Cukrzyca u dzieci Prof. dr hab. med. Anna Balcerska dr med. Małgorzata Myśliwiec Cukrzyca u dzieci Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii Akademii Medycznej w Gdańsku Kierownik Kliniki Prof. dr hab. med. Anna Balcerska

ZAPADALNOŚĆ NA CUKRZYCĘ TYPU 1 10 20 30 40 50 Bulgaria Greece Lithuania Netherlands Poland, 1989 Romania Hungary Slovenia France Switzerland Belgium Czech Rep. Germany Italy Poland, 2005 Finland Sardinia 2005 rok

Analiza zapadalności na cukrzycę typu 1 wśród dzieci w Polsce wskazuje na: 1. Stały wzrost od 200 do 400% zachorowań wśród dzieci w skali roku 2. Największą liczbę zachorowań u dzieci najmłodszych - od 0 do 4 roku życia ↑ 400% - od 5 do 9 roku życia ↑ 200% Myśliwiec M, Balcerska A et al. Increasing Incidence of Diabetes Mellitus Type 1 in Children- the Role of Environmental Factors. Polish Journal of Environmental Studies 2007; Vol.16, 1: 109-112.

Zapadalność na cukrzycę typu 1 u dzieci do 15 roku życia w województwie pomorskim

Zapadalność na cukrzycę typu 1 u dzieci. w województwie pomorskim Zapadalność na cukrzycę typu 1 u dzieci w województwie pomorskim w zależności od wieku zachorowania

Cukrzyca u dzieci cukrzyca typu 1 cukrzyca typu 2 (wzrost o 400%) cukrzyce dziedziczone monogenowo

Konieczność współpracy diabetologa Okulista Neurolog BIOCHEMIA Nefrolog Immunolog Genetyk Rehabilitant Psycholog Dietetyk

1. Ustalenie dawkowania insuliny 2. Ustalenie diety Od momentu rozpoznania cukrzycy pacjent musi pozostać pod opieką lekarza diabetologa 1. Ustalenie dawkowania insuliny 2. Ustalenie diety 3. Ustalenie trybu życia 4. Szkolenie rodzin lub opiekunów 5. Akceptacja choroby przez pacjenta i jego rodzinę

u dzieci w województwie pomorskim Cel zasadniczy Grupy Roboczej ds. Diagnostyki i Terapii cukrzycy u dzieci Wypracowanie i wdrożenie docelowej organizacji opieki zdrowotnej w zakresie zapobiegania, rozpoznawania i leczenia cukrzycy u dzieci w województwie pomorskim

Cele szczegółowe 1. Dokonanie oceny aktualnego stanu opieki diabetologicznej w zakresie prewencji, rozpoznania i leczenia oraz kwalifikacji kadry medycznej zatrudnionej w ośrodku diabetologicznym na Oddziale stacjonarnym i w Przychodni Diabetologicznej, a także oceny warunków lokalowych danego ośrodka

Realizacja leczenia cukrzycy u dzieci Konieczność utworzenia specjalistycznej opieki III stopniowej 1. Oddział stacjonarny - trzeci stopień referencyjności 2. Oddział Diabetologiczny Dzienny 3. Przychodnia Diabetologiczna

Docelowy Oddział Diabetologiczny AMG 3 lekarzy 1 lekarz- specjalista endokrynolog 1 lekarz w trakcie specjalizacji z endokrynologii 1 lekarz- specjalista pediatrii 2 pielęgniarki edukacyjne brak zatrudnionego na oddziale dietetyka i psychologa 6 lekarzy ze specjalizacją z zakresu endokrynologii lub diabetologii ● 4 pielęgniarki edukacyjne ● dietetyk ● psycholog

Docelowy Oddział Diabetologiczny AMG 5 sal 2- łóżkowych 2- łóżkowa sala intensywnego nadzoru 1 gabinet lekarski pokój edukacyjny nie ma pokoju dla dietetyka i psychologa nie ma miejsc dla rodziców dzieci chorych na cukrzycę w czasie ich hospitalizacji 10-12 sal 2- łóżkowych 2 sale 2- łóżkowe intensywnego nadzoru 3 gabinety lekarskie pokój edukacyjny 1 pokój dla dietetyka i 1 pokój dla psychologa miejsca dla rodziców dzieci chorych na cukrzycę w czasie ich hospitalizacji

Docelowa Poradnia Diabetologiczna AMG Obecnie Przykliniczna Poradnia Diabetologiczna AMG obejmuje opieką 1000 pacjentów 2 lekarzy diabetologów 2 pielęgniarki psycholog dietetyk na 1/ etatu W ciągu roku przybywa ok. 150 nowych pacjentów 4 lekarzy diabetologów 5 pielęgniarek ( w tym 2 edukacyjne) psycholog dietetyk

