Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Sceptycyzm przeciw dogmatyzmowi, szkole akademickiej (agnostycyzmowi) skeptikos = poszukujący Pirron z Elidy (ok. 365-275 pne) Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argumenty sceptyczne przeciw możliwości poznania: przeciw wiarygodności zmysłów argument ze względności postrzeżeń argument ze złudzeń, halucynacji argument ze snu (Kartezjusz) www.ciolki2.friko.pl/ Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, albo są udowodnione na podstawie innych przesłanek; Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, albo są udowodnione na podstawie innych przesłanek; te inne przesłanki albo nie są udowodnione, albo są udowodnione na podstawie jeszcze innych przesłanek, itd. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; żeby wiedzieć, że to kryterium jest wiarygodne, trzeba je udowodnić; Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; żeby wiedzieć, że to kryterium jest wiarygodne, trzeba je udowodnić; żeby wiedzieć, że dowód kryterium jest poprawny, trzeba mieć kryterium, itd. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Wniosek sceptyczny: zasada równowagi sądzenia. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Wniosek sceptyczny: zasada równowagi sądzenia. Argument felicytologiczny: zawieszenie sądu uwalnia od obawy przed popełnieniem błędu, przez co zapewnia spokój ducha. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Logika = nauka o języku jako systemie znaków, w szczególności o związkach między wartościami logicznymi zdań, zachodzącymi ze względu na budowę (a nie treść) zdań. M. in. po to, aby odróżniać rozumowania prawidłowe od nieprawidłowych. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Jeżeli Funio kocha Kundzię, to się z nią ożeni. Funio nie kocha Kundzi. Zatem Funio nie ożeni się z Kundzią. Czy wniosek wynika logicznie z przesłanek? Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Jeżeli Funio kocha Kundzię, to się z nią ożeni. Funio nie kocha Kundzi. Zatem Funio nie ożeni się z Kundzią. Nie. Nie jest bowiem wykluczone, że Funio ożeni się z Kundzią, mimo że jej nie kocha. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Funio jest poetą lub jest fizykiem. Funio jest poetą. Zatem Funio nie jest fizykiem. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Funio jest poetą lub jest fizykiem. Funio jest poetą. Zatem Funio nie jest fizykiem. Nie jest jednak wykluczone, że Funio jest i poetą, i fizykiem. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Funio jest poetą lub jest fizykiem. Funio jest poetą. Zatem Funio nie jest fizykiem. Użycie spójnika „lub” zamiast „i” może dawać do zrozumienia, że Funio nie jest poetą i fizykiem zarazem. Czym innym jest dawać coś do zrozumienia, a czym innym oznajmiać wprost. Pierwszym zajmuje się logika konwersacji, drugim logika rozumowania. My będziemy zajmować się logiką rozumowania. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Niektóre blondynki są inteligentne. Zatem niektóre (inne) nie są. Nie jest jednak wykluczone, że wszystkie blondynki są inteligentne. Użycie „niektóre” wprawdzie daje do zrozumienia, że „nie wszystkie”, lecz nie oznajmia tego wprost. „Niektóre” znaczy „co najmniej jedna”. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Kundzia Blond jest inteligentna. Zatem ??? niektóre (inne) blondynki nie są inteligentne. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Funio jest synem wybitnej osobistości. Zatem ojciec Funia jest wybitną osobistością. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Funio jest synem wybitnej osobistości. Zatem ojciec Funia jest wybitną osobistością. Nie jest jednak wykluczone, że to matka Funia jest wybitną osobistością, zaś ojciec pospolitym gamoniem. Sceptycyzm i logika zdań

Zdanie w sensie logicznym Zdanie w sensie logicznym to wyrażenie, które ma wartość logiczną (prawdę, fałsz, ewentualnie inne wartości). Sceptycyzm i logika zdań

Zdanie w sensie logicznym Przykłady zdań języka potocznego, które nie są zdaniami w sensie logicznym: Która godzina? Wstawaj wreszcie! Nie pożądaj żony bliźniego swego. Nadaję Panu tytuł naukowy profesora. Jak Funio będzie podskakiwał, to Gucio da mu popalić. Pytania, rozkazy Performatywy Niejasne sformułowania Sceptycyzm i logika zdań

Klasyczny rachunek zdań Klasyczny rachunek zdań, w skrócie KRZ, rozpatruje zdania złożone za pomocą spójników ze zdań prostych. KRZ nie bierze pod uwagę wewnętrznej budowy zdania prostego (nie rozkłada zdań prostych na podmiot, orzeczenie i inne części zdania). Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Język KRZ Alfabet: zmienne zdaniowe: , , … Spójniki Nawiasy: (, ) Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Spójniki czytamy jako: nazwa: inne oznaczenia:  nie negacja ~  lub alternatywa  i koniunkcja &  jeżeli …, to implikacja ,   wtedy i tylko wtedy, gdy równoważność ,  Sceptycyzm i logika zdań

Reguły tworzenia formuł języka KRZ (wyrażeń poprawnie zbudowanych) (reguły gramatyczne): Każda zmienna zdaniowa jest formułą języka KRZ. Jeżeli A i B są formułami języka KRZ, to A, A  B, A  B, A  B, A  B są formułami języka KRZ. Żadne inne wyrażenie nie jest formułą języka KRZ. Sceptycyzm i logika zdań

