Odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego: Jest to trzecia z instytucji zaniechania ukarania sprawcy z rozdziału 2 k.k.s. Przepis z art. 19 k.k.s. nie miał swojego odpowiednika w u.k.s. z 1971 roku. K.k.s. w zasadzie samodzielnie normuje tę instytucję, odwołując się tylko do niektórych przepisów kodeksu karnego  

Istota odstąpienia od wymierzenia kary: Odstąpienie od wymierzenia kary jest instytucją sądowego wymiaru kary o charakterze fakultatywnym . Jest szczególnym przypadkiem darowania kary, zwanym też sądowym prawem łaski Instytucja ta przed wejściem w życie u.k.s. z 1971 r. nosiła nazwę „uwolnienie od kary”

Istota odstąpienia od wymierzenia kary -c.d. Nie jest to okoliczność uchylająca z mocy ustawy karalność sprawcy. Decyzja w tym zakresie należy do sądu, który ustala winę sprawcy, wydaje wyrok skazujący, jednakże na mocy określonego przepisu ustawy może odstąpić od wymierzenia kary

Istota odstąpienia od wymierzenia kary -c.d. Instytucja odstąpienia od wymierzenia kary jest najdalej idącą instytucją w kierunku złagodzenia kary. Nie jest jednak ani uniewinnieniem, ani umorzeniem postępowania. Instytucja ta prowadzi do niekaralności sprawcy mimo jego bezprawnego zachowania się. Ta niekaralność czynu sprawcy w drodze decyzji sądu jest bezwarunkowa

Podstawy odstąpienia do przestępstw skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 1 k Podstawy odstąpienia do przestępstw skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 1 k.k.s.: 1) zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat lub karą łagodniejszą 2) stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu nie jest znaczny (musi on być jednak większy niż znikomy, gdyż zgodnie z art. 1 § 2 k.k.s. należałoby uznać, że sprawca nie popełnia przestępstwa skarbowego. Nie może to być również wypadek mniejszej wagi, wtedy bowiem sprawca będzie odpowiadał za wykroczenie skarbowe (z art. 53 § 8 k.k.s.)

Podstawy odstąpienia do przestępstw skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 1 k Podstawy odstąpienia do przestępstw skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 1 k.k.s. – c.d. Odstąpienie od wymierzenia kary nie ma zastosowania do sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach skutkujących nadzwyczajnym obostrzeniem kary (z art. 37 § 1 i 38 § 2 k.k.s.)

Podstawy odstąpienia do wykroczeń skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 2 k. k Podstawy odstąpienia do wykroczeń skarbowych z art. 19 § 1 pkt. 2 k.k.s.: wypadek zasługujący na szczególne uwzględnienie przemawiają za tym właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego zachowanie się po popełnieniu czynu stopień społecznej szkodliwości czynu musi być większy niż znikomy

Podstawa odstąpienia do przestępstw i wykroczeń skarbowych z art Podstawa odstąpienia do przestępstw i wykroczeń skarbowych z art. 19 § 2 k.k.s.: Jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego tylko wtedy, gdy ta wymagalna należność została w całości uiszczona przed wydaniem wyroku. Sąd powinien zatem dysponować dokumentem wpłaty tej należności, aby skorzystać z instytucji odstąpienia

Normy szczególne zakładające możliwość odstąpienia dotyczą: usiłowania nieudolnego (art. 14 § 2 k.k. w zw. z art. 21 § 3 k.k.s.) podżegania i pomocnictwa w sytuacji, gdy czynu nie usiłowano dokonać (art. 22 § 2 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s.) ograniczonej poczytalności (art. 11 § 2 i 3 k.k.s.) wykroczeń skarbowych w wypadku nieusprawiedliwionego błędu co do okoliczności wyłączającej bezprawność lub nieusprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu (art. 10 § 5 k.k.s.)

Normy szczególne zakładające możliwość odstąpienia dotyczą też: przestępstwa niewpłacenia przez płatnika lub inkasenta na rachunek organu podatkowego pobranych podatków, jeśli zostały wpłacone przed wszczęciem postępowania w sprawie o ten czyn (art. 77 § 4 k.k.s.)

W kodeksie karnym skarbowym odstąpienie od wymierzenia kary występuje w dwóch wariantach: 1) polegającym na odstąpieniu od wymierzenia kary z jednoczesnym orzeczeniem wobec sprawcy środka karnego pełniącego rolę samodzielnej sankcji za czyn zabroniony (odstąpienie od wymierzenia kary niezupełne) 2) polegającym na nieorzekaniu wobec sprawcy zarówno kary, jak i środków karnych (odstąpienie od wymierzenia kary zupełne)

Odstąpienie od wymierzenia kary – c.d. Nie jest możliwe wymierzenie sprawcy kary i równoczesne odstąpienie przez sąd od wymierzenia środka karnego, którego orzeczenie było obowiązkowe Zatarcie skazania za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia, z tym że jeżeli za przestępstwo skarbowe orzeczono środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania

Odstąpienie od wymierzenia kary w praktyce: Przeprowadzone badania objęły okres pięciu lat: 2005-2009 Szerzej: Janusz Sawicki, Zaniechanie ukarania jako element polityki karnej w prawie karnym skarbowym, Wrocław 2011, s. 339-342

Odstąpienie od wymierzenia kary w praktyce – c.d. Badania objęły następujące sądy: 1) Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej - II Wydział Karny - XII Wydział Karny 2) Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków - VII Wydział Karny 3) Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia - V Wydział Karny

Odstąpienie od wymierzenia kary w praktyce – c.d. Uwzględnione rodzaje rozstrzygnięć sądowych: 1) odstąpienie od wymierzenia kary, 2) ukaranie na podstawie aktu oskarżenia, 3) zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, 4) zwrot wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w celu kontynuowania postępowania, 5) uniewinnienie, 6) umorzenie postępowania, 7) warunkowe umorzenie postępowania, 8) zwrot w celu uzupełnienia postępowania, 9) przekazanie według właściwości

Odstąpienie od wymierzenia kary w praktyce – c.d. Badania objęły 4627 spraw karnych skarbowych rozpoznanych przez sądy Odnotowano 55 odstąpień od wymierzenia kary, czyli stanowią one niespełna 1,2 % wszystkich rozstrzygnięć sądów rejonowych. Odstąpień od wymierzenia kary jest nieco więcej niż wyroków uniewinniających (0,8%), ale zdecydowanie mniej niż przypadków warunkowego umorzenia postępowania karnego skarbowego na okres próby (3,7%)

Odstąpienie od wymierzenia kary w praktyce – c.d. Nasuwa się wniosek, iż instytucja ta ma przede wszystkim spełniać funkcję swoistego „wentyla bezpieczeństwa” w tych wszystkich sprawach, które z czysto formalnego punktu widzenia muszą zakończyć się wyrokiem skazującym, ale ukaranie sprawcy byłoby wyrazem nadmiernego sformalizowania przepisów karnych, bądź „bezduszności” sądów

Konsekwencje dla sprawcy wynikające z zastosowania badanej instytucji: wyrok trafia do Krajowego Rejestru Karnego, a więc zachodzi formalne skazanie orzekany jest najczęściej środek karny w postaci przepadku przedmiotów konieczne jest uiszczenie uszczuplonej należności publicznoprawnej przed wydaniem wyroku sprawca przeważnie obciążany jest kosztami obrońcy, a zwalniany z kosztów postępowania