SENIORZY I MEDYCYNA OPIEKA PALIATYWNA Jerzy Jarosz Hospicjum Onkologiczne w Warszawie

Zmiany populacyjne – wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia Davies E, Higginson IJ (Red). The Solid Facts. Palliative Care WHO Europe 2004 Starzenie się społeczeństw Zmiany w przebiegu chorób Zmiany struktury społecznej Implikacje Politycy muszą zacząć planowanie jak odpowiedzieć na potrzeby starzejącego się społeczeństwa. System ochrony zdrowia musi poświęcić więcej uwagi opiece nad ludźmi w różnym wieku którzy żyją i umierają na różne poważne choroby przewlekłe. W skali światowej, opieka paliatywna jest naglącą humanitarną potrzebą dla ludzi chorych na nowotwory i inne przewlekłe, prowadzące do śmierci choroby

„Opieka paliatywna zaczyna się od zrozumienia, że każdy chory ma swoją własną historię, swoje miejsce w społeczeństwie, swoją kulturę i jest godny szacunku jako niepowtarzalna, jednostka” „Szacunek przejawia się również udostępnianiem chorym możliwie najlepszej opieki i zdobyczy nauk medycznych tak by wszyscy mieli szanse dobrze wypełniać swoje życie.” Dame Cicely Saunders w: The Solid Facts. Palliative Care. Ed. Davies E, Higginson IJ. WHO 2004

Czym jest opieka paliatywna Opieka paliatywna jest dążeniem do poprawy jakości życia zarówno chorych na nieuleczalne, prowadzące do śmierci choroby, jak i ich rodzin. Obejmuje zapobieganie i zwalczanie cierpień, wczesne stawianie rozpoznań, staranne badanie i leczenie bólu oraz rozwiązywanie innych problemów - fizycznych, psychosocjalnych i duchowych afirmuje życie, szanując śmierć jako proces naturalny nie przyśpiesza ani też nie opóźnia zgonu dąży do uwolnienia chorego od bólu i innych dokuczliwych objawów choroby integruje psychologiczne i duchowe aspekty opieki … … WHO 2002 WHO 2002

Przewl. niewydolność krążenia Najczęściej występujące objawy w końcowych fazach chorób przewlekłych Nowotwory AIDS Przewl. niewydolność krążenia POCHP Przewl. niew. nerek BÓL 35-96 % n=10379 63-80 % n=942 41-77 % n=882 34-77 % n=372 47-50 % n=370 DEPRESJA 3-77 % n=4378 10-82 % n=616 9-36 % n=80 37-71 % n=150 5-60 % n=956 LĘK 13-79 % 8-34 % 49 % 51-75 % 39-70 SPLATANIE 6-39 % 30-65 % 18-32 % 18-33 % ? ZNUŻENIE 32-90% n=2888 54-85 % n=1435 69-82 % n=948 68-80% n=285 73-87 % n=116 DUSZNOŚĆ 10-70 % n=10029 11-62 % n=504 60-88 % 90-95 % n=334 BEZSENNOŚĆ 9-69 % 74 % 36-48 % 55-65 % 31-71 % NUDNOŚĆI/WYMIOTY 6-68 % 43-49 % 17-48 % 30-43 % ZAPARCIA 23-65 % 34-35 % 38-42 % 27-44 % 29–70 % BIEGUNKI 3-29 % 30-90 % 12 % 21 % UTRATA ŁAKNIENIA 30-92 % 51 % 21-41 % 35-67 % 25-64 % Solano JP i wsp. J. Pain&Symptom Manage. 2006

Czym jest opieka paliatywna Zorientowana na PACJENTA i rodzinę Jakość życia Sprawowana jednocześnie z leczeniem CHOROBY lub niezależnie Wielokierunkowa (fizyczne, psychosocjalne, duchowe potrzeby) Intensywna (wielospecjalistyczny zespół)

Opieka paliatywna w Polsce – aspekt ilościowy Hospicjum stacjonarne: 75% pacjentów powyżej 65 lat Hospicjum domowe: średnia wieku pacjentów 77, 4 lat

Zużycie leków opioidowych w stosunku do potrzeb

Czym jest opieka paliatywna 50 – 75% leczonych w okresie z powodu przewlekłych chorób deklaruje, ze w końcówce życia chcieliby być leczeni w domu. Pomimo tych preferencji, w praktyce, umieranie w szpitalu jest powszechne w wielu krajach Davies E, Higginson IJ. WHO Europe 2004

