Nadzór nad jakością wody do spożycia w budynkach publicznych Warsztaty na temat technologii uzdatniania wody do spożycia Warsztaty z komponentu 4, Punkt programu 4.1b Warszawa, 06.-10.07.09 1. Slajd: Nadzór nad jakością wody do spożycia w budynkach publicznych Szanowni Państwo, Chcę Państwu przedstawić tylko zarys nadzoru nad jakością wody do spożycia w instalacjach domowych w budynkach „publicznych” z niemieckiego punktu widzenia. Starałem się, żeby moja prezentacja była jak najbardziej przejrzysta i poruszała tylko najistotniejsze kwestie. Skserowałem też listę kontrolną, którą mogą Państwo zabrać do swojego zakładu. A więc zaczynamy! ►► Dipl.-Ing. Wolfgang Hentschel Frankfurt a.M., Germany Tel. +496954000839 Email: wohe_ffm@t-online.de

Jakość wody do spożycia Podstawy prawne § 4 ust. 1 TrinkwV 2001 Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od patogenów, zdatna do spożycia i czysta. Wymóg ten uznaje się za spełniony, jeśli przy pozyskiwaniu, uzdatnianiu i dystrybucji wody zachowane są ogólnie uznane przepisy techniczne a woda przeznaczona do spożycia przez ludzi odpowiada wymaganiom §§ 5 do 7. Jakość wody do spożycia Dotrzymanie Przepisów technicznych wartości granicznych + 2. slajd: Podstawy prawne Niemieckie rozporządzenie o wodzie do spożycia stawia w § 4 ust. 1 TrinkwV 2001 ogólne wymagania: „Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od patogenów, zdatna do spożycia i czysta. Wymóg ten uznaje się za spełniony, jeśli przy pozyskiwaniu, uzdatnianiu i dystrybucji wody zachowane są ogólnie uznane przepisy techniczne a woda przeznaczona do spożycia przez ludzi odpowiada wymaganiom §§ 5 do 7”. Oznacza to, że oprócz wartości granicznych należy też mieć na uwadze technologię instalacji domowej. ►►

Przepisy techniczne: a. a. R. d. T Przepisy techniczne: a. a. R. d. T. (niemiecki skrót: ogólnie uznane przepisy techniczne) Na przykład: VDI 6023: Higiena w instalacjach wody do spożycia. Wymagania dotyczące planowania, wykonania, eksploatacji i konserwacji. DIN 1988 Przepisy techniczne dla instalacji wody do spożycia (TRWI) / EN 1717 Ochrona wody do spożycia przez zanieczyszczeniami i ogólne wymagania dotyczące urządzeń zabezpieczających przed zanieczyszczeniami wody spowodowanymi przepływem powrotnym, wybór urządzeń zabezpieczających wodę do spożycia. DVGW 551 "Urządzenia do podgrzewania i dystrybucji wody do spożycia; środki techniczne służące do ograniczenia wzrostu Legionelli; Planowanie, budowa, eksploatacja i konserwacja instalacji wody do spożycia„. 3. slajd: Przepisy techniczne: a. a. R. d. T. (niemiecki skrót: ogólnie uznane przepisy techniczne) Przytoczone tutaj przepisy techniczne są podstawowymi przepisami z zakresu nadzoru technologii „publicznych” instalacji domowych. Myślę, że w tym momencie nie muszę przedstawiać każdego z osobna. ►►

Wartości graniczne i próbobranie TrinkwV 2001 Próbobranie przebiega zgodnie z zaleceniami zawartymi w odpowiednich ogólnie uznanych przepisach technicznych (DIN EN ISO 19458, DVGW 551) 4. slajd: Wartości graniczne i próbobranie Wartości graniczne dotyczące wody do spożycia są określone w rozporządzeniu o wodzie do spożycia (TrinkwV 2001). Technika próbobrania musi odpowiadać ogólnie uznanym przepisom technicznym (DIN 19458, DVGW W 5519). Przedstawię tę kwestię bardziej szczegółowo w moim późniejszym wykładzie zatytułowanym „Próbobranie w budynkach”. ►►

