Cz. II. Co to znaczy Europa socjalna

Na poprzednim wykładzie Czy i dlaczego warto być pracownikiem socjalnym – teraz i w przyszłości Jakimi cechami powinien charakteryzować się pracownik socjalny : umieć słuchać, dostrzegać potencjał podopiecznego, odbudowywać jego zdolność do współodpowiedzialności (rola kontraktu), mieć odwagę, wykorzystywać potencjał partnerów, dbać o kontakty z samorządowcami ( kształtować ich opinię, zjednywać)

Na poprzednim wykładzie Omówiliśmy podstawowe pojęcia: polityka społeczna, pomoc społeczna, zabezpieczenie społeczne Wskazaliśmy na różnicę miedzy polityką społeczną i pomocą społeczną Zapoznaliśmy się z ramami życia społeczno – gospodarczego( I, II i III sektor) Omówiliśmy układ współzależny jakim jest gospodarka i polityka społeczna

Prezentacje i inspiracje Prezentacje życiorysów : Ireny Sendlerowej, Jacka Kuronia, Janiny Ochojskiej, Jurka Owsiaka i Laszlo Andora. Co wynika dla pracowników socjalnych z przykładów zaangażowania zaprezentowanych osób

Europa socjalna czy europejski model społeczny Jak rozumieć pojęcie Europa socjalna Specjalny obszar o jednakowych uprawnieniach socjalnych ? ES to tylko UE czy cały kontynent? ES to znaczy „nie gospodarcza”, nie „rynkowa”? ES obszar o wspólnej polityce socjalnej ?

Europa socjalna czy europejski model społeczny Geneza i znaczenie pojęć : Walfer state ( państwo opiekuńcze, państwo dobrobytu) – państwo, w którym za opiekę nad społeczeństwem w takich sprawach jak pomoc społeczna, zdrowie, edukacja, mieszkanie i warunki pracy jest odpowiedzialny rząd ( def.wg Encyklopedii Webstera)

Walfare state Ingerencja państwa w życie gospodarcze dla zapobieżenia skutkom bezrobocia, rozszerzenia systemu usług socjalnych. - Koncepcja powstała pod naciskiem socjalizmu, jest kompromisem miedzy socjalizmem a liberalizmem

Europa socjalna czy europejski model społeczny Podobieństwa i różnice wewnątrz europejskie (modele): anglosaski - skandynawski śródziemnomorski kontynentalny polski

Europejskie modele socjalne Model anglosaski Realizowany jest w Wielkiej Brytanii i Irlandii: Adresatami są głównie osoby w wieku produkcyjnym ( pierwsza opcja to praca) Główny cel to zapewnienie stałego zatrudnienia Niska rola związków zawodowych, duże zróżnicowanie płac i częste występowanie niskich wynagrodzeń Szeroki zakres świadczeń dla bezrobotnych

Europejskie modele socjalne Skandynawski model socjalny (nordycki). Obejmuje Danię, Szwecję, Norwegię, Finlandię System instytucjonalno – redystrybucyjny, egalitarystyczny Państwo rozciąga opiekę nad obywatelem od kołyski po grób

Skandynawski model socjalny Gwarancja odpowiedniego ( godziwego) poziomu życia Powszechny i bezpłatny system ochrony zdrowia i oświaty Emerytury i renty dla wszystkich starych i niepełnosprawnych Rozbudowany system usług publicznych dla rodzin z dziećmi, niedołężnych i sędziwych

Europejskie modele socjalne Śródziemnomorski model socjalny. Występuje w Grecji, Hiszpanii, Portugalii i we Włoszech Silna rola Kościoła w dziedzinie charytatywnej i opiekuńczej Duża różnica w poziomie świadczeń np. niski dla samotnych rodziców

Śródziemnomorski model socjalny Niskie świadczenia z tyt. bezrobocia, silna ochrona zatrudnionych Duża grupa nie objętych zabezpieczeniem społecznym Słabość państwa, klientelizm, niski poziom udziału państwa w sferze pomocy społecznej

