Dolny Paleolit Technologia i typologia Prezentacja wykonana na potrzeby zajęć dydaktycznych na kierunku archeologia. Może być wykorzystywana wyłącznie w celach edukacyjnych i wyłącznie w zastosowaniach niekomercyjnych. W prezentacji wykorzystano materiał ilustracyjny z publikacji wymienionych w literaturze do tematu i stron internetowych (m.in. Wikipedii) oraz wystawy Archäologisches Landesmuseum w Schleswigu

Podstawowe techniki: Twardy tłuk / miękki tłuk

Przemysły dolnego paleolitu Olduwajen (przemysły otoczakowe) Aszelien Klaktonien Przemysły mikrolityczne

Olduwajen Przemysły olduwajskie – najstarsze i najprostsze narzędzia wykonywane na otoczakach Chopper, chopping tool – otoczaki ze śladami odbić; prawdopodobnie są to rdzenie, a nie narzędzia Krzemieniarstwo bardzo proste – podstawowym założeniem jest uzyskanie odłupka o ostrej krawędzi

Aszelien Najbardziej charakterystycznym elementem zespołów aszelskich są duże narzędzia bifacjalne (dwustronne) Wytwarzanie dużych narzędzi bifacjalnych wymagało głębszego planowania, lepszych umiejętności i większej inwestycji czasu. Dlatego tak uzyskane narzędzia jako cenniejsze wykorzystywano dłużej. Dla aszelskich narzędzi bifacjalnych bardzo charakterystyczna jest symetria

Bifasy - symetria

Narzędzia bifacjalne (bifasy) Bifasy – w pal. dolnym gł. pięściaki – są definiowane przez obróbkę dwustronną. Bifasy były wykonywane z brył surowca (w pal. dolnym Afryki – często z bazaltu) lub dużych odłupków. W tym ostatnim przypadku obróbka obu powierzchni nie musiała być jednakowo intensywna. W skrajnych przypadkach mówimy o obróbce unifacjalnej (gł. w śr. paleolicie). W przypadku produkcji bifacjalnej odłupki to odpady, na ogół nie wykorzystywano ich do produkcji narzędzi.

Odpady z produkcji bifacjalnej Dwukierunkowy układ negatywów na stronie wierzchniej Odłupki ścieniające Odłupki przeniesione

Narzędzia aszelskie Pięściaki (ang. Handaxe) Rozłupce (ang. Cleaver) podobnie jak w innych jednostkach, dominują jednak rdzenie i typowe narzędzia odłupkowe!

Pięściaki wczesnoaszelskie i późnoaszelskie Wczesnoaszelskie – produkowane przy pomocy techniki twardego tłuka Klasyczne – produkowane przy pomocy techniki miękkiego tłuka

Bifasy wczesnoaszelskie Bifasy klasyczne

Typy pięściaków Nieumiarowe (najczęściej twardotłukowe) Sercowate i migdałowate Trójkątne Owalne Kończaste (w tym lancetowate, piki i in.). Mikockie

Pięściaki – wymiary

Rozłupce

Metoda alternacyjna

Metoda Kombewa

Klaktonien

Kompleks mikrolityczny

Literatura do tematu Debenath, A., Dibble, H.L. ,1994. Handbook of Paleolithic Typology: Lower and Middle Paleolithic of Europe. Philadelphia: University Museum Press. Bordes, F., 1984, Typologie du Paleolitique Ancien et Moyen, Bordeaux Ginter, B., Kozłowski, J.K., 1990, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, Warszawa Inizian, M.-L., Reduron-Ballinger, M., Roche, H., Tixier, J., 1999, Technology and Terminology of Knapped Stone, Nanterre Soressi, M., Dibble, H.L. (eds.), 2003, Multiple Approaches to the Study of Bifacial Technologies, Philadelphia Whittaker, J.C., 1994, Flintknapping. Making and understanding stone tools, Austin