Polscy Nobliści Czesław Miłosz

Muzyka: Mozart „Reqiem for a dream”

Biografia Czesława Miłosza Urodzony 30 czerwca 1911 w Szetejniach (Litwa). Rodzina Miłoszów cieszyła się szlacheckim pochodzeniem. Duży wpływ na twórczość Czesława Miłosza miało jego pochodzenie, często w swych dziełach wracał do korzeni. Jego inspiracją były wspólne podróże z tatą jak i spokojne, wiejskie życie. W jego utworach pojawiały się wątki historyczne: rewolucja październikowa i wojna polsko-bolszewicka (Miłosz był świadkiem tych wydarzeń). Szetejnie- litewska miejscowość, w której urodził się Miłosz

Szetejnie- uroki życia na wsi

Czesław Miłosz był znanym, polskim poetą, prozaikiem, historykiem literatury. Profesor Uniwersytetu na Harvardzie i Uniwersytetu w Berkeley. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1978 roku.

Burzliwe lata wojny Po rozpoczętej 1 września 1939r niemieckiej agresji na Polskę, Miłosz udał się na południe kraju. 17 września wojska Armia Czerwona rozpoczęła inwazję na wschodniej granicy Rzeczypospolitej, poeta znajdował się już w Rumunii. Wojska ZSRR zajęły Wilno a potem przekazały je Litwinom. Miłosz powrócił do rodzinnego miasta, przyjmując obywatelstwo litewskie. Jednak już 14 czerwca 150 tys. żołnierzy ZSSR wkroczyło na teren Litwy i rozpoczęła się sowiecka okupacja. Poetą bardzo wstrząsnęły te wydarzenia, co miało odzwierciedlenie w jego poezji. Opuścił Wilno i przeniósł się do okupowanej przez Niemców Warszawy, gdzie pracował jako woźny w Bibliotece Uniwersyteckiej. Uczestniczył w podziemnym życiu literackim, pod pseudonimem Jan Syruć opublikował w 1940 r. tom Wiersze. Po upadku 2 października 1944 r. powstania warszawskiego wyjechał do Krakowa, w którym pozostał do końca 1945 roku.  

Poezja Miłosza „Ars poetica” „(…)Co tutaj opowiadam, poezją, zgoda, nie jest. Bo wiersze wolno pisać rzadko i niechętnie, pod nieznośnym przymusem i tylko z nadzieją, że dobre, nie złe duchy, mają w nas instrument.”

Piosenka o końcu świata- …fragment „W dzień końca świata Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji, Rybak naprawia błyszczącą sieć. Skaczą w morzu wesołe delfiny, Młode wróble czepiają się rynny I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć(…)”

Po wojnie… Po II wojnie światowej aktywnie wspierał system stalinowski w Polsce. Podjął m.in. pracę w dyplomacji komunistycznego rządu Polski w Stanach Zjednoczonych oraz Paryżu, jako attaché kulturalny. W 1951 roku poprosił o azyl polityczny we Francji, kiedy w trakcie pobytu w Paryżu zdecydował się nagle pojechać do redaktora "Kultury", Jerzego Giedroycia, prosząc o ukrycie, i zabezpieczenie jego rzeczy do czasu, gdy otrzyma azyl polityczny. Obawiano się bowiem porwania, lub innej formy sabotażu ze strony polskich komunistów.

Miłosz mieszkał przez pewien czas w "Kulturze" w Maisons-Laffitte, co doprowadziło do jego wieloletniej współpracy z tym pismem. Było to jednak powodem skandalu w całej polskiej emigracji- przeciwko przyjęciu byłego komunisty protestowała nie tylko redakcja "Wiadomości" Mieczysława Grydzewskiego, ale nawet mieszkający w Maisons-Laffitte Józef Czapski, grożąc, że zerwie współpracę z "Kulturą". Za granicą tworzył głównie poezję, bardzo różnorodną, choć największe uznanie zyskały jego wiersze polityczne (m.in. Który skrzywdziłeś). W PRL oficjalnie uznany za zdrajcę i renegata, został uroczyście potępiony przez Związek Literatów Polskich oraz niektórych autorów (Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Mariana Brandysa, Jarosława Iwaszkiewicza i Antoniego Słonimskiego)

