środek zastępczy – substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym lub produkt, roślina, grzyb lub ich część, zawierające taką substancję, używane zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancja psychotropowa, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych. do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów.

PRAWO : Zabrania reklamy i promocji środków spożywczych lub innych produktów przez sugerowanie, że posiadają one działanie takie jak substancje psychotropowe lub środki odurzające lub ich użycie, nawet niezgodne z przeznaczeniem, może powodować takie skutki. Za złamanie przepisów będzie groziła grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Prawo - kontrola Zakazuje się wytwarzania oraz wprowadzania do obrotu środków zastępczych Kara za złamanie zakazu: od 20 000 do 1 000 000 PLN Nadzór nad przestrzeganiem przepisów prowadzi Państwowa Inspekcja Sanitarna Właściwy Państwowy Inspektor Sanitarny ma prawo wycofać z obrotu na czas do 18 miesięcy produkty, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogą być niebezpieczne dla życia w celu ich zbadania Koszty badań ponosi podmiot. Jeśli w drodze badań nie stwierdzi się niebezpieczeństwa produktu, koszty są zwracane.

Historia problemu „dopalaczy”- NSP do 2008 r. – sporadyczne informacje o stronach internetowych w Polsce oferujących legalne substancje psychoaktywne początek 2008 r. – początek działalności strony internetowej dopalacze.com połowa 2008 r. – otwarcie pierwszego sklepu stacjonarnego w Łodzi do końca 2008 r. – 40 sklepów w centrach większych polskich miast luty 2009 r. – CLKP zidentyfikowało JWH-018 w produktach „Spice Artcic Synergy” „Smoke” i „Genie” 8 maja 2009 r. – weszła w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Na rynku pojawiają się nowe substancje – mefedron oraz syntetyczne kanabinoidy. 25 sierpnia 2010 r. – weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. do października 2010 r. funkcjonowało ponad 1300 sklepów

Wykrywanie nowych narkotyków w Europie Rekordowa liczba nowych substancji zgłoszonych do europejskiego systemu wczesnego ostrzegania Rosnąca popularność syntetycznych katynonów, w tym mefedronu Nowe syntetyczne kannabinoidy

Asortyment

Każda substancja psychoaktywna w określonych warunkach może być niebezpieczna Substancje psychoaktywne działają trochę inaczej na każdy organizm Skład chemiczny „dopalaczy” jest nieznany, występują tam nowe substancje , których wpływ na organizm ludzki nie jest przebadany naukowo. Mieszanie „dopalaczy” z lekami, narkotykami czy alkoholem może potęgować ich działanie i wprowadzać zagrożenie dla życia. Część tzw. dopalaczy ma niskie właściwości psychoaktywne Część „dopalaczy” powoduje nieprzyjemne efekty uboczne (wymioty, bóle głowy, dreszcze)))

Akcje edukacyjno-profilaktyczne przeprowadzone przez KBPN

Kampania adresowana do rodziców dopalacze-wypalacze

Smak życia, czyli debata o dopalaczach

Aktywne monitorowanie na poziomie krajowym Stała współpraca z EMCDDA oraz innymi krajami UE Naukowa/interdyscyplinarna ocena ryzyka (zabezpieczenie środków finansowych na prowadzenie analiz i badań) W uzasadnionych przypadkach wprowadzenie stałej kontroli prawnej substancji Działania informacyjno-edukacyjne

Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty- do leczenia nie do brania NOWA KAMPANIA KBPN Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty- do leczenia nie do brania

Leki Leki uspokajające i nasenne – najczęściej benzodiazepiny Dektrometorfan – narkotyk z grupy opiatów – zawarty w lekach przeciwkaszlowych i przeciwprzeziębieniowych Kodeina – szczególnie niebezpieczne połączenie z paracetamolem Benzydamina – składnik leków przeciwzapalnych w aptekach dostępny w postaci tablek do ssania, płynów do irygacjii, kremów, żelu

CEL KAMPANII: zwiększenie wiedzy rodziców i nauczycieli Uwrażliwienie na ryzyko używania leków dostępnych bez recepty przez dzieci i młodzież w celach pozamedycznych Przeciwdziałanie negatywnym skutkom tego zjawiska Kampania powstała w oparciu o badania grup docelowych Zjawisko wykazuje trend rosnący Leki używane do celów pozamedycznych: nasenne i uspokajające z grupy benzodiazepin Leki dostępne bez recepty ( OTC) zawierające dekstrometorfan, pseudoefedrynę/efedrynę, kodeinę

Programy Profilaktyczne „FreD goes Net” Z założeń wynika, że impulsem zgłaszania się do programu ma być fakt odnotowania po raz pierwszy młodych osób w związku z używaniem substancji i związany z tym kryzys emocjonalny. Głównymi instytucjami, które umożliwiają możliwość dostępu do programu są: szkoły, policja, sąd rodzinny (sędziowie, kuratorzy,), służba zdrowia oraz rodzice. Program kierowany jest do osób w wieku 14-21 lat (w szczególnych przypadkach 13-25 lat). Potencjalni uczestnicy programu to młodzież eksperymentująca, która weszła w konflikt z prawem w związku z zażywaniem, alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych (z wyjątkiem heroiny). Program nie jest skierowany do młodzieży uzależnionej.

„UNPLUGGED” - szkolenia przygotowanie nauczycieli do samodzielnego prowadzenia zajęć zgodnie ze scenariuszami opracowanymi przez autorów programu „Unplugged” Materiały: Podręcznik nauczyciela Zeszyt ćwiczeń ucznia Komplet kart z pytaniami i odpowiedziami – materiał pomocniczy do wybranych lekcji w programie

Dziękuję