Co to są emocje? Emocja jest wynikiem nieświadomej lub świadomej oceny zdarzenia jako istotnie wpływającego na cele lub interesy podmiotu. Emocja jest odczuwana jako pozytywna, jeśli zdarzenie jest zgodne z tymi cechami/interesami, a negatywna – jeśli jest z nimi niezgodna Istotą emocji jest uruchomienie gotowości do realizacji programu działania Emocja jest doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego; często towarzyszą jej lub następują po niej zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne lub pantomimiczne oraz reakcje o charakterze behawioralnym Emocja jest subiektywnym stanem psychicznym, uruchamiającym priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu towarzyszą zwykle zmiany somatycznie, ekspresje mimiczne i pantomimiczne i zachowania

Emocje są pierwotne, podstawowe Emocje mają podłoże neurobiologiczne Z emocjami się rodzimy Emocje są odziedziczone po zwierzętach Sposoby wyrażania emocji są uniwersalne, niezależne od wieku, pochodzenia społecznego, kultury, rasy

Emocje mają podłoże neurobiologiczne Reakcja autonomicznego układu nerwowego (układu sympatycznego i parasympatycznego) Podłoże hormonalne Podwzgórze i układ rąbkowy (limbiczy) – struktury starego mózgu kontrolujące emocje Ciało migdałowate – „wrota” dla emocji Przetwarzanie emocji w korze mózgowej – lateralizacja mózgu i emocji

Sposoby wyrażania emocji są uniwersalne Badania międzykulturowe Paula Ekmana – ludzie zachowu i ludzie z kultury Fore z Nowej Gwinei Uniwersalne emocje: szczęście, zdziwienie, gniew, wstręt, strach, smutek, pogarda Emocje wyrażane są głównie poprzez ruchy mięśni twarzy, a więc mimikę UWAGA: istnieją pewne różnice kulturowe w wyrażaniu SIŁY emocji

Funkcje emocji Emocje pobudzają nas do podjecie określonego działania, ukierunkowują i podtrzymują takie działania wobec określonych celów, które są dla nas korzystne (funkcja motywacyjna) Emocje pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń Emocje regulują interakcje społeczne Emocje mogą pobudzać do zachowań prospołecznych Emocje mają funkcję komunikacyjną

Trzy wymiary emocji Znak emocji Pobudzenie Treść emocji

Emocje podstawowe Koło emocji podstawowych Roberta Plutchika miłość radość akceptacja oczekiwanie strach gniew zdziwienie wstręt smutek optymizm uległość groza agresywność pogarda rozczarowanie skrucha Emocje podstawowe wg Carrolla Izarda: radość, zdziwienie, gniew, wstręt, pogarda, strach, wstyd, poczucie winy, zainteresowanie, podniecenie

Wpływ emocji na procesy poznawcze Badania Gordona Bowera Zależność przypominania od nastroju Przetwarzanie zgodne z nastrojem Wpływ emocji na preferencje i wybory, i na ocenę własnego stanu zdrowia Ludzie szczęśliwi są bardziej twórczy (uwaga: nastrój  emocje) Siła odczuwanych emocji a zapamiętywanie Zakłócający wpływ silnych emocji

Cechy charakterystyczne sądów emocjonalnych wg Roberta Zajonca „Nie trzeba się domyślać by wiedzieć co się woli” Sądy emocjonalne są pierwotne Emocje mają zasadnicze znaczenie Reakcje emocjonalne są nieuniknione Sądy emocjonalne mają tendencję do bycia nieodwołalnymi W sądy emocjonalne zamieszane jest „ja” Reakcje emocjonalne są trudne do zwerbalizowania Reakcje emocjonalne nie muszą zależeć od procesów poznawczych Reakcje emocjonalne mogą być oddzielone od treści

Inteligencja emocjonalna Inteligencja emocjonalna świadczy o łatwości dokonywania wglądu w emocje i samoregulacji zachowania w warunkach silnego wpływu emocji  Podstawowe zdolności emocjonalne zdolność trafnej percepcji, oceny oraz ekspresji emocji; zdolność uzyskiwania dostępu do procesów emocjonalnych i generowania uczuć wówczas, gdy ułatwiają one proces myślenia; zdolność rozumienia emocji i wiedzy o emocjach; zdolność regulacji i kontroli emocjonalnej zapewniającej rozwój emocjonalny i intelektualny (Mayer, Salovey, 1989)

Skala KO-EM Podskala Behawioralna – dotycząca wspomagania lub rozpraszania zachowań na skutek przeżywanych emocji (czy osoba badana potrafi pomóc sobie emocjami w działaniu) Podskala Interpersonalna – dotycząca umiejętności empatii, współodczuwania z innymi, ale także adekwatnej percepcji i wiedzy na temat aktualnego stanu emocjonalnego innych ludzi (czy osoba badana wie, co może przeżywać człowiek obok i czy potrafi wczuć się w jego stan emocjonalny) Podskala Refleksyjna – dotyczącej autorefleksji nad własnymi emocjami, szukaniem źródeł własnych uczuć,wiedzy o przebiegu procesów emocjonalnych i ich wpływie na własne działanie (czy osoba badana wie, dlaczego jest w takim nastroju, i co, jakie konsekwencje mogą się z tym wiązać)