Wiersz Czesława Miłosza ku chwale Stalina i ZSRR…   1. Runą w łunach, spłoną w pożarach     Krzyże Kościołów, krzyże ofiarne     I w bezpowrotnym zgubi się szlaku     Z Lechickiej ziemi Orzeł Polaków   2. O słońce jasne, wodzu Stalinie     Niech władza Twoja nigdy nie zginie     Niech jako orłów prowadzi z gniazda     Rosji i  Kremla płonąca gwiazda 3. Na ziemskim globie flagi czerwone     Będą na chwałę grały jak dzwony     Czerwona Armia i wódz jej Stalin     Odwiecznych wrogów swoich obali   4. Zmienisz się rychło w wieku godzinie     Polsko, a twoje córy i syny     Wiara i każdy krzyż na mogile     U stóp nam legnie w prochu i pyle.   Wiersz napisany przez Czesława Miłosza we Lwowie w 1939 roku. Wydrukowany w miejscowej prasie za zezwoleniem władz radzieckich i nagrodzony specjalną nagrodą Stalina.

1. Runą w łunach, spłoną w pożarach. 3 1. Runą w łunach, spłoną w pożarach 3. Na ziemskim globie flagi czerwone Krzyże Kościołów , krzyże ofiarne Będą na chwałę grały jak dzwony I w bezpowrotnym zgubi się szlaku Czerwona Armia i wódz jej Stalin Z Lechickiej ziemi Orzeł Polaków Odwiecznych wrogów swoich obali 2. O słońce jasne, wodzu Stalinie 4. Zmienisz się rychło w wieku godzinie Niech władza twoja nigdy nie zginie Polsko , a twoje córy i syny Niech jako orłów prowadzi z gniazda Wiara i każdy krzyż na mogile Rosji i Kremla płonąca gwiazda U stóp nam legnie w prochu i pyle Wiersz czytany zwrotka po zwrotce to wiersz Czesława Miłosza ku chwale Stalina. Jeśli czyta się go w schemacie zwrotka 1 obok 3 zwrotki i 2 obok 4, to utwór opowiada o zwycięstwie Polski.

Cenzura i odbiór Miłosza w kręgach poetyckich Do 1980 istniał zapis cenzorski, nie tylko zakazujący publikacji jego utworów, ale nawet wymieniania jego nazwiska (w sytuacjach koniecznych używano np. eufemizmu autor "Ocalenia"; pod nazwiskiem publikowano dokonane przezeń tłumaczenia, m.in. w antologii Poeci języka angielskiego [1969-1974]). Książki Miłosza były drukowane w podziemiu, przemycane z zagranicy, a dla nielicznych dostępne w działach prohibitów bibliotek uniwersyteckich. Miłosza odrzucała również część polskiej emigracji, zarzucającej mu początkowe poparcie dla przemian w Polsce i "bolszewizm".

Z Wisławą Szymborską

Nagroda Stosunek władz i środowiska emigracyjnego do Miłosza zaczął się zmieniać po 1980 r., kiedy poeta otrzymał literacką nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Rok później przyjechał do kraju, gdzie jego utwory zostały już oficjalnie wydane (choć część z nich ocenzurowano, a część mogła się nadal ukazywać tylko w wydaniach podziemnych). Stały się one natchnieniem dla rozwijającej opozycji politycznej. W 1981 r., w czasie pobytu w kraju otrzymał doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (promotorka: I. Sławińska), a w 1989 r. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Miłosz był też autorem przekładów na język polski: W. Szekspira, J. Miltona, Ziemi jałowej Eliota, poezji Yeatsa; wybranych ksiąg Biblii: Księga Psalmów, Księga Hioba, Księgi pięciu megilot, Księga Mądrości, Ewangelia Marka, Apokalipsa świętego Jana; zobacz: Przekłady biblijne Czesława Miłosza

Czesław Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004, w Krakowie

Dziękujemy za uwagę… Izabela Gostek Justyna Gawełda Barbara Hatala Monika Bogunia