1

DANE INFORMACYJNE ID grupy: 96/G6_MP Kompetencja: Matematyczno- przyrodnicza Temat projektowy: „Niesamowity świat ciała człowieka-robimy doświadczenia i eksperymenty przyrodnicze” Semestr/rok szkolny: czwarty / jesień 2011 - 2012 2

PLAN PREZENTACJI Zmysł wzroku Iluzje optyczne Stereogramy Tło a postrzeganie koloru Eksperyment gumowej ręki Jelita Właściwości śliny Smak Smak a dźwięk Smak a węch

ZMYSŁ WZROKU

Budowa oka

Działanie oka Światło przechodzi przez przednią część twardówki – rogówkę; wpada do oka przez źrenicę regulowaną tęczówką – kolorową częścią oka; przechodzi przez soczewkę, która załamuje promienie świetlne; przechodzi przez ciało szkliste; promienie padają na wewnętrzną warstwę oka – siatkówkę (gdzie powstaje odwrócony obraz), składającą się z fotoreceptorów – czopków (kolor) i pręcików (kształt i ruch). poprzez nerw wzrokowy i dalsze składniki drogi wzrokowej impulsy nerwowe są przekazywane do ośrodków wzrokowych kory mózgowej. Bardzo ważna jest obecność rodopsyny w pręcikach i jej podobnych barwników w czopkach.

ILUZJE OPTYCZNE

Biały kwadrat na ciemnym tle wydaje się być większy niż czarny na jasnym, mimo iż obydwa są tej samej wielkości. Dzieje się tak, ponieważ pole podrażnienia fizjologicznego na siatkówce zajmuje większą powierzchnię, niż wielkość postrzeganego obrazu w rzeczywistości, a to z kolei spowodowane jest tym, że receptory na siatkówce połączone są w grupy.

Patrząc na zestawienie długich ukośnych linii możemy ulec złudzeniu, że nie są one równoległe lecz lekko pochylone nawzajem siebie. Wrażenie takie wywołują pionowe i poziome kreski na tych odcinkach.

Górna figura geometryczna składa się z mniejszych figur Górna figura geometryczna składa się z mniejszych figur. Po poprzestawianiu ich i ułożeniu w inny sposób pojawia się dziura. Zmiana ułożenia elementów nie powinna mieć wpływu na powierzchnie figury. I w rzeczywistości nie ma. Błędne w tym eksperymencie jest założenie, które przyjmujemy nieświadomie, że obie figury są trójkątami prostokątnymi o przyprostokątnych długości 5 i 13 kratek. "Przeciwprostokątna" nie jest jednak prostym odcinkiem, ponieważ małe trójkąty zielony i czerwony nie są podobne. W pierwszej "przeciwprostokątna" figurze jest wklęsła w drugiej wypukła. Stąd różnica pola wynosząca jedną kratkę.

Czy uwierzysz, że szary poziomy pasek jest w rzeczywistości jednolicie szary, a efekt zmiany jego barwy powoduje kontrast z tłem.

STEREOGRAMY

Stereogram to obraz utworzony za pomocą techniki przedstawienia go na płaszczyźnie w taki sposób, aby sprawiał wrażenie trójwymiarowego. Wrażenie to widz może osiągnąć przy zastosowaniu specjalnych okularów o różnobarwnych szkiełkach lub odpowiednio ustawiając wzrok (np. rozszczepiając go) - użyty sposób jest zależny od techniki, jaką utworzono stereogram.

Pierwsze stereogramy znano już w XIX w Pierwsze stereogramy znano już w XIX w.. Początkowo składały się one z dużej liczby losowo pokolorowanych kropek. Z czasem technikę udoskonalono. Ręcznie można tworzyć jedynie bardzo proste obrazy.

Żeby zobaczyć ukryty trójwymiarowy obraz, oglądający stereogramy nie powinien skupiać się na powierzchni tekstury (tak jak to zwykle robi się podczas czytania), musi spojrzeć za ekran, jakby w głąb monitora. Jednym ze sposobów treningu jest patrzenie na wyciągnięty przed siebie kciuk. Patrząc na niego, najpierw jednym okiem potem drugim, widzimy złudzenie (na tle innych obiektów) jakby nasz kciuk przeskakiwał, z lewej na prawą i odwrotnie. Następnie patrząc już obydwoma oczami, nie na kciuk, ale na tło (np. inne obiekty czy ścianę), które za kciukiem się znajdują, zauważamy że kciuk nie jest już wyraźny. Widać złudzenie jakby kciuk się podwoił.

