System aksjo-normatywny

Kultura Wskazuje w jaki sposób ludzie powinni postępować w danej zbiorowości Obejmuje to co ludzie czynią, myślą i posiadają

Normy kulturowe Wartości kulturowe Wskazują jak do czegoś dążyć Cele które są godne, słuszne, właściwe

Normy i Wartości mogą nieść ładunek powinności Imperatywy kulturowe Zakazy Nakazy Przyzwolenia Inne niż zakazy Preferencje

Tych którzy nie przestrzegają reguł czeka sankcja społeczna w postaci Kary

Cele nagród i kar Cele kar - definiowanie dobra i zła - prewencja ogólna Cele nagród Definiowanie społecznych ideałów i ukazywanie ich realności Zwiększenie motywacji i aspiracji

Relatywizm reguł Relatywizm sytuacyjny - reguła jest stosowana w zależności od zaistniałej sytuacji Relatywizm personalny - stosowalność reguły zależy od pozycji społecznej

Procedury – to związek norm i wartości regulujący typowe sposoby osiągania celów.

Instytucja - to zbiór reguł związany z określonym kontekstem społecznym, realizujący podobne, istotne społecznie funkcje.

Rodzaje reguł: Partykularne – realizują się tylko w jednym kontekście społecznym. Uniwersalne – stosowalność w wielu instytucjach

Rola społeczna Zbiór norm i wartości związanych z pozycją społeczną który wyznacza jak powinno wyglądać postępowanie jednostki.

„Człowiek w teatrze życia codziennego” - Erving Goffman Rola społeczna jest zastana Jest faktem zewnętrznym Wyznacza scenariusz postępowania Przymus wyuczenia przed zagraniem Są lepsi i gorsi aktorzy Wielośc aktorów – role muszą być skoordynowane Wielośc ról podczas kariery

Pełnienie wielu ról społecznych może prowadzić do antynomii, ambiwalencji i konfliktów w obrębie roli społecznej

Trzon społeczeństwa tworzą reguły społeczne, normatywne, wzory postępowania rozpowszechnione w zbiorowości (folkways). Wskazują właściwy sposób postępowania. Ich etapy: Są próbami zaspokojenia potrzeb Stają się tym co się zazwyczaj robi Tym co się powinno robić Druga natura, bezrefleksyjny sposób życia

Prawo stanowione jest skuteczne jeśli odpowiada lokalnemu etosowi

Podstawy systemu aksjo-normatywnego: Zwyczaje – reguły o charakterze konwencjonalnym, w zasadzie obojętne dla dobra innych, spontanicznie wytwarzające się w zbiorowości, dotyczące codziennego przebiegu życia społecznego i stosunkowo słabo sankcjonowane. Cechuje je bezrefleksyjny automatyzm. Nabywane są w procesie socjalizacji.

Podstawy systemu aksjo-normatywnego: Reguły moralne – zbiór norm i wartości, których naruszenie jest mocno piętnowane przez zbiorowośc, ponieważ dotyczą zasadniczych i uniwersalnych problemów pojawiających się w stosunkach międzyludzkich, których rozwiązanie nie jest obojętne dla dobra partnerów. Np. zdrada małżeńska

Podstawy systemu aksjo-normatywnego: Prawo - nie wytważa się spontanicznie, jest stanowione przez kogoś - mówi co jest nakazane a co zakazane i dozwolone - na jego straży stoi system sankcji Państwo dysponuje monopolem przymusu. Gdy prawo jest zbieżne z moralnym poczuciem zbiorowości zyskuje wtedy wzmocnioną legalizację.

Podstawy systemu aksjo-normatywnego: Styl artystyczny – definiuje co jest uważane za piękne, nie koniecznie przyjęte i uznane. Obejmuje reguły estetyczne.

Podstawy systemu aksjo-normatywnego: Moda – podobna do zwyczaju, mówi co się ubiera, co się czyta itd. Szybko się zmienia. Ma dwie tendencje: - Uniformizacja zbiorowości - Konformistyczne poddawanie się Tworzy się odgórnie.

Tendencje historyczne systemów aksjo-normatywnych: Komplikują się i różnicują w miarę rozwoju społeczeństwa, np. plemiona Kontakt, wzajemne oddziaływanie, przemieszanie. Transport, komunikacja Przyśpieszanie zmian – zmiany stylu życia.

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Anomia – stan w którym system normatywny traci koherencję i zmienia się w chaos. Ludzie tracą poczucie co jest dobre a co złe. Anomia prowadzi do dezorganizacji kultury normatywnej, którego skutkiem mogą być zamachy samobójcze.

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Węższe pojęcie anomii – realizowanie tych samych społecznie celów alternatywnymi, nie uznanymi w społeczeństwie sposobami.

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Konflikt ról – rozbieżność oczekiwań społecznych związanych z różnymi pozycjami społecznymi zajmowanymi przez jednostkę. Np. życie zawodowe - rodzinne

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Konflikt w obrębie pozycji społecznej – np. strajk, koledzy wymagają strajku, pracodawca odwrotnie. Ambiwalencja normy – np. pacjent wymaga od lekarza opieki, a ten musi zachowa zimna krew podczas bolesnego zabiegu.

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Antynomia normatywna – to samo zachowanie jest odmiennie regulowane przez prawo i moralność. Przeciwstawnego sposobu postępowania – jedne przepisy coś nakazują inne zakazują. Konflikt międzykulturowy – Podczas podbojów

Rodzaje niespójności i sprzeczności systemu a-n. Asynchronia normatywna – przepisy pochodzą z różnych epok Zmiana kulturowa – powstaje w wyniku przemian. Pojawia się dysonans kulturowy

Konformizm i dewiacja Typ Norma regulująca środki Regulacji Relacja Do wyboru Norma regulująca środki Wartość regulująca cel Konformizm + Innowacja - Rytualizm Rezygnacja Bunt -/+

Działania a reguły społeczne Aspekt postaw działań Akceptacja reguły Brak akceptacji reguły Treści Źródła Niezgodność działania z regułą Dewiacja pospolita Nonkonformizm Kontraformizm (Negatywizm) Zgodność działania z regułą Konformizm Legalizm Oportunizm

System aksjo-normatywny przedstawili: Kasia Wojciech Kwiecień całośc na: www.wojtekrydy.prv.pl