FAS – Fetal Alcohol Syndrome (alkoholowy zespół płodowy)

FAS i zaburzenia pokrewne FAS (Fetal Alcohol Syndrome) – szereg fizycznych i umysłowych zaburzeń występujących w wyniku nagminnego spożywania alkoholu przez przyszłą matkę FAE (Fetal Alcohol Effects) – te same symptomy jak w FAS, ale o mniejszym natężeniu ARND – pojawiają się symptomy związane wyłącznie ze sferą umysłową (problemy w nauce, zła pamięć) i społeczną (nieprawidłowe kontakty społeczne), objawy fizyczne zwykle nie występują.

Skala zjawiska (wg danych PARPA) Co trzecia kobieta (33%) w wieku prokreacyjnym (18-40 lat) piła alkohol w czasie ciąży Ponad dwie trzecie Polaków (83%) spotkało się z informacją, że nawet najmniejsza ilość alkoholu spożyta przez kobietę w ciąży może stanowić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju płodu Niemal jedna trzecia (32%) badanych Polaków spotkała się z opinią, iż kobieta w ciąży powinna spożywać regularnie niewielkie ilości czerwonego wina. 16% badanych jako źródło tej wiedzy wskazało lekarza.

Wpływ alkoholu na płód Od poczęcia cząsteczki alkoholu przenikają przez łożysko do organizmu płodu. Ucierpieć mogą wszystkie narządy wewnętrzne, ale szczególnie podatny na działanie alkoholu jest mózg. Ostatecznie dochodzi do całkowitego zniszczenia neuronów lub całych obszarów mózgu Najbardziej podatne na działanie alkoholu są: ciało modzelowate (łączące obie półkule), móżdżek (odpowiadający za funkcje motoryczne), hipokamp (który bierze udział w procesach uczenia się i pamięci) oraz płaty czołowe.

W efekcie brakuje połączeń między półkulami i nie współpracują one dostatecznie przy podejmowaniu codziennych decyzji Konsekwencje spożywania alkoholu w czasie ciąży są groźniejsze dla płodu niż inne środki odurzające – marihuana, kokaina i heroina Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży, a każda ilość wiąże się z ryzykiem uszkodzenia płodu

Kryteria zaburzenia Niska waga urodzeniowa W przyszłości niższy niż przeciętny wzrost Hypertonia (zbyt duże napięcie mięśniowe) lub hypotonia (zbyt niskie napięcie mięśniowe) Często wady i dysfunkcje narządów wewnętrznych: serca, wątroby, stawów, a także epilepsja Charakterystyczna twarz: słabo rozwinięta żuchwa, niskie czoło, słabo zaznaczona rynienka podnosowa, wąska górna warga, oczy niewielkie, szeroko rozstawione, z charakterystyczną fałdką w kącikach, niesymetryczne uszy.

Kryteria zaburzenia – c.d. Słabe zdolności, umiejętności motoryczne, koordynacja (w tym wzrokowo-ruchowa) Możliwe upośledzenie umysłowe, niższy iloraz inteligencji, problemy z pamięcią, koncentracją, uczeniem się, rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, ograniczony zasób słów, problemy z odróżnieniem świata rzeczywistego od nierealnego Nadpobudliwość psychoruchowa, brak umiejętności nawiązywania prawidłowych kontaktów społecznych, postawa agresora lub ofiary agresji, impulsywność, „lepkość uczuciowa”, nieumiejętność wyciągania wniosków, przewidywania, konsekwencji zachowań, niedojrzałość emocjonalna, labilność uczuciowa, słabe zdolności adaptacyjne i komunikacyjne

Diagnozowanie FAS i zaburzeń pokrewnych Dziecko nie musi mieć wszystkich przedstawionych objawów, by móc rozpoznać FAS Wiele przypadków FAS, FAE i ARND pozostaje nierozpoznanych lub błędnie zdiagnozowanych. Rodzicom wydaje się często, że dzieci są w stanie nauczyć się więcej, a przyczyną problemów jest lenistwo. Dzieci z FAS sprawiają wrażenie pozornie bardziej zdolnych niż są w rzeczywistości, bywa, że mówią o rzeczach, o których nie mają pojęcia lub używają wyrażeń, których jednak nie rozumieją.

Diagnozowanie FAS i zaburzeń pokrewnych – c.d. Ponieważ dzieci z FAS rozwijają się z opóźnieniem, nieharmonijnie, nastręczają znacznych problemów wychowawczych, są często błędnie diagnozowane. Rozpoznaje się więc: zaburzenia osobowości na podłożu organicznym, infantylizm psychiczny, całą gamę upośledzeń umysłowych, niedowidzenie i niedosłyszenie, objawy autyzmu, porażenie mózgowe, całościowe zaburzenia rozwoju, ADHD, dysleksję, podejrzenie zaburzeń psychotycznych czy depresyjnych Dziecko z syndromem FAS nie jest po prostu dzieckiem z wadami wrodzonymi i opóźnieniem umysłowym. Jest dzieckiem z niepełnosprawnością złożoną, w której ucierpiało wiele narządów i dróg sensorycznych.

Późniejsze konsekwencje i możliwości leczenia Z FAS się nie wyrasta, dorośli z FAS w wielu sferach nie osiągają dojrzałości, nie potrafią podejmować decyzji i wyjaśnić przyczyn swojego zachowania, często są poirytowani, rozdrażnieni, odczuwają lęk bez powodu. Mają kłopoty z ukończeniem szkoły, nawiązywaniem relacji społecznych, narażeni są na choroby umysłowe, uzależnienia, konflikty z prawem, niechciane ciąże i przemoc Ludzi z FAS nie można wyleczyć, a tylko usprawnić ich funkcjonowanie dzięki odpowiednim działaniom terapeutycznym. W Polsce działa ośrodek i program „Fastryga”, zajmujący się szkoleniem terapeutów.

Zespołowi FAS oraz innym uszkodzeniom związanym z ekspozycją płodu na alkohol można w 100% zapobiec!!! Wystarczy zachować abstynencję w okresie ciąży.

Przy opracowaniu wykorzystałam: „Z FAS-trygowane dzieci” („Charaktery”, nr 8 (127)/2007) „Niebieską linię” (nr 3/44/2006) Materiały ze strony ciazabezalkoholu.pl