Wpływ zwierząt na psychikę człowieka BLOK 3 Hipoterapia cz 1.

Historia hipoterapii Działanie lecznicze jazdy konnej opisywał Hipokrates. Pierwsze celowe użycie 1870. Na dobre zaczęto używać koni w terapii w Skandynawii, po epidemiach polio w 1946 roku.

Historia hipoterapii Pierwszym spektakularnym efektem było zdobycie srebrnego medalu olimpijskiego w Helsinkach w jeździectwie w konkurencji ujeżdżania przez Liz Hartel (DK) 1952– pacjentka po polio.

Historia hipoterapii 1954 Norah Jacques wprowadza w Anglii jazdę konną dla dzieci z dysfunkcją ruchu. W 1964 Istnieje już towarzystwo krzewiące metodę Jacques, W 1965-66 rozpoczyna się działalność hipoterapeutyczna w Kanadzie i USA W 1968 powstają tam specjalne towarzystwa

Historia hipoterapii W 1976 roku w Bazylei odbył się – pierwszy międzynarodowy kongres, na którym podkreślano, olbrzymi wpływ kontaktu z koniem u dzieci z okołoporodowym i późniejszym uszkodzeniem mózgu.

Definicja Hipoterapia - ogół zabiegów terapeutycznych, do których wykorzystuje się konia. Hipoterapia stanowi jedną z form rehabilitacji wieloprofilowej. Uniwersalność metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym.

Odziaływanie hipoterapii Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy podczas chodu. Normalizacja napięcia mięśniowego. Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, schematu własnego ciała, poczucia rytmu. Stymulacja i normalizacja czucia powierzchniowego. Zwiększenie poczucia własnej wartości. Zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych Rozwijanie pozytywnych kontaktów społecznych.

Formy Hipoterapii Terapia ruchem konia - pacjent, bez wykonywania jakichkolwiek ćwiczeń, poddawany jest ruchom konia. Fizjoterapia na koniu - poza terapeutycznym oddziaływaniem ruchu konia - gimnastyka lecznicza na koniu, prowadzona przez fizjoterapeutę: model neurofizjologiczny - najważniejsza jest prawidłowa pozycja siedząca i prawidłowy ruch, ich jakość, szczególnie wskazana dla pacjentów w wieku przedszkolnym, model funkcjonalny - najważniejsza jest funkcja, na drugim planie postrzeganie prawidłowości pozycji i ruchu, szczególnie wskazana dla dzieci starszych, powyżej 5 roku życia.

Formy Hipoterapii Terapia kontaktem z koniem - której istotą jest emocjonalny kontakt pacjenta z koniem, sytuacja terapeutyczna, a nie sama jazda (pacjent może w ogóle nie siedzieć na koniu). Psychopedagogiczna jazda konna i woltyżerka - zespół działań podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego: na koniu, przy koniu.

Jazda konna Ponadto wyróżnia się jazdę konną dla osób niepełnosprawnych (sportową i rekreacyjną), która nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i może mieć aspekt terapeutyczny.

Wskazania pierwotne Początkowo używano koni do terapii dla dzieci z upośledzeniem czynności ruchu, Etiologie neurologiczne, ortopedyczne, porażenie mózgowe, dziecięce skoliozy, wady postawy, amputacje.

Wskazania dla dzieci Zespoły neurologiczne Choroby psychiczne. Mózgowe porażenie dziecięce; kontrola głowy i czynna pozycja siedząca (Hemiparesis spastica, Diparesis spastica, Tetraparesis spastica). Stany po urazach czaszkowo-mózgowych. Minimalne uszkodzenia mózgu (ADHD). Choroby mięśni min. 3 punkty w skali Lovetta. Dzieci niedowidzące i niewidome. Choroby psychiczne.