Co powinna przynieść inspekcja? Inspekcja techniczna prowadzona przez urząd zdrowia może odnieść się tylko do wybranych szczegółów. Służy ona przede wszystkim do rozpoznania nieprawidłowości, które mogą ewentualnie świadczyć o konieczności przeprowadzenia dalszej technicznej inspekcji przez przedsiębiorstwo fachowe Powinna ona poza tym dać wskazówki na temat odpowiednich środków technicznych w przypadku niedotrzymania wartości granicznych. 5. slajd: Co powinna przynieść inspekcja? Pracownicy urzędów zdrowia nie są z reguły specjalistami z zakresu instalacji domowych. Dlatego też zwykło się zatrudniać inżynierów. Z tego powodu inspekcja techniczna prowadzona przez urząd zdrowia może odnieść się tylko do wybranych szczegółów. Służy ona przede wszystkim do rozpoznania nieprawidłowości, które mogą ewentualnie świadczyć o konieczności przeprowadzenia dalszej technicznej inspekcji przez przedsiębiorstwo fachowe. Powinna ona poza tym dać wskazówki na temat odpowiednich środków technicznych w przypadku niedotrzymania wartości granicznych. ►►

Jak i gdzie pobierać próbki, ile ma być próbek i na jakie parametry? Pytania Które techniczne punkty są ważne dla oceny z higienicznego punktu widzenia, a z których można zrezygnować Jak i gdzie pobierać próbki, ile ma być próbek i na jakie parametry? 6. slajd: Pytania Które techniczne punkty są ważne dla oceny z higienicznego punktu widzenia, a z których można zrezygnować? Jak i gdzie pobierać próbki, ile ma być próbek i na jakie parametry? Tymi pytaniami zajmiemy się bliżej w niniejszym wykładzie. ►►

Higieniczne słabe punkty w instalacjach domowych Zbyt niskie temperatury wody (centralne / peryferyjne) Niewystarczająca izolacja Stagnujące elementy konstrukcji Zła cyrkulacja Tworzenie się kamienia i osadów Awarie / defekty / wadliwe instalacje Błędy w planowaniu / eksploatacji / konserwacji i reperacji Zastosowanie niezgodne z przeznaczeniem 7. slajd: Higieniczne słabe punkty w instalacjach domowych Spójrzmy najpierw na listę nieprawidłowości najczęściej występujących w instalacjach domowych: Zbyt niskie temperatury wody (centralne / peryferyjne) Niewystarczająca izolacja Stagnujące elementy konstrukcji Zła cyrkulacja Tworzenie się kamienia i osadów Awarie / defekty / wadliwe instalacje Błędy w planowaniu / eksploatacji / konserwacji i reperacji Zastosowanie niezgodne z przeznaczeniem ►►

Treść technicznej listy kontrolnej urzędu zdrowia Frankfurtu nad Menem Ogólne dane dotyczące nieruchomości Urządzenia wody przemysłowej Filtr cząstek Materiały zastosowane w wodociągu Uzdatnianie ciepłej wody Cyrkulacja Urządzenia ochrony przeciwpożarowej Urządzenia uzdatniające Inne: np. izolacja wodociągu, zasilanie wtórne, ogrzewanie, technologia dot. Legionelli 8. slajd: Treść technicznej listy kontrolnej urzędu zdrowia Frankfurtu nad Menem Mogę pokazać Państwu podział technicznej listy kontrolnej urzędu zdrowia we Frankfurcie nad Menem Zawiera ona pytania dotyczące następujących tematów: Ogólne dane dotyczące nieruchomości Urządzenia wody przemysłowej Filtr cząstek Materiały zastosowane w wodociągu Uzdatnianie ciepłej wody Cyrkulacja Urządzenia ochrony przeciwpożarowej Urządzenia uzdatniające Inne: np. izolacja wodociągu, zasilanie wtórne, ogrzewanie, technologia dot. Legionelli ►►

Hausinstallationssystem EG 1. OG 2. OG 3. OG Tz =Tw-5 K DMA 9. slajd: System instalacji domowej Na zdjęciu widać Hotel Bristol niedaleko Starego Miasta w Warszawie. Popatrzmy na kulisy techniki instalacyjnej, żeby rozpoznać najczęstsze higieniczne punkty ryzyka. ► Przedstawiłem 4. kondygnacje, a teraz krok po kroku będę opisywał budowę instalacji domowej i jej najważniejsze części. ► Doprowadzenie do domu i filtr dokładnego oczyszczania ► Przyłączenie przewodu ochrony przeciwpożarowej (jeśli jest) ► Dystrybucja zimnej wody i przewody na piętrach z zaworami regulującymi, tutaj z napowietrzaczami (w Niemczech nie stosuje się już ich w nowy budownictwie). ► Ogrzewacz wody do spożycia z zaworem bezpieczeństwa ► Dystrybucja ciepłej wody z odgałęzieniami ciepłej wody i zaworami regulacyjnymi. Łazienka z prysznicem termicznie zabezpieczona armaturą przejściową. ► Przewody cyrkulacyjne z różnymi wariantami i pozycjonowaniem zaworów regulacyjnych ► Termometry służące do kontroli stanu instalacji ciepłej i zimnej wody ► ►► T TWE Tw≥60 °C T T m³ 000 FIL KW T T T

