Jak motywować dziecko do nauki? Opracowała Joanna Tomczak pedagog Gimnazjum nr 5 w Elblągu Jak motywować dziecko do nauki?

MOTYWACJA stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, w tym przypadku chęć dziecka do uczenia się; dążenie do rozwoju, do zaspokajania potrzeb; celowość w działaniu.

Na trudne zachowanie ucznia – także na brak motywacji do nauki - wpływają czynniki: związane z uczniem z domem ze szkołą

Rodzaje motywacji zewnętrzna wewnętrzna

Motywacja zewnętrzna sterowana jest zewnętrznie przez oceny, kary i nagrody,wpływ rówieśników, otoczenie rodzinne; skuteczniejsza jest przewaga nagród; zła atmosfera w domu, słaby kontakt z dzieckiem, kłótnie, konflikty hamują motywację.

Motywacja wewnętrzna jest potrzebą zdobywania wiedzy, cechą wrodzoną, mają ją wszystkie dzieci, które samorzutnie chcą wszystko poznać i zbadać; jest to ambicja, czyli chęć zdobycia uznania własnej osoby ze strony innych za wiedzę i umiejętności; jest to wewnętrzne przekonanie o praktycznej przydatności nauki szkolnej.

Cechy motywacji wzbudzanie energii; ukierunkowanie wysiłku na cel; koncentracja uwagi i selekcja bodźców; wypracowanie odpowiednich działań; koncentracja i wytrwałość podejmowanych czynności.

Motywacja jest w dużej mierze wyuczona i podlega wychowaniu. Można ją kształtować.

Czynniki wzmacniające motywację dzieci do nauki

zainteresowanie rodziców nauką szkolną (rozmowy o szkole, dobry kontakt z nauczycielem, dbałość o przybory); wzmacnianie poczucia wartości dziecka, wiara, że poradzi sobie z nauką, mimo, iż niekiedy odnosi porażki; oferowanie pomocy w przypadku trudności;

atmosfera szacunku do nauki i szkoły w domu rodzinnym; rozwijanie nawyku czytelnictwa – rodzic musi modelować takie zachowania (sam czytać, aby to było skuteczne), pokazywanie wartości nauki i wiedzy; dostosowywanie zadań do możliwości dziecka, zbyt wygórowane ambicje rodzica hamują motywację;

zorganizowanie dziecku kącika do nauki, ustalenie stałego harmonogramu dnia (stałe pory odrabiania lekcji, odpoczynku, snu); konsekwencja i wytrwałość w kontrolowaniu zadań domowych, sprawdzaniu dzienniczka i oferowaniu pomocy w lekcjach, mimo przemęczenia i zapracowania rodziców; wzmacnianie autorytetu nauczyciela, trzymanie jednego „frontu”;

chwalenie dziecka natychmiastowo za zaangażowanie w pracę, pozytywny stosunek do nauki oraz włożony wysiłek, aby utrwalać takie zachowania; właściwe stosunki między dziećmi, pozytywny wpływ grup rówieśniczych.

Zachowania rodziców wpływające pozytywnie na motywację i stosunek dzieci do nauki

Dostrzeganie sukcesów, pochwały. Stawianie racjonalnych wymagań. Służenie przykładem. Dostrzeganie sukcesów, pochwały. Stawianie racjonalnych wymagań. Właściwa organizacja czasu. Pomoc w nauce. Interesowanie się problemami dziecka. Jeżeli rodzice czytają książki i czasopisma, dyskutują na różne tematy, mają swoje hobby, grają z dziećmi w gry edukacyjne, wtedy dzieci będą bardziej skłonne poszerzać swoją wiedzę, gdyż będzie im się to wydawało naturalne. Dostrzeganie i docenianie wysiłków, zmian na lepsze; z czasem należy zmniejszać ilość pochwał. Aspiracje rodziców wobec dzieci powinny być odpowiednie do posiadanych predyspozycji i uzdolnień. Pomoc dziecku w rozplanowaniu czasu kilka dni naprzód oraz pomoc w organizacji czasu wolnego, pilnowanie, aby dziecko miało wystarczająco dużo czasu na zabawę, ruch, rozwijanie zainteresowań, ważne jest kontrolowanie ilości czasu poświęcanego na telewizję i komputer. Należy zachęcać dziecko do samodzielnego rozwijania problemów oraz pomagać mu, gdy sobie nie radzi (tłumaczyć, wskazywać źródła wiadomości, przepytywać dziecko z materiału, pokazać, jak robić notatki, uczyć się do egzaminów, itp..); nie należy odrabiać za dziecko prac domowych; liczy się też odpowiednie nastawienie i chęć oraz pomoc w wyrobieniu właściwych nawyków uczenia się. Jeżeli reakcja rodziców na problemy dziecka jest przesadzona albo sprawy dziecka są traktowane jako mało ważne, wówczas dzieci nie będą szukały pomocy w rozwiązywaniu problemów u rodziców.