Europejskie modele socjalne Kontynentalny model socjalny Obejmuje : Austrię, Belgię, Francję, Niemcy i Luksemburg Ingerencja państwa nie może zakłócać funkcjonowania gospodarki rynkowej i rozwoju Podstawa otrzymania świadczeń to staż pracy i status na rynku pracy

Kontynentalny model socjalny Świadczenia dla poszkodowanych w pracy, kobiet na urlopie macierzyńskim, starszych i niepełnosprawnych Najniższe świadczenia dla bezrobotnych System nieegalitarystyczny, największe świadczenia dla zatrudnionych w sektorze publicznym

Europa socjalna czy europejski model społeczny Podobieństwa i różnice między Europą a innymi obszarami (modele) : indyjski japoński - chiński amerykański

Modele socjalne na świecie Indyjski model polityki społecznej : - Zapewnia jedynie opiekę zdrowotną i podstawową edukację; Funkcjonuje rozwinięta sieć ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej, których zadaniem jest eliminowanie ognisk epidemii trądu, malarii, gruźlicy ( 5% budżetu) - Edukacja bezpłatna tylko w zakresie podstawowym ( 6-11 lat) , a do 14 roku tylko w części stanów. W Indiach 51% to analfabeci. Obecnie 10 letnia szkoła podstawowa. - Prowadzona jest polityka kontroli urodzin m. in z pomocą legalnej aborcji

Modele socjalne na świecie Japoński model polityki społecznej. Główne elementy to: zabezpieczenie społeczne dla wszystkich (emerytury, renty, wypadkowe, ubezp. od bezrobocia). Wiek emerytalny 55lat, emerytura 40% płacy Opieka zdrowotna dla wszystkich – 3%PKB Oświata bezpłatna i obowiązkowa do 15 roku. Powszechne wychowanie przedszkolne, nieobowiązkowe

Modele socjalne na świecie Chiński model polityki społecznej: - Emerytury i renty tylko dla zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych. Prawny obowiązek utrzymania starych rodziców; Opieka zdrowotna jest bezpłatna, a ubezpieczeni są też członkowie rodziny ( 16% budżetu). Zreformowany system objął dopiero mieszkańców dużych miast. Edukacja wyłącznie w szkołach państwowych i obowiązkowa 0d 7 do 17 rż

Modele socjalne na świecie Amerykański model polityki społecznej Regulacje federalne i stanowe, duże zróżnicowanie Duże zaangażowanie przedsiębiorstw, filantropów, wolontariuszy i organizacji pozarządowych Obejmuje: zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna (emerytury, renty rodzinne i wypadkowe, zasiłki chorobowe – składki prac. I przedsiębiorców) Dobrowolne ubezp. zdrowotne obejmuje osoby po 65 rż oraz korzystających z pomocy społecznej (>2 lata) Medicaid dla osób starszych i niepełnosprawnych – z budżetu

Modele socjalne - USA Pomoc dla bezrobotnych, odszkodowania za wypadek i śmierć przy pracy Rozbudowany system prywatnych ubezpieczeń emerytalnych i zdrowotnych, w części odliczanych od podatku Edukacja obowiązkowa do 16 rż w szkołach publicznych, dużo szkól niepublicznych Wydatki na zabezpieczenie społeczne – 22,4% budżetu, na ochronę zdrowia 20%.

Kilka danych o efektach polityk socjalnych W Europie mieszka 5% ludności świata, liczba ludności będzie rosła coraz wolniej Wydatki na sferę socjalną wyniosły w UE 25% PKB, a mimo to 15% żyje w ubóstwie, 10% bezrobotnych, 1/3 studiuje ( w USA 70%, w Japonii – 50%) Średnie obciążenia podatkowe i socjalne wynoszą ponad 40%, zdecydowanie wyżej niż w USA i o 20% więcej niż w Japonii

Wspólnota wartości czy wspólna polityka społeczna Znaczenie wartości dla zaangażowania społecznego i interwencji państwa Europejskie wartości jako źródło polityki – skąd się wzięły (tradycje): Starożytna, antyczna – wartość państwa Chrześcijańska- miłosierdzie, odpowiedzialność indywidualna Humanistyczna, personalistyczna – godność i prawa człowieka Jakie wartości są ważne współcześnie w Europie, przekonanie o tym co nas łączy, co chcemy chronić