Wskazania dla dzieci Zespoły ortopedyczne Inne Wady postawy. Skoliozy I stopnia wg Coba. Stany po amputacji i wady rozwojowe kończyn. Inne Zespoły genetyczne, np. Zespół Down'a (z obowiązkowym zdjęciem rtg - bocznym i czynnościowym - odcinka szyjnego kręgosłupa). Przepukliny oponowo - rdzeniowe, w zależności od wysokości uszkodzenia, obrazu klinicznego, współwystępowania wodogłowia. Zespoły psychologiczne: zaburzenia emocjonalne, upośledzenia umysłowe, niedostosowanie społeczne.

Wskazania dla dorosłych Stwardnienie rozsiane (SM). Stany po udarze mózgu (wylewy, zatory). Stany po urazach czaszkowo - mózgowych. Uzależnienia Patologie społeczne.

Przeciwwskazania bezwzględne Uczulenie na sierść, pot lub zapach konia. Nie wygojone rany. Nietolerancja formy leczenia przez pacjenta, np. niepohamowany lęk. Schorzenia okulistyczne - wymagana konsultacja. Pogorszenie stanu w zespołach neurologicznych, stanach po urazach czaszkowo-mózgowych, ADHD, chorobach mięśni. Brak kontroli głowy w rozwoju motorycznym. Podwyższona temperatura. Ostre choroby infekcyjne.

Przeciwwskazania względne Padaczka. Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim. Zaburzenia mineralizacji kości (osteoporoza, osteogenesis inmperfecta, imperfecta). Utrwalone deformacje i zniekształcenia, przykurcze, ograniczenia zakresu ruchu układu kostno-stanowego, np. zwichnięcia w stawach biodrowych.

Korzyści somatyczne Od samego początku zwracano uwagę na korzyści somatyczne rozluźnienie mięśni spastycznych, wzrost siły, poprawa koordynacji i odruchów równoważnych, poprawa czynności układu krążenia i oddychania,

Korzyści psychiczne Podstawowe korzyści psychiczne towarzyszące terpaii to: wzmocnienie poczucia samodzielności, odwagi, powiększenie umiejętności koncentracji, zwiększenie motywacji, lepsza samokontrola i samoocena.

Stosunek pacjentów do koni Bardzo interesujące badania 1976 Hale (RFN) Swój stosunek do konia dzieci przedstawiały w rysunkach, najpierw dominują rysunki ciemne, gdzie dziecko jest w dużej odległości od konia, potem rysunki rozjaśniają się, a kontakt staje się bliski (koń prowadzony za uzdę), w końcu dziecko jedzie na koniu uśmiechnięte i zadowolone.

Koń jaki jest... Wybierając konia do hipoterapii należy uwzględnić dwa podstawowe aspekty: Charakter konia i jego budowę. Sprawdza się to np. w codziennym kontakcie, czy podchodzi do nas gdy jest luzem w boskie, czy reaguje na imię, czy ustępuje miejsca, lubi być klepany i głaskany, stoi spokojnie podczas czyszczenia, przy szczotkowaniu nóg brzucha i słabizn nie robi uników – nie ma łaskotek,

Koń jaki jest... dalej po wyjściu ze stajni powinien łatwo prowadzić się w stępie, łatwo zatrzymywać się i stać w bezruchu tyle czasu ile to potrzebne, nie ciągnąć do stajni, nie zatrzymywać się lub zmieniać tempo z własnej woli, powinno się też sprawdzić jak reaguje na niespodziewany ruch, hałas, itp.

Koń jaki jest... Koń powinien bardzo dobrze chodzić na lonży oraz być przyzwyczajony do wszelkiego typu gimnastyki na grzbiecie w trzech chodach konia. Wysokość w kłębie do 150 cm Wiek powyżej 5 lat Najlepiej szukać ich wśród hucułów, koników polskich lub fiordingów – konie ekonomiczne. Lepiej gdy są starsze.