Przykłady szczegółów interesujących z punktu widzenia higieny 10. slajd: Przykłady szczegółów interesujących z punktu widzenia higieny Chciałbym teraz przedstawić niektóre przykłady komponentów, które są szczególnie interesujący dla technicznej inspekcji. ►►

Ryzyko higieniczne: Filtr dokładnego oczyszczania m³ 000 FIL KW 11. slajd: Ryzyko higieniczne: Filtr dokładnego oczyszczania Celem lepszej orientacji umieściłem w tych przykładach na niebieskim tle szczegóły z wcześniej pokazanej grafiki. Lewy obrazek przedstawia filtr do dokładnego czyszczenia przepływem wstecznym przed wodomierzem, który nie posiada jednak przyłącza do płukania. Widać także urządzenie dozujące, które nie działa i powinno zostać wymontowane. Prawy obrazek przedstawia dwa filtry do dokładnego czyszczenie podłączone szeregowo w złym stanie. Przez podłączenie szeregowe jeden z filtrów staje się zbędny. ►► Filtr do dokładnego czyszczenia z przepływem wstecznym bez przyłączenia do płukania Niedziałające urządzenie dozujące Filtr do dokładnego czyszczenia zabrudzony Podłączenie szeregowe filtra bez sensu

Ryzyko higieniczne: Podłączenia instalacji domowej z rurami obiegowymi 000 FIL KW 2. Filtr w rurze obiegowej niepotrzebny stagnacja Rura obiegowa bez opróżnienia 12 slajd: Ryzyko higieniczne: Podłączenia instalacji domowej z rurami obiegowymi Widać tutaj przewód obiegowy, który wcześniej często był stosowany w celach konserwacyjno-remontowych. Na rurze obiegowej brakuje zaworu opróżniającego. W ten sposób powstaje ogromny wolumen stagnacji (czerwona linia). Odpływ filtra jest bezpośrednio połączony z siecią kanalizacyjną, co powoduje ryzyko higieniczne i jest niedopuszczalne. ►► Na rurze obiegowej brakuje zaworu opróżniającego. Odpływ filtra bezpośrednio połączony z siecią kanalizacyjną. Z higienicznego punktu widzenia powinno się zawsze unikać rur obiegowych, bo w tych częściach przewodu zawsze dochodzi do stagnacji.

Ryzyko higieniczne: Podłączenie przewodu przeciwpożarowego bez rozdzielenia systemowego „wolny wypływ“ Przewód dostarczający wodę do spożycia Przewód wody do spożycia Bezpośrednie podłączenie przewodu przeciwpożarowego 13. slajd: Ryzyko higieniczne: Podłączenie przewodu przeciwpożarowego bez rozdzielenia systemowego Tutaj widać przewód doprowadzający wodę do spożycia, do którego bezpośrednio, bez armatury zabezpieczającej, podłączony jest przewód przeciwpożarowy. Powoduje to ryzyko zanieczyszczeń. Należałoby tu zastosować tzw. „wolny wypływ“. Należy zwracać uwagę na zróżnicowane wymiarowanie przewodu przeciwpożarowego i przewodu wody do spożycia! ►► Przewód wody do spożycia z niezabezpieczonym podłączeniem przewodu przeciwpożarowego. Należy zwracać uwagę na wymiarowanie!

