Pobieranie prób podczas i po zakończeniu dezynfekcji wody do spożycia oraz materiałów budowlanych użytych do jej rozprowadzania Dr Dietmar Petersohn Laboratorium Berliner Wasserbetriebe

Pobieranie prób podczas dezynfekcji wody do spożycia Pobieranie prób zgodnie z zaleceniami Agencji Środowiska (UBA) oraz ocena wyników na podstawie wybranych parametrów Dokumentacja próbobrania

Pobieranie prób wody Do pobierania prób wody stosuje się specjalne krany (bez dysz, gumowych i/lub plastikowych uszczelnień etc.). Jeżeli spełnione są wszystkie zapisy Zasad Technicznych, w szczególności DIN 1988, istnieje gwarancja, że spełnione są wymagania określone aktami prawnymi w sprawie jakości wody do spożycia w instalacji wodociągowej od punktu dostawy do punktu użycia. 3

Dezynfekcja rur Środki chemiczne o pożądanym działaniu - Nadtlenek wodoru, H2O2 - Nadmanganian potasu, KMnO4 - Podchloryn sodu, NaOCl - Podchloryn wapnia, Ca(OCl)2 - Dwutlenek chloru, ClO2 Wszystkie środki dezynfekujące zaopatrzone są w instrukcję użycia. W szczególności przestrzegać należy przepisów o materiałach niebezpiecznych. 4

Dezynfekcja rur Dezynfekcja wodociągu podczas eksploatacji Wymagania ustawy o wodzie do spożycia w Niemczech – TrinkwV: Maksymalne stężenie dwutlenku chloru podczas aplikacji: 0,3 mg/l Maksymalne stężenie dwutlenku chloru w wodociągu: 0,2 mg/l 5

Pobieranie prób wody do analiz mikrobiologicznych Butelki wypełnione do 5/6 objętości zdezynfekowaną wodą z dodatkiem 0,2% roztworu tiosiarczanu sodu (1ml do 1l pobranej wody) właściwy transport i przechowywanie próby 6

Mierzenie na miejscu stężenia środków dezynfekcyjnych 7

BADANIE KOLORYMETRYCZNE Proste i bezpieczne w obsłudze; polega na dodaniu specjalnych tabletek do prób wody Tabletki opakowane są pojedynczo w folię i zwierają wszystkie konieczne związki we właściwych proporcjach Optyczne porównanie koloru i/lub głębokości odcienia w świetle słonecznym z użyciem wzorców (kolorowych dysków) Jako wzorców używa się jednorodnie zabarwionych, polerowanych dysków szklanych 8

Zastosowanie kolorowych dysków lub fotometrów 9

Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) ■ Materiał, z którego wykonano instalację, temperatura ■ Przyłącza do innych instalacji ■ Przyłącza do instalacji wody nie przeznaczonej do spożycia (np. systemu grzewczego) ■ Czas stagnacji (zwyczaje konsumpcyjne) ■ Pustostany ■ Prace przeprowadzane na instalacji wodociągowej

Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) Niewłaściwe i niewłaściwie eksploatowane urządzenia doczyszczające (np. wymieniacz jonów, urządzenie regulujące zawartość fosforanów) Ogrzewanie się rur z zimną wodą od niewłaściwie zaizolowanych rur z wodą ciepłą Stare urządzenia AGD (zmywarki, pralki) bez armatury zabezpieczającej Pustostany w domach wielorodzinnych, których instalacja została opróżniona, ale nie zamknięta właściwą armaturą (zawory, baterie, krany, etc.)

Czynniki mające wpływ na stężenie metali w instalacjach domowych Materiały zastosowane przez dostawcę wody (ich wiek) Warunki eksploatacji (czas przepływu i stagnacji, zachowania konsumpcyjne Stan fizykochemiczny wody do spożycia

Zalecenia Federalnej Agencji Środowiska (UBA) zgodne z wytycznymi komisji ds. wody do spożycia przy Federalnym Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Frau Dipl.-Chem. N. Matz, Berliner Wasserbetriebe

Ocena jakości wody do spożycia na podstawie parametrów Parametr: Zalecana procedura próbobrania Ołów - próba losowa Miedź - stopniowa próba stagnacyjna Nikiel

Stopniowa próba stagnacyjna (1) Z kranu, gdzie zazwyczaj czerpie się wodę do spożycia, spuszcza się wodę aż do osiągnięcia jakości wody dostarczanej przez dostawcę Pobiera się próbę płynącej wody pojemności 1l (próba S-0) Po spuszczeniu wody z kranu przez okres „t” jest on zamykany na 4, a co najmniej 2 godziny. Należy zagwarantować, aby w tym czasie nie pobierano wody z tego kranu. Po upływie czasu stagnacji i bez dalszych procedur pobiera się kolejno dwie jednolitrowe próby (próby S-1 i S-2)

