Jacek Pyżalski Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi Agresja elektroniczna dzieci i młodzieży - typologia, skala zjawiska i zapobieganie Jacek Pyżalski Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi

Definicja zjawiska Agresja elektroniczna to rodzaj zbiorczego określenia dla wszystkich aktów agresji, w których narzędziem jej realizacji są nowe technologie komunikacyjne - telefony komórkowe lub Internet (David-Ferdon, Feldman Herz, 2007; Pyżalski, 2009)

Typy agresji elektronicznej (Pyżalski, 2009) Agresja wobec pokrzywdzonych Osoby słabsze Upośledzeni, alkoholicy, osoby chore psychiczne Agresja wobec celebrytów Osoby znane Sportowcy, aktorzy, politycy Agresja wobec grup (uprzedzeniowa) Wrogość wobec grupy (rasa, przekonania) np. przedstawiciele jakiejś subkultury, fani zespołu Agresja przypadkowa Ofiara nieznana ani w świecie rzeczywistym, ani online np. osoba poznana w czasie krótkotrwałej komunikacji Mobbing elektroniczny (rówieśnicza) Ofiara i sprawca należą do tej samej grupy Grupa może być online i offline

Kto był ofiarą?

Badania gimnazjalistów z woj. łódzkiego (N=719) 36% było sprawcami przynajmniej jednego z 20 rodzajów agresji w ciągu 30 dni poprzedzających badanie Ostatnie 30 dni: fora, czaty (11%), profile w portalach społecznościowych (8%), komunikatory (8%), SMS (5%), wykluczenie (5%) J. Pyżalski/Grant MNiSW Cyberbullying jako mowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów/WSP w Łodzi

Mobbing elektroniczny % sprawców ofiar Ani razu 83,7 80 Raz 11,3 10,5 2-3 razy 3,3 5,5 4 razy i więcej 1,7 4 Ogółem 16,3 20 J. Pyżalski/Grant MNiSW Cyberbullying jako mowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów/WSP w Łodzi

Badania młodych internautów (N=891) 52% - przemoc werbalna 47% - wulgarne wyzywanie 21% poniżanie ośmieszanie 16% straszenie i szantażowanie 30% doświadczyło przemocy werbalnej ponad 5 razy Wojtasik Ł. (2007) Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne, Fundacja Dzieci Niczyje/gemiusAdHoc

Nauczyciele (N=600) 19% musiało bezpośrednio interweniować w agresję elektroniczną między uczniami - 1-2 razy Ponad 3% wielokrotnie 5% - doświadczyło wiktymizacji ze strony uczniów Prawie połowa uważa, że agresja elektroniczna ma bardziej poważne konsekwencje niż tradycyjna 25% obawia się, że mogą stać się ofiarami agresji elektronicznej ze strony uczniów w przyszłości J. Pyżalski/Grant IMP 8.5/ Instytut Medycyny Pracy w Łodzi

Konsekwencje Potencjalnie nowe mechanizmy: anonimowość/24/publikacja wizerunku W oparciu o badania nad tradycyjnym bullyingiem (np. Bhat, 2008) Konsekwencje krótkotrwałe (Wojtasik, 2007) Depresja (Ybarra, 2004) Metoda: głównie badania korelacyjne Subiektywna ocena powagi/różna przy poszczególnych typach (Smith i Slonje, 2008)

Legislacja Problem w wielu krajach: specyficzna, czy niespecyficzna Szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży: pytanie o moment interwencji Edukacja, czy penalizacja? Świadomość rozwiązań prawnych już istniejących/egzekwowanie prawa

Edukacja Kampanie społeczne (głównie Fundacja Dzieci Niczyje) Kierowana do profesjonalistów i do samej młodzieży (Fundacja Dzieci Niczyje) – metody tradycyjne e-learning – wysoka jakość polskich rozwiązań! Profilaktyka normatywna - netykieta

Shoka i Theirer, 2009 „Technologia w postaci płotów, alarmów i kłodek może pomóc w tym, aby mniej dzieci utonęło na basenach. Mimo to nauka pływania i wiedza o tym kiedy unikać basenów to lepsze metody zapobiegania utonięciu. Czy oznacza to, że rodzice [dorośli]nie powinni kupować płotów, alarmów, czy zamków? Oczywiście nie – one także są w pewnym stopniu skuteczne. Jednak rodzice nie mogą polegać jedynie na tych sposobach. Większość rodziców wie, że dziecko, które potrafi pływać jest mniej narażone na niebezpieczeństwo w zestawieniu z takim, które potrafi. Co więcej – nauczenie dziecka pływania i prawidłowej oceny niebezpieczeństw związanych z wodą przyniesie korzyści, które poznamy nie tylko na basenie – wie o tym każdy rodzic, który wybrał się z dzieckiem na plażę”.

Technika przeciw technice Rozwiązania techniczne utrudniające realizację agresji elektronicznej i ułatwiające obronę przed nią (współpraca z dostarczycielami usług). Bezpieczna infrastruktura techniczna w szkole – (np. Stachecki , 2009)

Działania na poziomie placówek oświatowych Analiza konkretnych przypadków – często niewiele rozwiązań lub wyłącznie represyjne 18% posiada rozwiązania na poziomie procedur 13% przeszło szkolenie dotyczące agresji elektronicznej Niewiele pomysłów na obecność nowych technologii w szkole - nie tylko w procesie dydaktycznym, ale i wychowawczym

Pomoc sprawcom i ofiarom Przygotowanie specjalistów – także w kontekście przyszłych specjalistów Rozwój i implementacja koncepcji pomocy online (Bassam Aouil, UKW) Szczególna rola świadków: budowanie aktywnej postawy

Podsumowanie: potrzeby Problem interdyscyplinarny Potrzeba nowych rozwiązań w pewnych obszarach, ale tez zajęcie się starymi, kulejącymi problemami Dalsze rozpoznanie problemu: działania odnoszące się do całego jego bogactwa.