Ryzyko higieniczne: niekompletna instalacja podgrzewacza wody do spożycia TWE T Ryzyko higieniczne: niekompletna instalacja podgrzewacza wody do spożycia Tutaj widać, że tak naprawdę niczego nie da się zbadać, ponieważ: Brakuje oznakowania przewodu wody ciepłej, zimnej i cyrkulacji Brak zaworów zamykających Brak armatury do pobierania próbek wody Brak termometru do kontroli temperatury ►► Brakuje oznakowania przewodu wody ciepłej, zimnej i cyrkulacji Brak zaworów zamykających Brak armatury do pobierania próbek wody Brak termometru do kontroli temperatury

Ryzyko higieniczne: zła temperatura na ogrzewaczu wody 15. slajd: Ryzyko higieniczne: zła temperatura na ogrzewaczu wody Temperatura ustawiona na ogrzewaczu wody do spożycia jest za niska; Obowiązujące temperatury to: Temperatura minimalna, ciepła woda, przewód doprowadzający: 60 °C Temperatura minimalna, ciepła woda, przewód odprowadzający: 55 °C Temperatura maksymalna, zimna woda: 25 ° C ►► Temperatura ustawiona na ogrzewaczu wody do spożycia jest za niska; Temperatura minimalna, ciepła woda, przewód doprowadzający: 60 °C Temperatura minimalna, ciepła woda, przewód odprowadzający: 55 °C Temperatura maksymalna, zimna woda: 25 ° C

Ryzyko higieniczne: Długie przewody do armatury zabezpieczającej Przewód wydmuchowy bez opróżnienia TWE T Zawór bezpieczeństwa Zawór bezpieczeństwa 16. slajd: Ryzyko higieniczne: Długie przewody do armatury zabezpieczającej Przewód wydmuchowy od zaworu bezpieczeństwa nie może zostać opróżniony. Prowadzi to do: powstawania wody stagnacyjnej tworzenia się mikroorganizmów wstecznego skażenia systemu wody do spożycia, ponieważ zawór bezpieczeństwa nie jest zabezpieczony. ►► Przewód wydmuchowy od zaworu bezpieczeństwa nie może zostać opróżniony. Możliwe jest wsteczne skażenie systemu wody do spożycia, ponieważ zawór bezpieczeństwa nie jest zabezpieczony.

Ryzyko higieniczne: brak regularnego czyszczenia ogrzewacza wody do spożycia TWE T 17. slajd: Ryzyko higieniczne: brak regularnego czyszczenia ogrzewacza wody do spożycia Zdjęcia mówią same za siebie! ►► Komentarz niepotrzebny

Ryzyko higieniczne: Martwe obszary 18. slajd: Ryzyko higieniczne: Martwe obszary Niepotrzebne przewody doprowadzające wodę do spożycia, które są zamykane korkiem są przyczyną stagnacji. Takie przewody powinny zostać oddzielone bezpośrednio od przewodu pionowego i zdemontowane. Na zdjęciu widać skrajny przykład wzrostu biofilmu na korku zamykającym. ►► Na zamknięciu martwego przewodu widać skrajny przykład biofilmu Przewody, które są już niepotrzebne, powinny zostać oddzielone bezpośrednio od przewodu pionowego i zdemontowane.

Kierunek wbudowania armatury 19. slajd: Kierunek wbudowania armatury Ciągle okazuje się, że elementy konstrukcyjne zostały wbudowane w złym kierunku. Zły kierunek wbudowania armatury zmniejsza lub całkowicie likwiduje jej funkcjonalność. . ►► Zły kierunek wbudowania armatury zmniejsza lub całkowicie likwiduje jej funkcjonalność

Urządzenia rozdzielające i zbiorcze Na rozdzielaczu brakuje termometru i manometru za długie króćce rezerwowe Przewody opróżniające poprowadzone zbyt daleko do dołu 20. slajd: Urządzenia rozdzielające i zbiorcze Urządzenia rozdzielające i zbiorcze muszą być tak zbudowane, by w miarę możliwości nie prowadzić do stagnacji. Muszą też umożliwiać kontrolę temperatury i ciśnienia. Na tym zdjęciu widać następujące błędy: za długie króćce rezerwowe (stagnacja) Przewody opróżniające poprowadzone zbyt daleko do dołu (stagnacja) Na rozdzielaczu brakuje termometru i manometru ►►