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 października 2013 r ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej § 3. 1. Świadczenia opieki paliatywnej i hospicyjnej to wszechstronna, całościowa opieka i leczenie objawowe świadczeniobiorców chorujących na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu przyczynowemu, postępujące, ograniczające życie choroby. Opieka ta jest ukierunkowana na poprawę jakości życia, ma na celu zapobieganie bólowi i innym objawom somatycznym oraz ich uśmierzanie, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych. § 4. Świadczenia gwarantowane są realizowane w warunkach: stacjonarnych – w hospicjum stacjonarnym lub w oddziale medycyny paliatywnej; domowych – w hospicjum domowym dla dorosłych lub dla dzieci do ukończenia 18. roku życia; ambulatoryjnych – w poradni medycyny paliatywnej.

Jednostki chorobowe kwalifikujące do leczenia ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej WYKAZ NIEULECZALNYCH, POSTĘPUJĄCYCH, OGRANICZAJĄCYCH ŻYCIE CHORÓB NOWOTWOROWYCH I NIENOWOTWOROWYCH, W KTÓRYCH SĄ UDZIELANE ŚWIADCZENIA GWARANTOWANE Z ZAKRESU OPIEKI PALIATYWNEJ I HOSPICYJNEJ I. Osoby dorosłe Lp. Kod ICD-10 Jednostki chorobowe kwalifikujące do leczenia 1 B20-B24 Choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) 2 C00-D48 Nowotwory 3 G09 Następstwa zapalnych chorób ośrodkowego układu nerwowego 4 G10-G13 Układowe zaniki pierwotne zajmujące ośrodkowy układ nerwowy 5 I42-I43 Kardiomiopatia 6 J96 Niewydolność oddechowa niesklasyfikowana gdzie indziej 7 L89 Owrzodzenie odleżynowe

PAP/Rynek Zdrowia | 04-04-2013 20:27 Rośnie zapotrzebowanie na opiekę długoterminową, paliatywną, hospicyjną "Polska jest już krajem bardzo starym w ujęciu demograficznym (14% pow. 65 roku życia) osoby po 65. roku życia stanowiły 26,3 proc. pacjentów hospitalizowanych ogółem, tj. ponad 1 mln 350 tys. osób. Osoby z tej grupy wiekowej w 2009 r. były hospitalizowane ponad 2 mln 300 tys. razy, co stanowiło 28,3 proc. wszystkich świadczeń tego rodzaju. Na sfinansowanie wszystkich hospitalizacji w 2009 r. NFZ przeznaczył 24 mld zł, w tym na hospitalizacje osób powyżej 65. roku życia - 8 mld zł, co stanowi 33,6 proc. wydatków ogółem. Starzenie się społeczeństwa pociąga za sobą wzrost zapotrzebowania na specyficzne świadczenia zdrowotne, jak np. opieka długoterminowa W 2006 r. pacjentów długoterminowych było w Polsce ponad 137 tys., w 2010 r. - ponad 168 tys., a według szacunków podanych przez resort zdrowia, w 2014 r. będzie ich ok. 200 tys. Do roku 2030 liczba pacjentów długoterminowych miałaby natomiast sięgnąć pół miliona osób. Ministerialne dane pokazują także, że w ostatnich latach wzrasta liczba pacjentów objętych opieką paliatywną i hospicyjną. Liczba ta zwiększyła się z ponad 86 tys. pacjentów w 2010 r. do ponad 90 tys. w 2011 r. Tylko w I kwartale 2012 r. ze świadczeń tych korzystało ponad 35 tys. 700 osób. Kraków: Szpital Uniwersytecki likwiduje oddział medycyny paliatywnej? USŁUGI MEDYCZNE Autor: Gazeta Wyborcza/Rynek Zdrowia   15 listopada 2014 17:54

Czy opieka paliatywna jest tańsza? Opieka paliatywna powinna i musi być rozpatrywana w kontekście wysokiej jakości, w takiej sytuacji argument, ze opieka paliatywna powinna być rozwijana ponieważ jest tańsza jest wysoce niebezpieczny. Prawdopodobnie żaden rodzaj opieki nie jest po prostu „tańszy”. Higginson IJ, Foley KM. Palliative Care: No Longer a Luxury But a Necessity? J Pain Symptom Manage 2009

… czy opieka paliatywna, łagodzenie bólu i innych dokuczliwych objawów mogą być traktowane jako nadzwyczajny luksus ?” Higginson IJ, Foley KM. Palliative Care: No Longer a Luxury But a Necessity? J Pain Symptom Manage 2009 Opieka paliatywna – ta dziedzina nie może być dłużej traktowana jako luksus. To jest konieczność?