Przykłady formuł poprawnie zbudowanych: ,  ()   (  )   (()  ) ((  ))  (  ((  )) Sceptycyzm i logika zdań

Opuszczanie nawiasów:  wiąże mocniej od , , a te mocniej od , . ()   =      (()  ) =   (  ) ((  ))  (  ((  )) =       (  ) Sceptycyzm i logika zdań

Schematy zdań języka potocznego: Murarz domy buduje, krawiec szyje ubrania. Kundzia lubi lody poziomkowe, ale nie pistacjowe. Gdy widzę słodycze, to kwiczę. Funio jest poetą, który – o dziwo – zna się na logice. Jeżeli Funio jest poetą, to jeżeli pozna Kundzię, to napisze wiersz. Sceptycyzm i logika zdań

Podstawowe założenia logiki klasycznej: Zasada dwuwartościowości. Każde zdanie przyjmuje jedną z dwóch wartości logicznych: 0 (fałsz) lub 1 (prawdę). Zasada ekstensjonalności. Wartość logiczna zdania złożonego zależy wyłącznie od wartości logicznych zdań składowych i łączących je spójników (nie zależy od treści zdania). Wszystkie spójniki zdaniowe są spójnikami ekstensjonalnymi, czyli funkcjami prawdziwościowymi. Sceptycyzm i logika zdań

Funkcje prawdziwościowe      1      1   1 Sceptycyzm i logika zdań

Funkcje prawdziwościowe Nieoczekiwana własność implikacji: Prawdą jest, że jeżeli pingwiny latają wysoko, to wszyscy studenci pilnie się uczą.      1      1 Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Przykłady spójników (operatorów) intensjonalnych (czyli nieekstensjonalnych) Funio wie, że 2+2=4. Funio wie, że ∫cosxdx = sinx + C. Gucio posprzątał z obowiązku. Gucio zjadł lody z obowiązku. Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych (  )  (  ) Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych       (  )  (  ) Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych        (  )  (  ) Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) 1 Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) 1 Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) 1 Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) 1 Sceptycyzm i logika zdań

Badanie formuł KRZ metodą tabel zero-jedynkowych          (  )  (  ) 1 Sceptycyzm i logika zdań

Tautologie i prawa logiki W ostatniej kolumnie tabeli znajdują się same jedynki. Znaczy to, że formuła (  )  (  ) jest schematem zdania prawdziwego bez względu na to, jakie zdania (prawdziwe, czy fałszywe) zostaną podstawione na miejsce zmiennych  i . Sceptycyzm i logika zdań

Tautologie i prawa logiki (  )  (  ) Na przykład: niech  znaczy „Funio kocha Kundzię”, zaś  „Funio ożeni się z Kundzią”. Wówczas zdanie „Jeżeli jest tak, że jeżeli Funio kocha Kundzię, to się z nią ożeni, to Funio nie kocha Kundzi lub się z nią ożeni” jest prawdziwe bez względu na to, co faktycznie dzieje się między Funiem i Kundzią. Sceptycyzm i logika zdań

Tautologie i prawa logiki Zdania o tej własności (tj. prawdziwe bez względu na fakty) nazywają się tautologiami, zaś schematy takich zdań prawami logiki (prawami KRZ). Niektórzy autorzy stosują nieco inną terminologię: nazywają zdania prawdziwe bez względu na fakty prawdami logicznymi, zaś tautologiami nazywają prawa logiki. Czyli formuła (  )  (  ) jest prawem logiki. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Zatem są jakieś inne źródła poznania iluminacja Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Zatem są jakieś inne źródła poznania iluminacja intuicja (Bergson) Sceptycyzm i logika zdań

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego Sceptycyzm i logika zdań

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego problem: jak odróżnić wybrańca od samozwańca http://astro.eco.pl/irracjonalizm.html Sceptycyzm i logika zdań

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego problem: jak odróżnić wybrańca od samozwańca Racjonalizm zakłada egalitaryzm poznawczy Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. René Descartes (1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. René Descartes (1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. Że postrzegam, rozumuję, pragnę, czyli myślę, jest niewątpliwe. René Descartes (1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. Że postrzegam, rozumuję, pragnę, czyli myślę, jest niewątpliwe. Cogito ergo sum. René Descartes (1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637. Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Mam ją od rzeczy doskonałej, Boga. Sceptycyzm i logika zdań

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Mam ją od rzeczy doskonałej, Boga. Bóg istnieje. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Błąd kategorialny Nie mogę być autorem idei doskonałości, bo nic doskonałego nie może pochodzić od czegoś mniej doskonałego. Ukryte założenie: idea doskonałości jest doskonała Przesunięcie kategorialne Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań I dalej… Bóg jest dobry, zatem nie może mnie łudzić. Błędy poznawcze są skutkiem mojej niedoskonałości. Świat istnieje. Istnieją dusze i ciała. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone. Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Własnym wysiłkiem może je sobie przypominać. Ciało jest więzieniem duszy. Sceptycyzm i logika zdań

Sceptycyzm i logika zdań Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Własnym wysiłkiem może je sobie przypominać. Ciało jest więzieniem duszy. Natywizm jako forma aprioryzmu: Jest jakieś poznanie a priori, tj. niezależne od doświadczenia. Sceptycyzm i logika zdań