Jan III Sobieski

Aby lepiej poznać historię króla przenieśmy się do XVII wieku…

JAN III SOBIESKI – młode lata Jest 17.08.1629 r. W Olesku koło Kamienia rodzi się mały Jan Sobieski Janek jest drugim synem Jakuba Sobieskiego, wojewody ruskiego, późniejszego kasztelana krakowskiego, i Zofii Teofilii, z domu Daniłowiczównej, wnuczki hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Pod opieką matki spędza wraz z rodzeństwem dzieciństwo w Olesku. W 1640 r. wyjeżdża razem ze starszym bratem, Markiem do Krakowa, gdzie podejmuje naukę w słynnym na całą Polskę Kolegium Nowodworskiego, a następnie, trzy lata później, w Akademii Krakowskiej. Po ukończeniu przez nich studiów ojciec wysyła obu synów w podróż po krajach Europy Zachodniej. Trwa ona dwa lata i sześć miesięcy i miała stanowić uzupełnienie wykształcenia

A po skończeniu nauki… Jan wkrótce bierze udział w walkach z Kozakami i Tatarami pod Zborowem 15 sierpnia 1649 r. gdzie jako dowódca włanej chorągwi i starosta jaworowski przechodzi swój chrzest bojowy. Następnie w 1651 r. uczestniczy w słynnej trzydniowej bataloo (28-30 czerwca) pod Beresteczkiem, w której wojska polsko-litewskie dowodzone przez króla Jana II Kazimierza Wazę pokonują wielką armię kozacko-tatarską. W drugim dniu bitwy Sobieski zostaje ciężko ranny w walce z Tatarami i tylko dzięki swoim podkomendnym unika niewoli. Przez natępne kilka lat młody Sobieski pozostaje w szeregach armii polskiej. Bierze udział w obronie twierdzy Żwaniec na Ukrainie przed wojskami tatarsko-kozackimi w 1653 r. oraz w bitwie pod Ochmatowem z Kozakami w 1655 r. W walce z przważającymi siłami kozacko-tatarskimi Sobieski wykazuje się doskonałym talentem militarnym oraz strategicznym i nie dopuszcza nieprzyjaciela do wkroczenia w głąb kraju, odnosząc zwycięstwo w bitwie pod Podhajcami 6 października 1667 roku. Zwycięstwo to otwiera mu drogę do buławy hetmana wielkiego koronnego, którą otrzymuje od Jana Kazimierza 5 lutego 1668 r.

Marysieńka i Sobieski Rok 1655 ślub Jana III Sobieskiego z Marią Kazimierą Żoną króla jest Maria Kazimiera, znana jako Marysieńka, z którą żeni się dwukrotnie - najpierw potajemnie 14 maja 1655 r. (wówczas jest jeszcze zamężna z wojewodą sandomierskim, Janem Zamoyskim), a następnie 5 lipca tego samego roku już oficjalnie po śmierci pierwszego męża. Kiedy Jan ją poznał była dwórką królowej Marii Ludwiki Gonzagi. Ich długoletni romans zasłynął w historii między innymi z bogatej korespondencji miłosnej. Z małżeństwa tego Sobieski doczekuje się czterech synów i czterech córek.

Jan III Sobieski zostaje wybrany na króla Rzeczpospolitej Rok 1674… Jan III Sobieski zostaje wybrany na króla Rzeczpospolitej

Cele Sobieskiego Głównym celem króla jest zapewnienie Polsce silnej pozycji nad Bałtykiem oraz złączenie unią personalną Prus Książęcych. W tym celu zamierza do neutralizacji stosunków polsko-tureckich oraz zawarcia bliskiej współpracy ze Szwecją i Francją. Program ten uzyskuje miano „polityki bałtyckiej” Sobieskiego. Doraźnie, za najpilniejsze zadanie dla Rzeczypospolitej król Jan III Sobieski uznaje zawarcie pokoju z Turcją, odzyskanie ważnego strategicznie Kamieńca Podolskiego i przerwanie nieustannego pasma wojen na południowych granicach państwa. W tym celu jesienią 1674 Rzeczpospolita wznawia działania wojenne na froncie tureckim. Zdobyte zostaje niemal całe Podole, a Kamieniec – zablokowany. Na więcej Sobieskiego nie stać, gdyż hetman wielki litewski Michał Kazimierz Pac znów zabiera wojska litewskie i wraca na Litwę.

Pałac w Wilanowie Pałac w Wilanowie był letnią rezydencją króla Sobieskiego Król Jan III nabywa posiadłość Milanów w 1677 roku. Z jego inspiracji i po jego czujnym okiem w kolejnych latach powstaje tu barokowy pałac, zaprojektowany przez Augustyna Locciego Młodszego. Wokół pałacu założono wspaniałe ogrody, folwark z budynkami gospodarczymi oraz zwierzyniec. Wilanowska rezydencja, położona w pobliżu Warszawy, zapewnia Janowi III i jego rodzinie wytchnienie, równocześnie jest na tyle blisko Zamku Królewskiego – oficjalnej siedziby króla, Sejmu i Senatu, że monarcha nie traci kontroli nad biegiem zdarzeń.

Bitwa pod Wiedniem W roku 1683 Jan III Sobieski musi stawić czoła potędze tureckiej. Władca Turcji wysyła na sprzymierzoną z Polską Austrię olbrzymią armię. Rozpoczyna ona oblężenie Wiednia. Sytuacja obrońców miasta jest dramatyczna, dlatego austriacki cesarz zwraca się do króla Polski z prośbą o pomoc. Sobieski wypełnia zobowiązania wynikające z zawartego wcześniej sojuszu i rusza z odsieczą. Decydująca bitwa rozgrywa się 12 lipca 1683 r. pod Wiedniem. W jej wyniku Turcy zostali pokonani przez sprzymierzone wojska polskie, austriackie i niemieckie. Zwycięstwo pod Wiedniem rozsławiło imię Jana III w całej Europie i raz na zawszę złamało potęgę Turcji. 1683

Przyczyny i skutki PRZYCZYNY Zawarcie sojuszu polsko – austriackiego przeciwko Turkom Oblężenie Wiednia przez wojska tureckie WYDARZENIE Jan III Sobieski pokonuje Turków pod Wiedniem w 1683 r. SKUTKI Wyzwolenie Wiednia Złamanie potęgi tureckiej

Śmierć króla Śmierć króla Jana III Sobieskiego nastaje w Wilanowie 17 czerwca 1696. Przyczyną jest atak serca, po długotrwałej chorobie.

Wracamy ponownie do XXI w.

Obecnie ciało króla i jego małżonki spoczywa w Krakowie na Wawelu.

Jeszcze raz w skrócie o Janie III Sobieskim Sobieski zasłynął z umiejętności strategicznych, posiadał gruntowne wykształcenie filozoficzne, historyczne i filologiczne, władał językiem francuskim, niemieckim, włoskim, tatarskim, tureckim, oraz łaciną. Jan III Sobieski był i jesy nadal kojarzony głównie z wielkimi zwycięstwami oręża polskiego pod Podhajcami, Chocimiem i Wiedniem.

KONIEC Przygotowała Marta Mikołajczyk