ZAGADNIENIA: 1. Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych – pojęcie i treść. 2. Ograniczenia prowadzenia walki. 3. Znaki ochronne

Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca* (MRCKiCP) * Do 1986 r. Międzynarodowy Czerwony Krzyż

Konferencja międzynarodowa 26-29 października 1863 r. Od 1863 r. zaczynają powstawać stowarzyszenia krajowe Powstaje znak czerwonego krzyża 1) 5.12.1863 Wirtembergia (Towarzystwo (Medical Relief Society) założone przez wielebnego Christofa Ulricha Hahna) 2) 4.02.1864 Belgia 3) Pierwsze z Czerwonym Krzyżem w nazwie Holenderskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża powstało na podstawie królewskiego dekretu z 1867 roku.

Konferencja Dyplomatyczna 1864 r. 12 państw 10 artykułów Rewizje i uzupełnienia: 1899 1906 1907 1929 1949 1977 2005 Konwencja o polepszeniu losu rannych wojskowych w armiach czynnych Dwa postanowienia: Nietykalność jednostek medycznych w czasie walki, Znaku czerwonego krzyża chroniony umową międzynarodową

prawo wojenne prawo konfliktów zbrojnych międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych międzynarodowe prawo humanitarne międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych

prawo humanitarne konfliktów zbrojnych jest częścią Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych jest częścią międzynarodowego prawa publicznego i zawiera normy zmierzające do ochrony w czasie konfliktu zbrojnego osób, które w ogóle nie uczestniczą w walce albo przestały w niej uczestniczyć, a także do ograniczenia stosowanych metod i środków prowadzenia działań zbrojnych

Prawo międzynarodowe publiczne System norm regulujących wzajemne stosunki pomiędzy podmiotami prawa międzynarodowego publicznego (przede wszystkim państwami oraz organizacjami międzynarodowymi);

Prawo międzynarodowe publiczne System ten opiera się na kilku zasadniczych normach, mających charakter zasad prawa: suwerenności państw; zakazie stosowania siły i groźby jej użycia; mocy wiążącej zobowiązań międzynarodowych (pacta sunt servanda); poszanowania podstawowych praw człowieka.

Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne Państwo podejmujące zobowiązania międzynarodowe powinno zapewnić możliwość wykonania zobowiązań powołanym do tego organom państwowym – wymaga to albo uznania, że norma prawnomiędzynarodowa jest częścią wspólnego dla prawa krajowego i prawa międzynarodowego porządku prawnego, albo włączenia normy prawnomiędzynarodowej do systemu prawa wewnętrznego.

Klauzula Martensa „W przypadkach nie objętych (…) umowami międzynarodowymi, osoby cywilne i kombatanci pozostają pod ochroną i władzą zasad prawa międzynarodowego, wynikających z ustalonych zwyczajów, zasad humanitaryzmu oraz wymagań powszechnego sumienia” (konwencje haskie dotyczące praw i zwyczajów wojny lądowej z 1899 i 1907 r., art. 1 ust. 2 PD I z 1977 r.).

Uregulowania prawne z zakresu MPHKZ w prawie polskim Konwencje Genewskie z 1949 r. i Protokoły Dodatkowe z 1977r.: - I-IV KG: podpisanie – 8 grudnia 1949 r.; ratyfikacja – 26 listopada 1954 r. (z zastrzeżeniem dot. zbrodniarzy wojennych – zastrzeżenie zostało wycofane). Dz.U. z 1956 r., Nr 56, poz. 175; - I PD: podpisanie – 12 grudnia 1977 r.; ratyfikacja - 23 października 1991 r. Dz.U. z 1992 r, Nr 41, poz. 175; - II PD: podpisanie – 12 grudnia 1977 r.; ratyfikacja – 23 października 1991 r. Dz.U. z 1992 r, Nr 41, poz. 175.

bezpośrednio wynikających z międzynarodowych lub niemiędzynarodowych MPHKZ TWORZĄ międzynarodowe normy traktatowe lub zwyczajowe, które służą rozwiązywaniu problemów humanitarnych bezpośrednio wynikających z międzynarodowych lub niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych;

Zobowiązania wynikające z ratyfikacji KG i PD Państwa, które związały się KG, zobowiązane są wypełniać ich postanowienia w dobrej wierze, co oznacza, iż: państwa mają obowiązek czuwać za pośrednictwem swych dowódców naczelnych nad wykonywaniem norm KG; państwa zobowiązane są upowszechniać tekst KG (w czasie pokoju i w czasie wojny); państwa zobowiązane są do karania nadużyć i naruszeń KG.

Zobowiązania wynikające z ratyfikacji KG i PD Z artykułów KG (art. 1, 47, i 49) oraz Protokołu Dodatkowego I wynika m.in. obowiązek upowszechniania i stosowania prawa wojennego; Artykuł 83 PD I zobowiązuje strony konwencji oraz protokołów nie tylko do zaznajamiania sił zbrojnych z treścią KG i PD, ale i do włączenia MPHKZ do programów szkolenia wojskowego; Artykuł 80 PD I zobowiązuje państwa do wydania ustaw i regulaminów w celu zapewnienia należytego stosowania przepisów protokołu w siłach zbrojnych.

