Piotr Bednarek Rodzaje umów stypendialnych Poznań, 28 listopada 2006 r. Projekt finansowany przez Komisję Europejską oraz Ministerstwo Nauki i Informatyzacji

Podstawa prawna Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Rozporządzenia wykonawcze do ustaw powyższych oraz ustawy okołokodeksowe dotyczące zagadnień szczegółowych.

Definicje cz. I Praca i zatrudnienie w znaczeniu ścisłym oznaczają realizację stosunku pracy regulowanego w przepisach Kodeksu pracy. Praca w znaczeniu potocznym oznacza wykonywanie czynności zarówno na podstawie prawa pracy, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych. Stypendium nie jest zdefiniowane w polskim prawie, w związku z czym należy posługiwać się jego definicją encyklopedyczną.

Definicje cz. II Delegacja jest skierowaniem pracownika do wykonywania obowiązków służbowych w innym miejscu. Delegacja może być realizowana na podstawie skierowania lub na podstawie zamiany warunków pracy danej osoby. Nie jest delegowaniem udzielenie urlopu bezpłatnego.

Posługiwanie się pojęciami Każde pojęcie ma określone znaczenie w prawie i niedopuszczalnym jest zamienne stosowanie pojęć o jednakowym znaczeniu potocznym, a różnych znaczeniach prawnych. Powyższa zasada szczególnie ważna staje się w chwili kierowania pytań do organów administracji państwowej, ponieważ sposób zadania pytania bezpośrednio wpływa na treść odpowiedzi.

Umowy w projektach naukowych W projektach naukowych pracę – w znaczeniu szerokim – podjąć można jedynie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (o dzieło, zlecenie). Wszelkie inne nazwy umów, ich treść, niezależnie od używanego słownictwa, zawsze będą rozpatrywane jako jedna z w/w umów. Interpretacji umowy dokonuje się ze względu na jej treść, a nie na tytuł. Zawsze też bada się, elementy której umowy dominują w analizowanej treści.

Umowa o pracę cz. I Umowy o pracę podlegają znacznie bardziej szczegółowym i restrykcyjnym kryteriom niż umowy prawa cywilnego. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę uzyskuje uprawnienie do wszelkich świadczeń z tą umową związanych, a przysługujących innym pracownikom na równorzędnym stanowisku i o równorzędnym stażu pracy. Każde postanowienie umowy o pracę, które byłoby mniej korzystne dla pracownika niż regulacje zawarte w regulaminie pracy i płacy lub w kodeksie pracy, zostaje automatycznie wyłączone i zastąpione postanowieniami korzystniejszymi.

Umowa o pracę cz. II Stosunek pracy, to odpłatne świadczenie pracy określonego rodzaju, w określonym miejscu i czasie pod kierownictwem i na rzecz pracodawcy. Nie jest dopuszczalnym zawarcie umowy cywilnoprawnej zawierającej postanowienia charakterystyczne dla stosunku pracy. Umowa taka zostanie zakwestionowana, a dany stosunek prawny zostanie uznany za stosunek pracy ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Umowy prawa cywilnego cz. I Umowy prawa cywilnego są znacznie bardziej odformalizowane w stosunku do umów o pracę. Do umów cywilnoprawnych możliwych do zastosowania w projekcie naukowym zaliczamy umowę o dzieło i zlecenie. Oba rodzaje umów regulowane są przepisami Kodeksu cywilnego.

Umowy prawa cywilnego cz. II Umowa o dzieło jest tzw. umową rezultatu, co oznacza, iż efekt pracy musi być skonkretyzowanym dziełem, co do którego zamawiający może zgłaszać uwagi np. z tytułu rękojmi. Umowa zlecenia jest tzw. umową starannego działania, co oznacza, iż zleceniobiorca zobowiązuje się tu jedynie do należytej staranności w wykonywaniu pracy, a nie do osiągnięcia ściśle określonego rezultatu. Wszelkiego rodzaju umowy o stypendium podlegały będą wykładni i zostaną przypisane do jednego z rodzajów umowy prawa cywilnego lub do grupy umów o pracę. Każda umowa starannego działania – niezależnie od nazwy – podlegała będzie przepisom o zleceniu.

Rygor prawny Niezależnie od rodzaju umowy z naukowcem, należy pamiętać, że umowa ta winna odpowiadać wszelkim rygorom prawnym przewidzianym przez prawo polskie oraz wszelkim rygorom projektu, który realizowany jest poprzez tę umowę. W związku z tym, iż wymogi polskiego prawa mogą pozostawać w sprzeczności z wymogami konkretnego projektu naukowego, negocjacje projektowe w tym zakresie winny być podjęte z odpowiednim wyprzedzeniem oraz ze znajomością realiów prawa polskiego.

Przydatne adresy internetowe – Zakład Ubezpieczeń Społecznychwww.zus.pl – Ministerstwo Finansówwww.mf.gov.pl – Ministerstwo Zdrowiawww.mz.gow.pl – Ministerstwo Spraw Zagranicznychwww.msz.gov.pl – Narodowy Fundusz Zdrowia – Krajowy Punkt Kontaktowywww.kpk.gov.pl – Portal dla Mobilnych Naukowcówwww.eracareers-poland.gov.pl – baza aktów prawnych strony sejmowejhttp://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html

Krajowe Centrum Informacji dla Naukowców Anna WIŚNIEWSKAul. Świętokrzyska 21 Lidia JANICKA Warszawa Piotr BEDNAREK tel.: (+48 22) Marta MUTER