Docelowa Poradnia Diabetologiczna AMG Przykliniczna Poradnia Diabetologiczna obejmuje opieką 1000 pacjentów 1 gabinet lekarski 1 gabinet psychologiczny brak samodzielnej poczekalni warunki lokalowe złe (budynek nr 7) W ciągu roku przybywa ok. 150 nowych pacjentów 3 gabinety lekarskie 2 pokoje pielęgniarskie 2 pokoje przeznaczone dla Oddziału Dziennego 1 pokój zabiegowy 1 pokój dla dietetyka ● 1 pokój dla psychologa pokój rejestracji pacjentów poczekalnia

Cele szczegółowe cd. 2. Stworzenie współpracy pomiędzy wysokospecjalistycznym ośrodkiem diabetologicznym a ośrodkami szpitalnymi na terenie województwa pomorskiego w sytuacji podejrzenia lub rozpoznania cukrzycy u dzieci

Oddziały pediatryczne z wydzieloną opieką diabetologiczną ● udzielenie pierwszej pomocy dziecku z cukrzycą w stanie nagłego niewyrównania metabolicznego w ośrodku pediatrycznym i przekazanie pacjenta do specjalistycznego ośrodka diabetologicznego ● diagnostyka i leczenie dzieci z objawami zespołu metabolicznego (prewencja cukrzycy typu 2)

Cele szczegółowe c.d. 2. Wprowadzenie systemu szkoleń lekarzy pediatrów pracujących w podstawowej i szpitalnej opiece medycznej z zakresu diabetologii dziecięcej

Cele szczegółowe c.d. 3. Ocena realizacji optymalnych sposobów leczenia dzieci z cukrzycą w zależności od rodzaju opieki diabetologicznej. Nie każdy pacjent z cukrzycą wymaga insulinoterapii. Właściwy dobór leczenia decyduje o komforcie życia pacjenta (insulinoterapia przy pomocy osobistej pompy insulinowej)

Cele szczegółowe c.d. 4. Profilaktyka późnych powikłań u dzieci z cukrzycą właściwe rozpoznanie typu cukrzycy i optymalny sposób leczenia staranna edukacja (wprowadzenie zawodu edukatora) stworzenie szkoły edukacji cukrzycy

Cele szczegółowe c.d. 5. Określenie potrzeb w zakresie wyposażenia ośrodka diabetologicznego w sprzęt niezbędny do diagnostyki i leczenia cukrzycy u dzieci

Podsumowanie I ETAP 2008-2010 1. Poprawa warunków lokalowych wysokospecjalistycznego ośrodka diabetologicznego w ACK AMG oraz jego wyposażenie w nowoczesny sprzęt diagnostyczny i terapeutyczny 2. Zwiększenie liczby wykwalifikowanego personelu medycznego z zakresu diabetologii dziecięcej - specjalistyczny zespół diabetologiczny

Podsumowanie II ETAP 2011-2013 1. Powołanie nowych poradni diabetologicznych dla dzieci w miejscowościach: Sztum, Słupsk, Lębork, Kwidzyń, Chojnice 2. Utworzenie pododdziałów o profilu diabetologicznym w w/w miejscowościach ściśle współpracujących z wysokospecjalistycznym ośrodkiem diabetologicznym

Diagnostyka , Prewencja i Leczenie Cukrzycy   Diagnostyka , Prewencja i Leczenie Cukrzycy Dr med. Ewa Semetkowska- Jurkiewicz Regionalne Centrum Diabetologii AMG

Celem programu jest: Poprawa opieki diabetologicznej w województwie pomorskim i wdrożenie modelu organizacji opieki w zakresie zapobiegania stanu przedcukrzycowego, cukrzycy i jej powikłań u : -dzieci i młodzieży - u dorosłych - u kobiet ciężarnych z cukrzycą

PACJENCI Z CUKRZYCĄ W WOJEWÓDZTWIE-ok. 100 000 -zbyt póżno wykrywamy

Nowe przypadki cukrzycy wykryte w okresie 1 roku w latach 1999 a 2005-ilość wzrosła o 225%

- w województwie pomorskim będzie 250 000 chorych na cukrzycę Prognozy na 2030 rok - w województwie pomorskim będzie 250 000 chorych na cukrzycę

Cukrzyca a choroby sercowo-naczyniowe „Cukrzyca to choroba układu sercowo-naczyniowego.” American Heart Association. Circulation 1999; 100: 1134-1146 2 z 3 chorych na cukrzycę umiera z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. American Heart Association. Circulation 1999; 100: 1134-1146

Ch cukrzycowa nerek-dializy,przeszczepy nerek Powikłania cukrzycy- 50% chorych Makroangiopatia Mikroangiopatia udary Ch oczu (retinopatia,zaćma) Zawały m sercowego i nadciśnienie Ch cukrzycowa nerek-dializy,przeszczepy nerek Angiopatia naczyń Neuropatia Stopa cukrzycowa amputacje Stopa cukrzycowa

JEDYNY RATUNEK DLA CHOREGO TO AMPUTACJA. Zapobieganie!!!!!