Podstawowe akty prawne 1907 - IV Konwencja haska dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej; z 18 października oraz Regulamin haski dotyczący praw i zwyczajów wojny lądowej 1949 - Cztery konwencje genewskie: I O polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych II O polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu III O traktowaniu jeńców wojennych IV O ochronie osób cywilnych podczas wojny

Podstawowe akty prawne 1954 - Konwencja haska o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego 1977 - Dwa protokoły dodatkowe do czterech konwencji genewskich z 1949 r., które wzmacniają ochronę ofiar konfliktów zbrojnych o charakterze międzynarodowym (protokół I) i niemiędzynarodowym (protokół II) 2005- III Protokół dodatkowy do konwencji genewskich (Polska jest jego sygnatariuszem od 2005 r., a proces ratyfikacji trwa)

KOMBATANT Każdy członek sił zbrojnych, z wyjątkiem personelu medycznego i duchownego.

UCZESTNIK „LEVÉE EN MASSE” Ludność terytorium nie zajętego, która przy zbliżaniu się nieprzyjaciela spontanicznie i masowo chwyta zabroń, aby stawić opór inwazji jest uważana za kombatantów pod warunkiem, że jawnie nosi broń i przestrzega prawa wojennego

Kombatant

JEŃCY WOJENNI Kombatanci, którzy dostali się w ręce nieprzyjaciela i są w jego władzy.

OSOBA CYWILNA Oznacza każdą osobę, która nie należy do sił zbrojnych i nie bierze udziału w „levée en masse”

CELE WOJSKOWE . Siły zbrojne z wyjątkiem służby medycznej i personelu duchownego oraz przedmiotów kultu religijnego; 2. Urządzenia, budynki i pozycje, gdzie ulokowane są siły zbrojne lub ich wyposażenie; . Inne obiekty mogące skutecznie przyczynić się do prowadzenia działań lub osiągnięcia określonych korzyści wojskowych.

Są to wszystkie obiekty, które nie są obiektami wojskowymi. OBIEKTY CYWILNE Są to wszystkie obiekty, które nie są obiektami wojskowymi.

STREFY ZDEMILITARYZOWANE Szczególne strefy chronione otwarte dla wszystkich osób nie uczestniczących w walce Warunki: Wszyscy kombatanci, jak też broń i ruchomy materiał wojskowy muszą być usunięci Nie należy czynić użytku ze stałych urządzeń i obiektów wojskowych Władza i ludność nie będą działać na szkodę nieprzyjaciela - Musi ustać wszelka działalność dla wsparcia wysiłku wojskowego

Strefa ochronna

normy ze względów humanitarnych ograniczają prawo stron konfliktu PODSTAWOWE OGRANICZENIE normy ze względów humanitarnych ograniczają prawo stron konfliktu do stosowania metod i środków walki według własnego uznania oraz chronią osoby i mienie, które są lub mogłyby być zagrożone przez konflikt.

OGRANICZENIE OPERACJE WOJSKOWE MOGĄ BYĆ SKIEROWANE TYLKO PRZECIWKO CELOM WOJSKOWYM NALEŻY ZWERYFIKOWAĆ WOJSKOWY CHARAKTER CELU

PRZYPADKOWYCH STRAT OSOBOWYCH MATERIALNYCH WŚRÓD LUDNOŚCI CYWILNEJ WYBÓR BRONI I METOD WALKI TROSKA O UNIKANIE PRZYPADKOWYCH STRAT OSOBOWYCH LUB MATERIALNYCH WŚRÓD LUDNOŚCI CYWILNEJ

PODSTAWOWE ZASADY USTANAWIAJĄCE OGRANICZENIA PROWADZENIA WALK humanitaryzmu rozróżniania konieczności wojskowej zapobiegania zbędnym cierpieniom proporcjonalności

HUMANITARYZMU W przypadkach, które nie obejmuje prawo traktatowe obowiązuje tzw. zasada zastępcza zwana też klauzulą Martensa. Określa ona ochronę osób cywilnych i kombatantów, którzy pozostają pod ochroną i władzą zasad prawa międzynarodowego. Zasady te wynikają: a/ ze zwyczajów; b/ zasad humanitaryzmu; c/ wymagań „publicznego sumienia”.

ROZRÓŻNIANIA Nakazuje w trakcie prowadzenia działań wojskowych zawsze dokonywać rozróżniania między ludnością cywilną a kombatantami oraz między dobrami o charakterze cywilnym a celami wojskowymi. Prowadzone działania wojskowe powinny być skierowane jedynie przeciwko celom wojskowym.