Ministerstwo rozważy zniesienie limitowania opieki paliatywnej PAP/Rynek Zdrowia   25 maja 2015 16:47 Opieka paliatywna na Dolnym Śląsku wymaga poprawy, a przede wszystkim większego finansowania - poinformował we Wrocławiu szef Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski, który zgłosi wniosek o kompleksową kontrolę tej usługi medycznej w całym kraju. Gazeta Wyborcza/Rynek Zdrowia   05 maja 2015 21:44 W Żarach wybudowano piąte w województwie lubuskim stacjonarne hospicjum. Wkrótce placówka zapełni się, ale tylko w połowie. Pieniędzy z kontraktu wystarczy na objęcie opieką 7 pacjentów. Ministerstwo rozważy zniesienie limitowania opieki paliatywnej Autor: PAP/Rynek Zdrowia   09 lutego 2015 12:31 Ministerstwo zdrowia rozważy ewentualne rozszerzenie pakietu onkologicznego o opiekę paliatywną i hospicyjną w 2016 r. - stwierdza Krzysztof Bąk.

? ? Pacjent nieuleczalnie chory, a system opieki zdrowotnej w Polsce PAP/Rynek Zdrowia   18 kwietnia 2015 08:07 Zwiększenie nakładów na opiekę paliatywną i hospicyjną oraz liczby kontaktowanych świadczeń ? ? Pacjent nieuleczalnie chory, a system opieki zdrowotnej w Polsce

Bariery w rozwijaniu opieki paliatywnej Jeśli śmierć jest postrzegana jako porażka medycyny, a nie jako sprawa naturalna, oferowanie opieki końca życia (end-of-life care) staje się zagadnieniem problematycznym. Marin-Moreno JM, Megan H, Gorgoyo L et. al. Palliative Care in the European Union. European Parliament. May 2008

Struktura funkcjonalna Hospicjum Onkologicznego św Struktura funkcjonalna Hospicjum Onkologicznego św. Krzysztofa w Warszawie Hospicjum domowe (200 chorych) Hospicjum stacjonarne (37 łóżek) Poradnia Przeciwbólowa i opieki paliatywnej Rehabilitacja domowa Poradnictwo psychologiczne Ośrodek badań klinicznych Ośrodek szkoleniowy Fundraising Ośrodek PR Administracja

Obecnie prowadzone badania kliniczne – projekty badawcze Wdrożenie systemu telemedycyny do opieki domowej – *e-Hospicjum domowe”* Nowe leki i nowe techniki w leczeniu bólów nowotworowych - kanabinoidy jako leczenie uzupełniające w leczeniu bólów nowotworowych** - nowe leki opioidowe** - trening uważności (mind fulness) w radzeniu sobie z bólem przewlekłym* - analiza przyczyn niedostatecznego leczenia bólów nowotworowych w Polsce („opioidofobia”)* Suplementacja żywieniowa w leczeniu objawowym - zastosowanie karnozyny (beta-alanino-L-histydyna) w leczeniu odleżyn*** *Granty naukowe w ramach klastra leczenia bólu PAN **Badania sponsorowane ***Badania własne Hospicjum

Sakae K, Agata T, Kamide R, Yanagisawa H. Effects of L-Carnosine and Its Zinc Complex (Polaprezinc) on Pressure Ulcer Healing. Nutr Clin Pract October 2013 28: 609-616

Opieka paliatywna – ta dziedzina nie może być dłużej traktowana jako luksus. To jest konieczność? NAPEWNO, FAKT, ZE OPIEKA PALIATYWNA MA SWOJE KORZENIE W DZIAŁANOŚĆI CHARYTATYWNEJ (NON-PROFIT) POWODUJE, ŻE TRAKTOWANA JEST JAKO COŚ CO NIE JEST WYMAGANE OD PAŃSTWA. Higginson IJ, Foley KM. Palliative Care: No Longer a Luxury But a Necessity? J Pain Symptom Manage 2009