Ogólny wzór: aA+bB+cC=(a+b+c)z Pomiar temperatury na cyrkulacyjnej rurze rozgałęźnej – przykład obliczeń 60°C 60°C 60°C 30°C 55,7 Temperatur ? Volumenstrom 10 ml/Min 10 ml/Min 10 ml/Min 5 ml/Min 21. slajd: Pomiar temperatury na cyrkulacyjnej rurze rozgałęźnej – przykład obliczeń Widać tutaj cyrkulacyjną rurę rozgałęźną, która przez wskazuje tylko łączną temperaturę obiegu. W naszym przykładzie temperatura ta wynosi 55,7 °C, czyli zdaje się odpowiednia. Jednak gdyby istniał pomiar temperatury na każdym pionie, okazałoby się, co następuje: ► Piony 1 do 3 są bez zarzutu, jednak pion 4 wskazuje tylko 30 °C, być może istnieje zakłócenie przepływu. ► Należy pod tym kątem sprawdzić pion 4! Diesen gravierenden Missstand hätte man ohne strangbezogene Temperaturmessungen nicht erkennen können. ►► 1 2 3 4 Pion 4 jednak wskazuje tylko 30 °C, być może powstaje przeszkoda dla przepływu! Ogólny wzór: aA+bB+cC=(a+b+c)z

Ryzyko higieniczne: Napowietrzacz pionu odpowietrzniki z powłoką Wzrost mikrobiologiczny w odpowietrzniku 22. slajd: Ryzyko higieniczne: Napowietrzacz pionu Na tych zdjęciach widać odpowietrzniki, które nie spełniają swej funkcji przez zastosowaną powłokę lub brak odpowiedniej konserwacji. Odpowietrzniki pionu powinny usunąć ciśnienie z systemu przewodów, jeśli pojawia się podciśnienie. Ma to na celu niedopuszczenie do wessania cieczy niebezpiecznych dla wody. Odpowietrzniki nie są już stosowane w Niemczech, preferuje się zabezpieczenia indywidualne poszczególnych armatur. ►► Odpowietrzniki nie są już stosowane w Niemczech, preferuje się zabezpieczenia indywidualne

Elektroniczna dokumentacja szczegółów technicznych 23. slajd: Elektroniczna dokumentacja szczegółów technicznych W następnych slajdach chciałbym przedstawić w zarysie jak techniczne szczegóły instalacji domowych mogą być elektronicznie dokumentowane. Następne slajdy pokażę dość szybko jeden po drugim z krótkim komentarzem, bo chodzi mi głównie o wrażenie optyczne. ►►

Dokumentation: Filter 24. slajd: Dane techniczne – informacje dot. filtra dokładnego oczyszczania Oprócz ogólnych danych dotyczących nieruchomości i dokumentowanego systemu dokumentowane są także informacje dotyczące filtra dokładnego oczyszczania. Na przykład: Czy taki filtr jest zamontowany i jaka jest jego konstrukcja? Czy istnieje przewód obiegowy Konserwacja i płukanie ►►

Dokumentation: TWE 25. slajd: Dane techniczne – informacje dot. ogrzewacza wody do spożycia Na przykład: Rok produkcji, wolumen i konstrukcja Szczegóły dot. zaworu bezpieczeństwa Termometr i temperatury ►►

Dokumentation: Zirkulation 26. slajd: Dane techniczne – informacje dot. cyrkulacji Na przykład : Rodzaj cyrkulacji Czas działania pompy cyrkulacyjnej Termometr i temperatury ►►

Dukumemtation: Zentralmischer 27. slajd: Dane techniczne – informacje dot. ewentualnie istniejącej armatury do mieszania i napowietrzania Istnienie i budowa takiej armatury Ustalone temperatury ►►

Dokumentation: Brandschutzanlage 28. Folie: Dane techniczne – informacje dot. ewentualnie istniejącego urządzenia przeciwpożarowego Na przykład : Rodzaj urządzenia Jak jest zabezpieczona sieć wody do spożycia Czy istnieje przewód ruchomy i gdzie ►►

Dokumentation: Wasseraufbereitung 29. slajd: Dane techniczne – informacje dot. ewentualnie istniejących urządzeń uzdatniających Na przykład : Lokalizacja i rodzaj urządzeń uzdatniających Informacje dot. konserwacji ►►

Dokumentation: Leitungsmaterialien 30. slajd: Dane techniczne – informacje dot. materiałów zastosowanych w przewodach Na przykład: miedź Miedź z powłoką stal, Stal ocynkowana Stal szlachetna itd. ►►

Dokumentation: Sonstiges 31. slajd: Dane techniczne – pozostałe informacje Na przykład : Zbiorniki membranowe w systemie wody do spożycia Technologia ochrony przed Legionellą Czy istnieje księga zakładowa Wtórne zasilanie wodą urządzeń klimatyzacyjnych Urządzenia wody przemysłowej ►►

Dziękuję Państwu za uwagę! 32. Slajd: Dziękuję Państwu za uwagę!