Koszty roczne powikłań cukrzycy w USA - USD leczenie nerkozastępcze - 46207 stopa cukrzycowa / amputacje - 31225 powikłania sercowo-naczyniowe - 15952 zasiłki z powodu ślepoty - 14300

Względny wzrost kosztów Nieskuteczna kontrola glikemii - wzrost kosztów opieki diabetologicznej Względny wzrost kosztów w stosunku do HbA1c = 6 % Diabetes Care 1997 Poziom HbA1c

Opieka ambulatoryjna-tylko ¼ chorych w p. diabetologicznych 37 poradni diabetologicznych 11- Gdańsk 2-Malbork 2-Kościerzyna 1- Sopot 2- Pruszcz Gd 2-Chojnice 2-Słupsk 1-Kartuzy 1-Człuchów 3-Gdynia 1-Puck 1– Lębork 2-Tczew 1-Bytów 1-Wejherowo 2-Starogard Gd 1-Kwidzyń

Regionalne Centrum Diabetologii AMG - 28000 porad/rok 6500 chorych gabinet stopy cukrzycowej - 2000 porad / rok pracownia retinopatii - 3000 porad / rok porady diabetologiczne - 23800 porad / rok Kobiety ciężarne- pompy insulinowe Wyposażenie: Z NADZORU KRAJOWEGO - laser, angiograf, glukomat, echokardiogram SPONSORSKIE - wyposażenie gab. okulistycznego, meble, komputer i inne AMG - budynek

AMG Hospitalizacje: Katedra i Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Klinika Pediatrii Klinika Położnictwa- ciężarne z cukrzycą Współpraca: Klinika Nefrologii i Transplantologii - dializa otrzewnowa, przeszczepy nerek Klinika Chirurgii - stopy cukrzycowe, transplantacje nerek Klinika Okulistyki

Klinika Diabetologii AMG, Gdynia Gdańsk Sopot nowodworski tczewski starogardzki chojnicki człuchowski bytowski Słupsk lęborski wejherowski pucki gdański kartuski kościerski kwidzyński sztumski słupski Hel Prabuty - malborski Oddział Wewnętrzny Klinika Diabetologii AMG, Oddział Diabetologii dla Dzieci AMG Oddział Diabetologii Dzieci AMG 14 łóżek Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii 12 łóżek

SPECJALIZACJA Z DIABETOLOGII 37 diabetologów ukończyło specjalizację 32 pracuje w województwie (9 AMG) 8 lekarzy w trakcie specjalizacji 28 diabetologów brak

Świadczenia NFZ w 2005 r.- zbyt niskie finanse na porady diabetologiczne

Zapobieganie cukrzycy w województwie pomorskim Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2 u osób zagrożonych ( ankieta dla lekarzy POZ)

LECZNICTWO AMBULATORYJNE Poprawić bazę lokalową, wyposażenie laboratoryjne w istniejących poradniach diabetologicznych. liczbę chorych objętych specjalistyczną opieką diabetologiczną (50% chorych)– zwiększyć kontrakty. Zwiększyć liczbę diabetologów, pielęgniarek diabetologicznych, dietetyczek zatrudnionych w poradniach specjalistycznych.

LECZNICTWO AMBULATORYJNE Wykrywać wcześnie osoby zagrożone powikłaniami cukrzycy (bad. okulistyczne, neurologiczne, kardiologiczne). Utworzyć 4 poradnie stopy cukrzycowej w Gdyni, Słupsku, Chojnicach, Kwidzynie. Zwiększyć środki finansowe na edukację pacjentów – każda poradnia cukrzycowa powinna mieć „szkołę dla chorych na cukrzycę”.

LECZNICTWO AMBULATORYJNE Wcześnie wykrywać cukrzycę ciężarnych a także poprawić opiekę nad ciężarnymi z cukrzycą. Wprowadzić rejestr pacjentów z cukrzycą oraz powikłań cukrzycowych ( ankieta dla chorych na cukrzycę). Szkolić lekarzy diabetologów, lekarzy POZ i pielęgniarki diabetologiczne.

LECZNICTWO SZPITALNE liczbę łóżek diabetologicznych Poprawić bazę lokalową diabetologii dziecięcej i położnictwa rozszerzyć bazę łóżkową w Klinice Diabetologii AMG powołać pododdziały diabetologiczne na bazie istniejących oddziałów wewnętrznych 1 w Trójmieście 1 w Słupsku

Sprzęt potrzebny dla diabetologii 2 angiografy fluoresceinowe 2 lasery argonowe 2 Ultrasonografy z kolorowym doplerem- Kl Położnictwa Kardiotokografy 6 komputerów z drukarkamii Pompy insulinowe Wyposażenie oddziałów szpitalnych

DOBRA OPIEKA SPECJALISTYCZNA DIABETOLOGICZNA ZMNIEJSZY LICZBĘ POWIKŁAŃ CUKRZYCY ZMNIEJSZY ILOŚĆ HOSPITALIZACJI DOBRA OPIEKA SPECJALISTYCZNA DIABETOLOGICZNA OBNIŻY KOSZTY LECZENIA CUKRZYCY W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM