Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism PODPRÓBKA OKRZEMKOWA Z FITOPLANKTONU W ZBIORNIKACH ZAPOROWYCH METODA POBORU I OPRACOWANIA Joanna Picińska-Fałtynowicz

Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism POBÓR PRÓBKI Próbkę fitoplanktonu do analizy okrzemkowej pobiera się jednocześnie z właściwą próbką do analizy w mikroskopie odwróconym, identyczną metodą i o takiej samej objętości. Jest to tzw. próbka bliźniacza. Należy ją również utrwalić płynem Lugola. Pobór, utrwalenie i późniejsze przechowywanie powinny być zgodne z obowiązującymi normami.

Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism PRZYGOTOWANIE PRÓBKI OKRZEMKOWEJ DO ANALIZY MIKROSKOPOWEJ Z dobrze wymieszanej próbki bliźniaczej fitoplanktonu bierze się taką samą objętość, jaka została użyta do sedymentacji przy przygotowaniu preparatu do analizy w mikroskopie odwróconym. Jeśli zachodzi obawa, że okrzemek może być bardzo mało, należy wziąć podwójną objętość próbki. Po zagęszczeniu, próbkę należy oczyścić (wytrawić) stosując takie same metody jak w przypadku fitobentosu okrzemkowego. Z oczyszczonego materiału należy przygotować preparaty trwałe w sposób identyczny jak w przypadku okrzemek bentosowych.

Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism ANALIZA MIKROSKOPOWA PREPARATÓW TRWAŁYCH W przygotowanych preparatach trwałych należy oznaczyć i przeliczyć przede wszystkim taksony okrzemek, które w trakcie analizy fitoplanktonu w mikroskopie odwróconym zostały zaklasyfikowane do dwóch grup: CENTRALES D (okrzemki centryczne o średnicy okrywy > 20 m) i CENTRALES M (okrzemki centryczne o średnicy < 20 m). Inaczej mówiąc, analiza preparatu trwałego ma umożliwić identyfikację gatunków wskaźnikowych dla indeksu trofii fitoplanktonu, z rodzajów: Actinocyclus, Cyclotella, Cyclostephanos, Stephanodiscus i Thalassiosira. Gatunki te mają różne wartości indykacyjne i dlatego wartość indeksu trofii jest dokładniejsza, gdy uwzględni się gatu 20 m) nki niż w przypadku, gdy w obliczeniach poprzestaniemy na CENTRALES D I CENTRALES M. Jeśli w analizie pod mikroskopem odwróconym stwierdzono też okrzemki z kompleksu Fragilaria ulna oraz z rodzajów Achnanthes, Navicula i Nitzschia, to w preparacie trwałym należy również oznaczyć ich gatunki wskaźnikowe, tzn. Fragilaria ulna v. angustissima, F. ulna v. acus, F. ulna v. ulna, Achnanthes biasolettiana, A. bioretii, A. lanceolata kompleks, A. minutissima kompleks, Navicula gregaria, N. lanceolata i N. menisculus oraz Nizschia acicularis, N. fonticola i N. sigmoidea.

Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism ANALIZA ILOŚCIOWA OKRZEMEK W OPARCIU O PREPARATY TRWAŁE Zliczanie okryw fitoplanktonowych okrzemek wskaźnikowych wykonuje się w taki sam sposób jak w przypadku okrzemek bentosowych: przeliczyć okryw wzdłuż pasa pod powiększeniem 1000x, czyli z użyciem obiektywu immersyjnego 100x; jeśli przejrzenie jednego pasa nie dało wymaganej liczby okryw, należy przejść do następnego, przesuwając pole widzenia o więcej niż jeden skok; obliczyć udziały procentowe poszczególnych gatunków w grupach: CENTRALES D, CENTRALES M, Achnanthes (A. biasolettiana, A. bioretii), Achnanthes lanceolata kompleks, Achnanthes minutissima kompleks, Fragilaria ulna kompleks, Navicula, Nitzschia; uzyskane wyniki przenieść na wartości liczebności uzyskane z analizy fitoplanktonu pod mikroskopem odwróconym

Projekt nr PL0302 Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Supported by a grant from Norway through the Norwegian Financial Mechanism PRZELICZANIE LICZEBNOŚCI OKRZEMEK Z PREPARATÓW TRWAŁYCH NA WYNIKI ANALIZY FITOPLANKTONU Z MIKROSKOPU ODWRÓCONEGO P R Z Y K Ł A D Wynik analizy FITOPLANKTONU pod mikroskopem odwróconym (liczebność) CENTRALES D – CENTRALES M – Wynik analizy OKRZEMEK PLANKONOWYCH w preparacie trwałym (liczebność względna) CENTRALES D = 198 okryw (100%) Cyclotella meneghiniana 43,4% Cyclostephanos dubius 16,5% Stephanodiscus neoastrea 40,1% CENTRALES M = 214 okryw (100%) Cyclotella meneghiniana 53,7% Cyclotella ocellata 25,8% Cyclotella pseudostelligera 20,5% Przeliczenie udziału % z preparatu trwałego na liczebność z mikroskopu odwróconego CENTRALES D = (100%) Cyclotella meneghiniana 4513,6 Cyclostephanos dubius 1716 Stephanodiscus neoastrea 4170,4 CENTRALES M = (100%) Cyclotella meneghiniana 17452,5 Cyclotella ocellata 8385 Cyclotella pseudostelligera 6662,5 WYNIK OSTATECZNY Cyclotella meneghiniana Cyclotella ocellata 8385 Cyclotella pseudostelligera 6662 Cyclostephanos dubius 1716 Stephanodiscus neoastrea 4171