Samoocena

Samoocena Samoocena jest rodzajem sądów wartościujących, które dotyczą specyficznych cech człowieka, tzn., właściwości fizycznych, cech osobowości oraz stosunków z innymi ludźmi. Samoocena zatem wpływa na zachowanie się jednostki. Świadomość funkcjonuje normalnie i osoba nie popada w konflikty z samym sobą, jeśli właściwie uświadamia sobie miejsce, jakie zajmuje w społeczeństwie, oraz co może osiągnąć – jest to tzw., samoocena adekwatna.

Samoocena nieadekwatna Ma miejsce, kiedy wyobrażenia osoby na swój temat różnią się od jej faktycznych możliwości, może wtedy dojść do zaburzeń w funkcjonowaniu świadomości samego siebie, co może prowadzić nawet do nieprzystosowania. Może występować w postaci zawyżonej, zaniżonej lub niestabilnej.

Samoocena zawyżona Charakteryzuje się uwielbieniem samego siebie i bezkrytycznym zadowoleniem z siebie oraz swoich osiągnięć, a to może pociągnąć za sobą trudności w uspołecznieniu jednostki i może spowodować zahamowanie samowychowywania.

Samoocena zaniżona To niezadowolenie z siebie i brak wiary we własne możliwości. Prowadzi do niepokoju, lęku, niskiego poczucia własnej wartości, a nawet w skrajności do okrucieństwa wobec siebie samego.

Samoocena niestabilna Powoduje, że osoba kieruje się raz wyobrażeniami na swój temat, a innym razem rzeczywiście zdobytym doświadczeniem.

Rola poczucia pewności siebie w samoocenie Niepewność jest podmiotowym stanem człowieka, w którym brakuje pełnej i rzetelnej informacji o środowisku wewnętrznym i zewnętrznym. W jednej i tej samej sytuacji niektórzy ludzie mogą mieć wątpliwości co do swoich odczuć, zachowania, a inni mogą być co do nich zupełnie pewni. Niepewność może dotyczyć świata zewnętrznego – niepewność zewnętrzna, jak i świata wewnętrznego – niepewność wewnętrzna.

Sposoby utrzymania własnej samooceny - autowaloryzacja Ludzie mają tendencję do opisywania siebie tylko za pomocą cech, które odróżniają ich od innych oraz te, które dobrze świadczą o nich samych. Własne zalety uważa za wyjątkowe, niepowtarzalne i ważne, natomiast własne wady za powszechne i mało straszne. Formułowanie nierealistycznie pochlebnych sądów o sobie. Wyjaśnianie własnych zachowań w pochlebny dla siebie sposób – własne sukcesy są wyjaśniane czynnikami wewnętrznymi, zaś porażki zewnętrznymi.

Sposoby utrzymania własnej samooceny – autowaloryzacja c.d. Ludzie porównują siebie z innymi w taki sposób, żeby oni sami wypadli lepiej od innych. Potwierdzanie ogólnej wartości własnej osoby, chociażby poprzez zaangażowanie się w moralne postępowanie lub odnoszenie sukcesów. Kształtowanie tożsamości społecznej, która przejawia się w społecznej kategoryzacji (my-oni) Autoprezentacja – wywieranie maksymalnie pozytywnego wrażenia na innych.