Warunki pracy koni Wychów i wychowanie uwzględniające w jak największym zakresie potrzeby psychofizyczne konia jako zwierzęcia roślinożernego i stadnego. Czas pracy z pacjentem - 4 godz. dziennie. Przykładowy podział: rozprężenie koni, 2 godz. zabiegów z przerwami co 0,5 godz. na zmianę pacjenta, 1 godz. przerwy rekreacyjnej i znów 2 godz. zabiegów w trybie jak wyżej. W drugiej części dnia: jazda w terenie jako forma treningu kondycyjnego, gimnastyki i relaksu psychicznego konia.

Warunki pracy koni Zabiegi terapeutyczne przeprowadzane są w miejscu koniowi znanym i przez niego zaakceptowanym. Jeśli podłoże i budowa kopyt na to pozwala, zabiegi są realizowane na koniu "bosym"; bez podków. Teren powinien być ogrodzony, najlepiej wysokim żywopłotem, jako naturalnym ekranem izolującym plac ćwiczeń od zewnętrznych sygnałów optyczno-akustycznych, niepokojących i rozpraszających uwagę konia i pacjenta; chroni też przed podmuchami wiatru.

Warunki pracy koni Na terenie pracy zespołu hipoterapeutycznego nie powinny znajdować się osoby postronne i zwierzęta. Szerokość bramy w ogrodzeniu winna umożliwiać bezpieczne minięcie się w niej dwojga jeźdźców. Cenna jest dostępność pastwiska i obszernych okólników. Harmonogram zabiegów nie może naruszać stałych pór karmienia koni. Jest niedopuszczalne, bez decyzji lekarza weterynarii, angażowanie do pracy konia, co do którego istnieje podejrzenie złego stanu zdrowia.

Akcesoria Do prowadzenia zajęć potrzebne jest: ogłowie wędzidłowe, pas do konia, wypinacze, lonża oraz ewentualnie siodło,

Początki w Polsce W Polsce pierwsza oficjalna placówka H. W Swoszowicach w klubie jeździeckim Krakus w 1985. Pierwsza próbna forma to wakacyjne sezony turystyczne 1985 Leczeniem objęto dzieci 70 osób:

Przebieg Turnus 24 dni. 6 x w tygodniu jazda 1 h. 4 konie / rozgrzane pacjenci na derce. W połowie wprowadzono siodło i zajęcia z jeździectwa/ równolegle odbywała się gimnastyka korekcyjna 3 x w tygodniu , zajęcia na basenie 1x w tygodniu

Skuteczność W skoliozach bardzo duża poprawa, u pacjentów z chorobą Scheuermana, ustąpiły dolegliwości bólowe i poprawiła się ich ogólna sprawność. Najmniejsze różnice oczywiście u pacjentów z otyłością, gdyż mają niechęć do wysiłku + dojadanie między posiłkami. Największy postęp u pacjentów którzy powtarzali turnus 4 i więcej razy w roku.

Przebieg treningu Wskazania do prowadzenia hipoterapii daje lekarz. Realizuje terapię – rehabilitant- terapeuta. Diagnozuje lekarz, metodę daje rehabilitant. To on ustala program ćwiczeń, czas trwania i tempo.

Przebieg treningu Istnieją dwa rodzaje jazdy terapeutycznej – czynna i bierna. Przebieg wygląda następująco, koń jest prowadzony najczęściej przez rodzica, a terapeuta idzie obok pacjenta, lub siedzi z nim na koniu.

Przebieg treningu Pierwsze minuty to spokojna jazda, gdzie nie ma żadnych uwag lub poleceń, potem przejście do zabawy – głaskanie i klepanie konia po szyi i zadzie, przytulanie się do grzywy, wymachy rąk i nóg. Stopniowo wprowadza się ćwiczenia, skłony, leżenie tyłem , przodem unoszenie nóg, skręty kończyn i wymachy.

Przebieg treningu Średnio 30 minut - w zależności od potrzeb pacjenta. 1 hipoterapeuta = 1 pacjent Asekuracja: (prowadzi osoba mająca doświadczenie w obsłudze konia) z góry, z dołu, obustronna z dołu inna - w zależności od potrzeb pacjenta (dotyczy psychopedagogicznej jazdy konnej i woltyżerki).