Metody badawcze w psychologii

Problem badawczy Jest osadzony w teorii psychologicznej jako: Replikacja istniejących badań, Rozszerzenie istniejących badań, Nowy obszar badawczy opierający się na znanych teoriach, Nowy obszar badawczy, na podstawie którego powstanie nowa teoria.

Problem badawczy Problem badawczy służy opisaniu zakresu badań, tj. określeniu ich celu, przedmiotu i metod.

Hipotezy i pytania badawcze Hipoteza jest zdaniem twierdzącym, w którym zawiera się stwierdzenie o pewnej zależności. Jest określony kierunek zmiany czynników wchodzących w skład hipotezy. H – osoby o wysokim poczuciu własnej wartości są mniej podatne na sugestie osób trzecich

Hipotezy i pytania badawcze Pytania badawcze odnoszą się wprost do hipotez, stanowiąc ich uzupełnienie (zwracają uwagę na większą liczbę szczegółów). PB – Czy osoby o wysokim poczuciu własnej wartości będą mniej podatne na sugestie w sytuacjach stresowych?

Zmienne Istnieją dwa podstawowe rodzaje zmiennych: Niezależne, Oprócz tych zmiennych wyróżniamy jeszcze: Zmienne pośredniczące, Zmienne przeszkadzające (dystraktory).

Zmienne Zmienna zależna jest tym, co badamy. Jest to zmienna nieznana, którą poznamy dzięki analizie wyników badania. W naszej przykładowej hipotezie to podatność na sugestię.

Zmienne Zmienna niezależna jest tym, na podstawie czego określać będziemy zmienną zależną. Jest ona stała, kontrolowana przez badacza. W przykładowym badaniu jest to wysokie poczucie własnej wartości.

Wskaźniki zmiennych Wskaźnikami zmiennych nazywamy opis konkretnych zachowań świadczących o natężeniu badanej lub określającej przedmiot badania cechy, czy innej właściwości psychicznej. W przykładowym badaniu może to być np. częstotliwość ulegania reklamom – jako widoczny i mierzalny efekt ulegania sugestiom.

Osoby badane Typy doboru osób do badania: Celowy – badamy określoną grupę osób, np. uczniów 3 klasy liceum, Losowy – badamy przypadkowe osoby, bez żadnego klucza, Zrandomizowany – badamy grupę osób, które są odbiciem w mikroskali naszego społeczeństwa (jak robi to np. OBOP).

Grupy badawcze Dwa rodzaje grup: Eksperymentalna – poddawana oddziaływaniu eksperymentalnemu, Kontrolna – grupa nie poddawana oddziaływaniu, do której porównuje się grupę eksperymentalną.

Miejsce badania Badacz określić także musi warunki, w których przeprowadzane będzie badanie. Są to: Warunki laboratoryjne, Warunki naturalne z elementami kontroli, Warunki naturalne.

Metody badawcze Eksperyment – metoda polegająca na manipulacji zmiennymi niezależnymi i warunkami badania w celu sprawdzenia określonych zależności między zmiennymi niezależnymi a zmienną/zmiennymi zależnymi (najczęściej sprawdza się tą metodą określone zachowania – patrz: eksperyment więzienny).

Metody badawcze Eksperyment więzienny miał następujące zmienne: Niezależne – rola strażnika i więźnia, wytyczne dla strażników (nie bić więźniów), całokształt stworzonego środowiska więziennego. Zależna – wchodzenie w role więźniów i strażników.

Metody badawcze Eksperymenty mogą być naturalne (np. robione na ulicy) lub laboratoryjne. Eksperyment naturalny daje lepszy obraz rzeczywistości, bo uczestnicy nie wiedzą, że uczestniczą w badaniu a ich naturalne środowisko sprawia, że czują się bezpiecznie. Eksperyment laboratoryjny daje badaczowi pełniejszą kontrolę nad zmiennymi niezależnymi, ale osoba badana czuje się oceniana i często nie zachowuje się w sposób naturalny.

Metody badawcze Badanie kwestionariuszowe – badacz konstruuje kwestionariusze, które w rzetelny i trafny sposób badają określone części psychiki ludzkiej. Jest to badanie polegające na samoopisie robionym przez osobę badaną, tak więc jest obarczone ryzykiem, że wyniki nie będą zgodne z rzeczywistością (samoopis stwarza możliwość koloryzowania).

Metody badawcze Wywiad – jest to ustrukturalizowana rozmowa, podczas której badacz zadaje przygotowane wcześniej pytania. Pytania te są tak skonstruowane, że badacz, na ich podstawie, może wnioskować o tym, co bada (czyli stworzone są wskaźniki).

Metody badawcze Badanie korelacyjne – jego celem jest sprawdzenie wpływu jednej zmiennej na drugą – w jakim stopniu jedna zmienna zależy od drugiej (np. blond włosy i inteligencja).