Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Materializm historyczny Myśl wtórna względem materialnego działania Materia jest pierwotna względem ducha Jedność poznania i działania (aktywizm  pasywizm) Materia: przedmiot działania różny ode mnie przyroda społeczeństwo Karl Marx 1818-1883 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Alienacja religijna religia jako forma samowiedzy ludzkości: „jaki jest człowiek, taki jest jego Bóg” (Ludwig Feuerbach 1841) człowiek pod postacią Boga wielbi swą własną istotę odziera siebie z mądrości, potęgi i miłości własnej zniesienie: uświadomienie sobie alienacji „religia = opium dla ludu” (Marx) zniesienie materialnych źródeł alienacji zniesienie podziału klasowego Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Alienacja pracy Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Alienacja pracy produktu pracy procesu pracy alienacja gatunkowa Alienacja kapitału Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Socjalizm Socjalizm „naukowy”  socjalizm utopijny Zależność nadbudowy od bazy materialnej sił wytwórczych stosunków produkcji „Byt określa świadomość” Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Formacje społeczne komunizm pierwotny powstanie wielkich gospodarstw, potrzeba pracy niewolniczej niewolnictwo komplikacja narzędzi feudalizm powstanie przemysłu, potrzeba mobilnej siły roboczej kapitalizm malejąca stopa zysku socjalizm Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Leninizm Teoria imperializmu kapitalizm zamiast upadać przekształca się w imperializm trzeba wzniecić rewolucję nie czekając na powstanie „świadomości proletariackiej” Teoria partii partia jest awangardą proletariatu ma świadomość proletariacką dlatego po rewolucji rządzi w imieniu proletariatu otwarta krytyka partii wzmacnia wroga klasowego Władimir Iljicz Lenin 1870-1924 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Socjalna krytyka liberalizmu Zwiększenie korzyści nielicznych nie usprawiedliwia wykluczenia innych z udziału w owocach wzrostu Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Sprawiedliwość: liberalizm proceduralny Umowa społeczna za zasłoną niewiedzy co do pozycji społecznej co do własnych uzdolnień Usprawiedliwione są tylko te nierówności, które przyczyniają się do poprawy położenia najgorzej uposażonych John Rawls (1921-2002) Theory of Justice 1971 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Sprawiedliwość: libertarianizm Na gruncie liberalizmu problem sprawiedliwości nie powstaje, liczy się tylko rachunek korzyści Robert Nozick (1938-2002) Anarchy, State, Utopia 1974 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Sprawiedliwość: komunitaryzm Komunitaryzm filozoficzny: Jednostka jest zakorzeniona w społeczeństwie i jego tradycji Dlatego zasłona niewiedzy jest niemożliwa Charles Taylor, (1931- Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Sprawiedliwość: komunitaryzm Komunitaryzm filozoficzny: Jednostka jest zakorzeniona w społeczeństwie i jego tradycji Dlatego zasłona niewiedzy jest niemożliwa Komunitaryzm ideologiczny: Prawa pozytywne: do edukacji do ochrony zdrowia do czystego środowiska Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Współczesne krzyżówki Liberalizm proceduralny = liberalizm + socjalizm Komunitaryzm = konserwatyzm + socjalizm Neokonserwatyzm = konserwatyzm + liberalizm Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka „jeżeli nie istnieje Bóg, to istnieje przynajmniej jeden byt, którego egzystencja poprzedza esencję” człowiek jest tylko tym, czym siebie uczyni (przez swoje wybory) człowiek jest subiektywnie przeżywanym projektem Jean-Paul Sartre 1905-1980 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka człowiek jest skazany na wolność „trwoga Abrahama” (Kierkegaard) wolność i jej konsekwencje samotność odpowiedzialność (za wszystkich ludzi) Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka złuda podstawowych wyborów: podążanie za naturalnymi skłonnościami człowiek jest odpowiedzialny za swoje skłonności kierowanie się przykazaniami Bożymi człowiek sam decyduje, jak stosować przykazania, konformizm człowiek sam decyduje, czego od niego oczekują inni Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka naturalistyczna teistyczna historycystyczna Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Człowiek całokształtem stosunków społecznych Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Psychoanaliza popędowa natura człowieka teoria libido kultura jako regulator popędów id – ego - superego sublimacja popędu Sigismud Freud 1856-1939 Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Personalizm osoba: ani tylko jednostka, ani tylko cząstka społeczeństwa personalizm  indywidualizm  kolektywizm Emmanuel Mounier (1905–1950) Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Personalizm alienacja Narcyza alienacja Herkulesa dążenie do transcendencji Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Miłość wg Platona Bo widzisz – powiada – właściwy rozwój miłości tak wyglądać powinien: już za młodu chodzi człowiek za ładnymi ciałami i jeśli go tylko dobrze przewodnik prowadzi, kocha jedno z tych ciał i tam płodzi myśli piękne; niedługo jednak spostrzega, że piękność jakiegokolwiek ciała i piękność innych ciał to niby siostry rodzone i że jeśli ma gonić za istotą piękną, to musi dobrze oczy otworzyć i widzieć, że we wszystkich ciałach jedna i ta sama piękność tkwi. A kiedy to zobaczy, zaczyna wszystkie piękne ciała kochać; tamten gwałtowny żar ku jednemu ciału przygasać w nim zaczyna, wydaje mu się lichy i mały. A potem więcej zaczyna cenić piękność ukrytą w duszach niż tę, która w ciele mieszka; toteż jeśli w kim duszę zdrową znajdzie, choćby nawet jej ciało nieszczególnie kwitło, wystarcza mu to, i kochać zaczyna, i troszczy się, i znowu takie myśli płodzi, Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Miłość wg Platona i szuka, kto by też młodego człowieka rozwinąć potrafił; z czasem musi zobaczyć piękno ukryte w czynach i prawach i znowu pozna, że i ono w każdym jest jedno i to samo. Wtedy mu się piękno ciał zacznie wydawać czymś małym i znikomym. Od czynów przejdzie do nauk, a kiedy całą ich piękność zobaczy, kiedy na takie skarby piękna spojrzy, nie będzie już niewolniczo wisiał u jednostkowej formy jego, nie będzie ślepo kochał piękności jednego tylko chłopaka albo człowieka jednego, albo dążenia; nie, on na pełne morze piękna już wypłynął i kiedy się na nim rozglądnie, płodzić zacznie słowa i myśli wielkie i wspaniałe, gnany nienasyconym dążeniem do prawdy; aż kiedy sił w tej pracy nabierze i hartu, jedyna mu się wiedza ukaże, która naprawdę mówi o tym, co piękne. Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Miłość wg Platona Teraz mnie słuchaj – powiada – jak tylko możesz uważnie! Ten, kto aż dotąd zaszedł w szkole Erosa, kolejne stopnie piękna prawdziwie oglądając, ten już do końca drogi miłości dobiega. I nagle mu się cud odsłania: piękno samo w sobie, ono samo w swojej istocie. Otwiera się przed nim to, do czego szły wszystkie jego trudy poprzednie; on ogląda piękno wieczne, które nie powstaje i nie ginie, i nie rozwija się ani nie więdnie, ani nie jest z jednej strony piękne, a z drugiej szpetne, ani raz tylko takie, a drugi raz odmienne, ani takie w porównaniu z czymkolwiek, a z czym innym inne, ani też dla jednego piękne, a dla drugiego szpetne. I nie ukaże mu się piękno niby twarz albo ręce jakie, lub jakakolwiek cząstka cielesna, ani jako słowo, ni wiedza jakakolwiek, ani jako cecha jakiegoś, powiedzmy, stworzenia, ni ziemi, ni nieba, ani czegokolwiek innego, tylko piękno samo w sobie niezmienne i wieczne, Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka Miłość wg Platona a wszystkie inne przedmioty piękne uczestniczą w nim jakoś w ten sposób, że podczas gdy same powstają i giną, ono ani się pełniejszym nie staje, ani uboższym, ani go żadna w ogóle zmiana nie dotyka. Więc kto od kochania chłopców zaczął, jak należy, a wznosząc się ciągle wyżej już to piękno oglądać zaczyna, ten stanął prawie u szczytu. Bo tędy biegnie naturalna droga miłości, czy ktoś sam po niej idzie, czy go kto drugi prowadzi: od takich pięknych ciał z początku ciągle się człowiek ku temu pięknu wznosi, jakby po szczeblach wstępował: od jednego do dwóch, a od dwóch do wszystkich pięknych ciał, a od ciał pięknych do pięknych postępków, od postępków do nauk pięknych, a od nauk aż do tej nauki na końcu, która już nie o innym pięknie mówi, ale człowiekowi daje owo piękno samo w sobie; tak że człowiek dopiero przy końcu istotę piękna poznaje. Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Miłość wg neopsychoanalizy miłość jako rozwiązanie problemu egzystencjalnego dążenie do rozwoju własnego i rozwoju przedmiotu miłości patologiczne formy miłości: sadyzm masochizm Erich Fromm (1900-1980) Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka

Miłość wg neopsychoanalizy Odmiany miłości: erotyczna braterska miłość Boga patriotyzm Erich Fromm (1900-1980) Marksizm, egzystencjalizm, koncepcje człowieka