Podstawy socjologii- wykład VI Jak stajemy się istotami społecznymi? Podstawy socjologii- wykład VI

Stawanie się istotą społeczną Jednostka uczy się być człowiekiem od innych ludzi, ale musi być do tego procesu predysponowana biologicznie Proces stawania się istotą społeczną opisują trzy kategorie: Uspołecznianie Socjalizacja (Berger i Luckmann, Giddens) Wychowywanie

Efekty procesu socjalizacji 1 W trakcie procesu socjalizacji jednostka: nabywa uniwersalne ludzkie kompetencje i umiejętności (proces socjalizacji to proces stawania się człowiekiem) uczy się wartości, wzorów postępowania, norm obowiązujących w jej kulturze (proces socjalizacji to proces stawania się przedstawicielem określonej kultury) przyswaja postawy wobec wartości, wzorów postępowania, norm obowiązujących w jej kulturze, które są charakterystyczne dla grupy w której funkcjonuje (proces socjalizacji to proces stawania się członkiem określonej grupy) staje się samosterownym aktorem życia społecznego, ale obciążonym balastem socjalizacji (paradoks socjalizacji, habitus- P.Bourdieu)

Efekty procesu socjalizacji 2 Socjalizacja to mechanizm transmisji kulturowej, a tym samym społecznej reprodukcji i odtwarzania się struktury społecznej Socjalizacja tworzy również warunki społecznej zmiany Socjalizacja to podstawowy mechanizm kontrolny: „Społeczeństwo nieustannie nas nabiera, że to, co jest zbiorem zdarzeń przypadkowych jest konieczne”(Berger i Luckmann)

Przebieg procesu socjalizacji (H.Mead) Socjalizacja to interakcja pomiędzy dzieckiem a znaczącymi innymi Najważniejszy mechanizm socjalizacji to role-taking Fazy procesu socjalizacji: Faza wstępna Konwersacja gestów (faza imitacyjna) Faza zabawy (nauka języka) Faza gry Wytworzenie uogólnionego innego Efekty socjalizacji: umiejętność dopasowywania zachowań do zachowań innych umiejętność rozpoznawania znaczeń otaczających nas przedmiotów i posługiwania się nimi umiejętność patrzenia na siebie oczami innych Dwa aspekty procesu role- taking: poznawczy i identyfikacyjny

Permanentność socjalizacji i jej rodzaje Socjalizacja to proces, który trwa przez całe życie jednostki, bo: zmieniają się nasze statusy (wiek, role zawodowe, stosunek innych wobec nas, stosunek wobec samego siebie, konwersje itd. ) zmienia się rzeczywistość wokół nas Rodzaje socjalizacji (P.Sztompka): Socjalizacja pierwotna i wtórna Demoralizacja i resocjalizacja Socjalizacja antycypacyjna Socjalizacja odwrotna Indoktrynacja

Specyfika procesu socjalizacji dzisiaj: Długotrwałość procesu socjalizacji-akceleracja zmian społecznych- konieczność nabywania nowych kompetencji- zależność od ekspertów Wielość wzorców, które jednostka może przyjąć jako własne- technologie społecznego nasycania (Gergen)- nieadekwatność Kultura terapeutyczna- definiowanie nowych problemów i norm przez ekspertów, refleksyjność jednostek Wielość agend socjalizacji – przygodność efektów socjalizacji/ dynamiczny wpływ społeczny (Bibb Latane) Wielokulturowość socjalizacji- postawy kosmopolityczne/ ksenofobia

Pytania do egzaminu I. Pytania do treści wykładu Na czym polega różnica pomiędzy socjalizacją, wychowaniem i uspołecznieniem? Czego jednostka uczy się podczas procesu socjalizacji? Jakie społeczne funkcje spełnia proces socjalizacji? Scharakteryzuj wybraną fazę procesu socjalizacji w ujęciu Herberta Meada? Dlaczego proces socjalizacji trwa przez całe życie? Scharakteryzuj jeden ze znanych Ci rodzajów socjalizacji Na czym polega specyfika współczesnych procesów socjalizacji II. Pytania do lektury: Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa, 2003, r. VI Socjalizacja (str. 135-157) Co to jest osobowość i jakie jej rodzaje wyodrębniają socjologowie? Scharakteryzuj jedno z podejść do problematyki roli społecznej obecne w socjologii? Co to jest tożsamość?