Zasada rozróżniania

KONIECZNOŚĆ WOJSKOWA ZASADA ZEZWALAJĄCA NA STOSOWANIE ŚRODKÓW, KTÓRE: A/ NIE SĄ ZAKAZANE PRZEZ MPHKZ; B/ SĄ KONIECZNE DO POKONANIA NIEPRZYJACIELA.

ZEZWALAJĄCĄ NA NARUSZENIE MPHKZ KONIECZNOŚĆ WOJSKOWA NIE JEST ZASADĄ NADRZĘDNĄ ZEZWALAJĄCĄ NA NARUSZENIE MPHKZ

OZNACZA, ŻE STATUS OCHRONNY MOŻE ZOSTAĆ KONIECZNOŚĆ WOJSKOWA UCHYLENIE ZE WZGLĘDU NA STANOWCZĄ LUB PODOBNĄ KONIECZNOŚĆ WOJSKOWĄ OZNACZA, ŻE STATUS OCHRONNY MOŻE ZOSTAĆ OGRANICZONY, ODROCZONY LUB ZNIESIONY, JEŻELI JEST TO KONIECZNE I STOSOWANE BĘDĄ ŚRODKI NIEZBĘDNE DO WYKONANIA ZADANIA

KONIECZNOŚĆ WOJSKOWA – PRZYKŁADY UCHYLEŃ ZNISZCZENIE LUB ZAJĘCIE OBIEKTÓW (WYMAGANA JEST KONIECZNOŚĆ „STANOWCZA”) UŻYWANIE ZDOBYTYCH STAŁYCH ZAKŁADÓW MEDYCZNYCH (KONIECZNOŚĆ „NAGŁA”) ZNISZCZENIA NA OBSZARZE OKUPOWANYM (KONIECZNOŚĆ „ABSOLUTNA”) UCHYLENIE NIETYKALNOŚCI OBIEKTÓW KULTURALNYCH PODLEGAJĄCYCH OGÓLNEJ OCHRONIE (KONIECZNOŚĆ „KATEGORYCZNA”) UCHYLENIE NIETYKALNOŚCI OBIEKTÓW KULTURALNYCH PODLEGAJĄCYCH SZCZEGÓLNEJ OCHRONIE (KONIECZNOŚĆ „NIE DAJĄCA SIĘ UNIKNĄĆ”) ZNISZCZENIE OBIEKTÓW NIEZBĘDNYCH DLA PRZETRWANIA LUDNOŚCI CYWILNEJ; TYLKO NA WŁASNYM TERYTORIUM I JAKO ŚRODEK OBRONY PRZED INWAZJĄ (KONIECZNOŚĆ „STANOWCZA”) ZAKAZ WYPEŁNIANIA PRZEZ OBRONĘ CYWILNĄ JEJ ZADAŃ (KONIECZNOŚĆ „STANOWCZA”) Z WOJSKOWEGO PUNKTU WIDZENIA NIE ISTNIEJE ŻADNA ISTOTNA RÓŻNICA MIĘDZY TERMINAMI: „STANOWCZA”, „NAGŁA” LUB „ABSOLUTNA KONIECZNOŚĆ WOJSKOWA” ZA WYJĄTKIEM RÓŻNICY MIĘDZY „KONIECZNOŚCIĄ KATEGORYCZNĄ” I „NIE DAJĄCĄ SIĘ UNIKNĄĆ” WYMAGANĄ DO UCHYLENIA NIETYKALNOŚCI OBIEKTÓW KULTURALNYCH PODLEGAJĄCYCH OGÓLNEJ LUB SZCZEGÓLNEJ OCHRONIE

ZAPOBIEGANIA ZBĘDNYM CIERPIENIOM zakazuje stosowania wszelkich form przemocy, które nie są potrzebne i niezbędne do pokonania nieprzyjaciela.

PROPORCJONALNOŚCI mówi nam, iż działanie proporcjonalne ma miejsce, gdy nie powoduje, iż niezamierzone straty i szkody cywilne są nadmierne w stosunku do wartości oczekiwanej w trakcie przeprowadzonego działania bojowego.

ZNAKI OCHRONNE

ZNAKI GENEWSKIE Obecnie używane znaki: - Czerwonego Krzyża, - Czerwonego Półksiężyca, - Czerwonego Kryształu

CZERWONY KRYSZTAŁ (dozwolone warianty stosowania)

ZNAKI OCHRONNE Obrona cywilna

ZNAKI OCHRONNE Obiekty kultury i ich personel – ochrona ogólna

ZNAKI OCHRONNE Obiekty kultury i ich personel – ochrona szczególna

ZNAKI OCHRONNE Budowle i urządzenia zawierające niebezpieczne siły: zapory, groble, elektrownie jądrowe, fabryki i laboratoria chemiczne itp.

JAK CHCIAŁBYŚ, ABY PRZECIWNIK DZIAŁAŁ WOBEC CIEBIE DZIAŁAJ TAK JAK CHCIAŁBYŚ, ABY PRZECIWNIK DZIAŁAŁ WOBEC CIEBIE