Europejskie wartości Godność- poczucie własnej wartości ( aborcja, eutanazja, eugenika i zapłodnienie pozaustrojowe, kara śmierci, Wolność – swoboda myśli, sumienia, religii, wypowiedzi, zrzeszania, zgromadzeń,

Europejskie wartości Prawo do własności – władania, dysponowania i używania mienia Sprawiedliwość i solidarność społeczna – prawo do zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia, ochrona najsłabszych

Europejskie wartości Samorządność wspólnot , pomocniczość ( subsydiarność) – to co może być wykonywane przez organizację „niższą” nie powinno być wykonywane przez organizację „wyższą” Dialog społeczny – rady, konsultacje społeczne komisje dialogu

Europejskie wartości Znaczenie rodziny, matki, dziecka – szczególna ochrona Równouprawnienie – kobiet i mężczyzn, młodych i starych

Podstawowe europejskie prawa społeczne Swobodny przepływ pracowników – swoboda przemieszczania i zatrudnienia w obrębie UE Ochrona praw pracowniczych – ujednolicane uprawnienia co do czasu i warunków pracy

Podstawowe, europejskie prawa społeczne Edukacja ( w tym zawodowa) – prawo do bezpłatnej edukacji i przekwalifikowania Zwalczanie dyskryminacji – ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność itp. Prawo do zabezpieczenia społecznego

Przyszłość Europy socjalnej – szanse i zagrożenia Zagrożenia/ograniczenia wewnętrzne: Ideologiczne ( liberalizm, socjalizm) Ekonomiczne ( ograniczenia finansowe, inne priorytety) Demograficzne ( nierównowaga systemów ubezpieczeniowych, koszty ochrony zdrowia i opieki nad niesamodzielnymi) Zagrożenia zewnętrzne: Nierówna konkurencja ( Chiny, Indie) Migracje ( wykorzystywanie uprawnień)

Polska, a europejski model społeczny Wartości najważniejsze i lekceważone w Polsce ( praktyka a deklaracje): Religia: Pl -80%, Fr – 34%, D – 47%,GB -38%, UE -52% Zaufanie: Pl -10%, Fr -22%, D -35%,GB -36%, UE – 30% Rodzina:Pl – 90%, Fr -86%, D- 86%, GB -92%, UE -86% Czas wolny:Pl -35%, Fr- 53%, D – 36%, GB- 58%, UE- 48%

Polska a UE - wartości Brak zaufania do instytucji publicznych : Pl – 81%, Fr – 63%, D – 66%, GB -63%-62% Zaufanie do Komisji Europejskiej : Pl -53%, Fr -44%, D- 42%, GB -28% UE -47% Nierówność w dochodach ( 2006 r.): Pl – 5,6, Fr – 4,0, D- 4,1%, GB -5,4% Znaczenie nierówności dochodowej : Pl – 19%, Fr – 22%, D – 32%, GB 9%,UE 17%

Polska a europejski model społeczny Relacje między polskimi, a europejskimi prawami socjalnymi Powody różnic – wartości, polityczne, rozwoju i zamożności Obszary różnic: Minimum zabezpieczenia Zwalczanie dyskryminacji Prawa pracownicze

Wydatki na zabezpieczenie społeczne :Pl a UE Zabezpieczenie społeczne jako % PKB : Pl -19.6%, Fr 31,5%, D -29%, GB 26,%, UE 27% - Na emerytury jako % wydatków społecznych: Pl 54,5%FR 37,4%D42,2% GB 41,7% UE 41,4%

Polska a europejski model społeczny Co przyjęliśmy, co ratyfikowaliśmy Co wnieśliśmy do europejskiego modelu społecznego – konwencja o prawach dziecka

Starcie racji w obronie praw socjalnych - zadanie Podział na dwie grupy Gr. I : broni prawa do aborcji, eutanazji i kary śmierci Gr II : przedstawia argumenty przeciw aborcji, eutanazji i karze śmierci Grupy wyznaczają swoich „adwokatów” Starcie racji i głosowanie na następnych zajęciach