Stopniowa próba stagnacyjna (2) Pomiar parametrów: ołowiu, miedzi i niklu Przeliczenie czasu, jeżeli okres stagnacji był krótszy, niż 4 godziny. Stężenie oblicza się przy założeniu czasu 4h. Jeżeli stężenie w próbie po czterogodzinnej stagnacji nie przekracza wartości parametrycznych, przekroczenie średniej wartości tygodniowej jest niemożliwe. Ocena wyników

Ocena wyników 4-godzinny czas stagnacji jako czynnik podstawowy Stężenie metali nie przekracza wartości granicznych wg niemieckiej ustawy o wodzie do spożycia – TrinkwV Przekroczenie średniej wartości tygodniowej nieprawdopodobne

Kontrola nowych instalacji Ograniczenie stosowania wg DIN 50930 część 6 Monitoring stężenia ołowiu, miedzi, niklu

Ograniczenia stosowania wg DIN 50930-6 Wpływ na stan wody do spożycia Materiał pH Kb8,2 mmol/L Ks4,3 c (Ca) c(O2) mg/L TOC Stal niestopowa, niskostopowa ≥ 7 ≥ 2 ≥ 0,5 ≥ 3 Stal cynkowana ogniowo ≤ 0,5 ≥ 1 Stal nierdzewna 6,5 – 9,5 Miedź 7,0 - 7,4 ≤ 1,5 ≥ 7,4 Miedź ocynowana 6,5 - 9,5

Ocena Przekroczenie Brak przekroczenia Działanie Przyczyna S1 S2/S0 Spuścić kilka litrów wody Na przykład nikiel z armatury S2 Zbadać rozmiary problemu Na przykład nikiel z armatury, elementy ołowiane S0 S1/S2 Wymiana przyłącza między wodociągiem a instalacją domową Elementy ołowiane

Ok. 100m za licznikiem w piwnicy Przykład Temp. Cu Example °C µg/l Ok. 100m za licznikiem w piwnicy 13,6 230 Uferstr. O-04 rechts, S-0 14,2 340 Uferstr. O-25 links, S-0 21,5 3.500 Uferstr. O-04 rechts, S-1 2.400 Uferstr. O-25 links, S-1 3.600 Uferstr. O-04 rechts, S-2 1.700 Uferstr. O-25 links, S-2 Uferstr. O-04 links, S-0 390 Uferstr. O-25 rechts, S-0 20,0 Uferstr. O-04 links, S-1 2.100 Uferstr. O-25 rechts , S-1 Uferstr. O-04 links, S-2 1.400 Uferstr.O-25 rechts , S-2 3.700 Uferstr. O-08 rechts, S-0 14,4 330 Uferstr.O-25 rechts, S-0 19,8 3.800 Uferstr. O-08 rechts, S-1 1.900 Uferstr. O-25 rechts, S-1 3.900 Uferstr. O-08 rechts, S-2 1.600 Uferstr. O-25 rechts, S-2 21

Punkt pomiaru Próba Temp. żelazo miedź Cynk Nikiel °C mg/l µg l Wartość graniczna w TrinkwV 0,2 2000 20 Teeküche 12674 S1 <0,03 140 220 34 S2 160 240 19 S0 18,0 54 79 <10 Teeküche 3428 39 250 270 11,5 33 110 Teeküche 6006 0,11 180 2.100 35 0,65 260 12,0 13 51

Kuchnia, woda spuszczona Po przebudowie Sczegóły Temperatura °C Ołów µg/l limit value 25 Kuchnia, woda odstana 99 Kuchnia, woda spuszczona 13,0 37 Po przebudowie Kitchen S-0 13,4 <5,0 Kitchen S- 1 67 Kitchen S – 2 Po wymianie armatury 15,0 Kitchen S - 2

Szczegóły, kuchnia Temperatura °C Miedź µg/l Rinse Raum 4254 S - 0 22,0 2.300 Rinse Raum 4254 S – 1 2.400 Rinse Raum 4254 S - 2 2.400 Rinse Raum 4201 S - 0 22,4 2.600 Rinse Raum 4201 S - 1 2.400 Rinse Raum 4201 S - 2 1.900 Rinse Raum 4030 S - 0 24,0 3.000 Rinse Raum 4030 S - 1 3.000 Rinse Raum 4030 S - 2 2.400 20 Min 25 Min 30 Min Rinse Raum 4254 S - 0 22,2 1.700 Rinse Raum 4201 S - 1 20,5 330 Rinse Raum 4030 S - 2 22,9 1.700

Wybrane parametry badane w instalacjach domowych Temperatura Ołów Miedź Nikiel Żelazo Parametry mikrobiologiczne

Wyraźne oznaczenie miejsca próbobrania

Karta kontrolna do próbobrania Materiał, z którego wykonano instalację Temperatura Podłączenia do własnych źródeł zasilania (w wodę) Podłączenia do urządzeń nie związanych z wodą do spożycia (np. system grzewczy, etc.) Urządzenia doczyszczające Czas stagnacji. Punkty końcowe w domowej instalacji wodociągowej Prace wykonane na instalacji wody do spożycia w ciągu ostatnich kilku tygodni

Dziękuję Państwu za uwagę