Myślące trzciny i ideał rozumności Konrad Talmont-Kaminski UMCS

Pascal, Pensees 37 Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą.

Plan Hume o faktach Racjonalność ograniczona Dotychczasowy sukces w przewidywaniu Jak sceptyczny był Hume? Zwyczaje Hume’a i heurystyki Heurystyki Uzasadnianie przekonań, przesądzanie sprawy Zdolność do życia w środowisku Nędza sceptycyzmu Agenci kognitywni Argumenty1, argumenty2 czy argumenty3 Stosowność prawdy Paleta naturalizujących neo-Peiceanistów

Hume o faktach Brak uzasadnienia dla twierdzeń dotyczących faktów Uosobienie racjonalności Nieskończona ilość czasu prowadzi do nieskończonej kogitacji

Racjonalność ograniczona Jesteśmy zmuszeni do dochodzenia do wniosków mimo bycia ograniczonymi co do: Dostępnego czasu Dostępnych informacji Dostępnych uzdolnień kognitywnych Nic to nie daje, gdyż nasze działania są nierozważne a ich sukces jedynie przypadkowy

Dotychczasowy sukces w przewidywaniu Naiwna reakcja do problemu indukcji Ale, jak mógłby Hume wytłumaczyć dotychczasowy sukces w przewidywaniu? Samospełniające się przepowiednie? Nie, bo dotychczasowe niepowodzenia Przypadkowy cud? Opcja, która Hume’owi by się nie podobała Odmówić odpowiedzi Nie, Hume nie może wyprzeć się tego co wynika z jego stanowiska W najlepszym przypadku, Hume ma tak samo wiele problemów jak my

Jak sceptyczny był Hume? Jak powinniśmy rozumieć siłę argumentu Hume’a? Argument ma tylko wykazać, że nie ma rozumowania dotyczącego faktów podobnego do rozumowania dotyczącego relacji pomiędzy ideami Hume chętnie dozwalał, że przewidujemy Powinniśmy się bliżej przyjrzeć pojęciu zwyczajów/przyzwyczajeń (habits) Hume’a

Hume’a zwyczaje i heurystyki Jak wyglądają nasze antycypujące zwyczaje? Uniwersalne reguły Nie wygląda na to Heurystyki Tendencyjne i zależne od kontekstu Kahnemann i Tversky Szybkie i oszczędne Gigerenzer Racjonalność Nie jest piękna i perfekcyjna Ale naprędce skleconym dziwadłem

Heurystyki Przykłady: Zakotwiczenie Rozpoznanie Jak będzie wyglądać Europa Centralna za 20 lat? Rozpoznanie Które miasto jest większe: Melbourne czy Geelong

Heurystyki Skrót perspektywiczny Czy łuk w St. Louis jest tak samo szeroki jak wysoki?

Uzasadnianie przekonań, przesądzanie sprawy Jak uzasadnić heurystyki? Zakładają wiedzę o świecie Nasza wiedza o świecie musi grać rolę w jakimkolwiek uzasadnieniu Petito principii? Czy koherentyzm jest lepszy od fundacjonalizmu? Nie, obydwa stanowiska zakładają, że racjonalność polega na posiadaniu postaw zdaniowych, pomiędzy którymi istnieją odpowiednie relacje Ale, racjonalność jest ‘po coś’

Przekonanie to reguła działania lub, w skrócie, zwyczaj. Przekonania Działania Odczucia Przekonanie to reguła działania lub, w skrócie, zwyczaj. Peirce – Jak uczynić nasze myśli jasnymi

Zdolność do życia w środowisku Uzasadnienie racjonalności Jej funkcja w przyczynianiu się do naszej zdolności do życia jako organizmów istniejących w określonym środowisku Racjonalność zwiększa zdolność do adaptacji Wartości brak dalekowzroczności Echo Hume’a Emocje tak samo istotne (kognitywnie) jak intelekt

Nędza sceptycyzmu Jak żyć bez przekonań? Sceptyczne twierdzenia Niemożliwe Sceptyczne twierdzenia Nie oferują alternatywy w kontekście zdolności do życia Mogą być tylko uważane za wykazujące braki w naszym zrozumieniu

Agenci epistemiczni Racjonalność zrelatywizowana do indywidualnych gatunków/środowisk? W pewnym stopniu tak - heurystyki Ale… Cechy agentów epistemicznych pantofelek / sowa / człowiek / instytut naukowy Cechy epistemiczne Cechy pragmatyczne Opierają się na potrzebie utrzymania autonomii

Argumenty1, argumenty2 czy argumenty3 Ale co to ma do czynienia z argumentami dedukcyjnymi? Potrzeba wyjaśnić ich rolę Trzy (oczywiście) rodzaje argumentów Argumenty1 Abstrakcyjne logiczne relacje pomiędzy treściami zdań Argumenty2 Metody przekonywania innych Argumenty3 Metody jakie używamy do podejmowania decyzji

Stosowność prawdy Jak powiązać te trzy rodzaje argumentów? Prawda gra kluczową rolę Efektywne działania generalnie polegają na wystarczająco wiernych modelach Działając na podstawie przekonania zakładamy jego prawdę Argumenty3 powinny prowadzić do prawdy Inni stykają się z takimi samymi sytuacjami Argumenty2 powinny prowadzić do prawdy Argumenty1 zachowują prawdziwość Argumenty2 w formie argumentów3 będą bardziej przekonywujące Logiczne sprzeczności mogą stać się praktycznymi sprzecznościami

Paleta naturalizujących neo-Peirceanistów Hooker, Cliff Reason, Regulation and Realism Hookway, Christopher Truth, Rationality and Pragmatism Haack, Susan Evidence and Inquiry Hacking, Ian Representing and Intervening Rescher, Nicholas Methodological Pragmatism

Dziękuję i zapraszam na Kazimierz Naturalised Epistemology Workshop ’05 1. – 7. września, 2005 r. Konrad Talmont-Kaminski Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Lublin ktalmont@bacon.umcs.lublin.pl http://bacon.umcs.lublin.pl/~ktalmont