10. Zapewnienie dobrych warunków do nauki. 7. Pozytywne emocje. 8. Mądre karanie. 9. Nagradzanie. 10. Zapewnienie dobrych warunków do nauki. 11. Traktowanie rodzeństwa na równi. 12. Obowiązki domowe. 7. Należy panować nad złością, gniewem, frustracją, nie należy „odbijać” swoich złych humorów na dzieciach. 8. Wymierzanie kar jak najrzadziej, gdy są konieczne i adekwatne do przewinienia, nie stosowanie kar cielesnych. 9. Nagrody należy stosować mądrze, gdyż zbyt dużo nagród i bardzo drogie mogą wypaczyć charakter, często wartościowsze od nagrody jest pochwalenie; dobrze jest zawrzeć z dzieckiem umowę co do określonych postępów w zachowaniu i nauce. 10. Własny pokój do nauki lub przynajmniej własny kącik; miejsce do nauki stwarzające możliwość skoncentrowania się. 11. – 12. Włączanie dzieci w codzienne zajęcia domowe pomaga w opanowaniu umiejętności przydatnych w nauce i w dalszym życiu.

Podsumowanie Zachowania i reakcje najbliższych osób mają wyraźny wpływ na motywację dzieci oraz ich stosunek do siebie i szkoły. Ważną rolę stanowią gesty i słowa, ton wypowiedzi, a także stosowane przez rodziców kary i nagrody.

Należy się starać, żeby dzieci dobrze się czuły w domu, aby chciały rozmawiać z rodzicami i stawały się coraz bardziej samodzielne.

Interesuj się postępami dziecka Kontakt z wychowawcą dziecka. Obecność rodziców na zebraniach w szkole. Kontakt z dzieckiem i wspólna analiza problemów szkolnych.

Wspieraj, ale nie wyręczaj Wspierająca rola rodziców. Wdrażanie dziecka do samodzielności. Samokontrola wykonanej pracy. Dziecko samo powinno dostrzegać swoje błędy i móc je poprawić. Każde dziecko wymaga innej formy wsparcia.

Mądrze motywuj Mądre nagradzanie jest lepsze niż kara. Uznanie rodziców to też nagroda. Pochwała opisowa i jej wpływ na proces myślowy dziecka.

Doceniaj osiągnięcia dziecka Osiągnięcia a stopnie Dziecko mniej i bardziej zdolne Sukces jest efektem wielu drobnych osiągnięć

Nie pozwól dziecku, by źle mówiło o sobie Poszukaj sposobu zaprezentowania dziecku innego obrazu jego osoby. Stwórz sytuacje, w której dziecko może zobaczyć siebie w innym świetle. Pozwól dziecku usłyszeć, jak mówimy o nim coś pozytywnego. Określ wzór zachowania, jakiego oczekujesz. Przypomnij dziecku jego poprzednie osiągnięcia. Powiedz, jakie są wasze odczucia i oczekiwania.

Buduj w dziecku poczucie własnej wartości Poczucie własnej wartości to pozytywne myślenie o sobie. Wykorzystywanie silnych stron dziecka. Kształtowanie w dziecku energii i inicjatywy. KOMENTARZ: Kształtowanie energii i inicjatywy rekompensuje poczucie niskiej wartości, pozwala znaleźć sposób zrównoważenia swojej słabości.

Wskazówki dla rodziców Rozwijaj naturalną ciekawość dziecka, wzbudzaj jego motywację do poznawania nowych rzeczy, do nauki poprzez: Organizowanie wycieczek do muzeów, na wystawy, oglądanie z dzieckiem ciekawych programów w TV i rozmawiaj o nich Rozwiązywanie krzyżówek, zagadek, zabaw logicznych itp.. Wykorzystywanie codziennych czynności i zdarzeń do ćwiczenia różnych umiejętności Dawanie przykładu własnym zachowaniem

Dawaj dziecku do zrozumienia, że nauka jest ważna Wykazuj zainteresowanie karierą szkolną dziecka i wspieraj je w niej: Interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego dziecko się nauczyło, Wdrażaj dziecko do systematyczności, Pomagaj dziecku w odrabianiu lekcji i pokonywaniu trudności, Szukaj mocnych stron swojego dziecka i udzielaj mu wsparcia, Nie porównuj dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu i umiejętności, Pomagaj dziecku nazwać jego uczucia i poszukiwać nowych rozwiązań.

Brak motywacji do nauki wynika najczęściej z niewykształcenia u dziecka nawyków do uczenia się, bądź też jest skutkiem doznanych przez dziecko niepowodzeń. Dziecko potrzebuje Twojego zrozumienia, wsparcia i wiary, że sobie poradzi!