Przykładowe stereogramy

Tło a postrzeganie koloru

Pomimo tego, że receptory oka są identycznie pobudzane przez barwę danej plamy. Otoczenie plamy ma duży wpływ na wytworzenie określonego wrażenia. Zjawisko to można nazwać kontrastem równoczesnym, który ukazuje wpływ pól otaczających dany obiekt na postrzeganie tego obiektu. Dotyczy to jasności jak i barw obiektu.

Percepcja barw jest procesem subiektywnym Percepcja barw jest procesem subiektywnym. Każdy z nas inaczej postrzega barwy. Możliwe są minimalne różnice pomiędzy lewym, a prawym okiem, mogą wystąpić różne interpretacje barw, które zależą od doświadczenia i kultury. Postrzeganie barw silnie zależy od czynników, które bezpośrednio towarzyszą powstaniu strumienia świetlnego padającego do oka.

Na przykładzie kwadrat niebieski wydaje się ciemniejszy lub jaśniejszy w zależności od tła na którym się znajduje.

Podobnie jest z szarym kwadratem, który "uzyskuje" odcień w zależności od tła.

Eksperyment gumowej ręki

Klasyczny eksperyment przeprowadzony przez Botvinicka i Cohena w 1998, wykorzystujący iluzję gumowej ręki (rubber hand illusion), przedstawił zdumiewający efekt rywalizacji pomiędzy dotykiem a wzrokiem. M. Botvinick

Badane osoby siedzą przy stole tak, że ich lewa ręka jest położona na stoliku. Musi być ona zasłonięta przez ściankę. Badany nie widzi swojej lewej ręki, widzi natomiast umieszczoną przed nim kopię lewej ręki wykonaną z gumy.

Przez około dziesięć minut lewa ręka (zasłonięta na czas eksperymentu) i widoczna gumowa ręka były stymulowane za pomocą dwóch małych pędzelków. Stymulowano je dotykając w zsynchronizowany sposób tych samych obszarów dłoni.

Następnie badani wypełniali kwestionariusz zawierający dziewięć zdań i skalę, na której zaznaczali zdania najlepiej oddające uczucie, jakie im towarzyszyło podczas eksperymentu. Okazało się, że wszyscy przebadani odczuwali iluzję, w której mieli wrażenie, że czują dotykanie widzianego pędzla tak, jakby gumowa ręka była ich własną ręką.

W grupie również chcieliśmy sprawdzić, czy badanie to się sprawdza W grupie również chcieliśmy sprawdzić, czy badanie to się sprawdza. Jako testerzy wystąpili Oskar, Tymek oraz Michał. Natomiast do osób wykonujących to doświadczenie wyznaczyliśmy Asię, Przemka i Kubę.

My także czuliśmy dotyk pędzla. Badanie się powiodło. My także czuliśmy dotyk pędzla. Niesamowite!

JELITA

Jelito co to jest? Jest to fragment przewodu pokarmowego u kręgowców. Jego budowa jest zależna od budowy ciała organizmu. U wyżej rozwiniętych zwierząt wyróżnia się jelito przednie, środkowe i tylne, a także jelito cienkie, grube, proste, czcze i ślepe.

Budowa jelita Jelito kręgowców jest najdłuższą częścią ich przewodu pokarmowego. Położone jest między żołądkiem a odbytem. Jelita mogą różnić się budową w zależności od tego w jaki sposób odżywia się zwierzę , a także szczególną budową tkanek jakie je tworzących.

Jelito cienkie Jest to najdłuższa część przewodu pokarmowego, ciągnąca się od żołądka do jelita grubego, od którego oddziela się poprzez zastawkę krętniczo-kątniczą. Jelito cienkie zajmuje okolicę pępkową, podbrzuszną i obie okolice biodrowe, a częściowo też miednicę małą.

Jelito grube Jest to końcowy odcinek przewodu pokarmowego łączący jelito cienkie z odbytem. W jelicie grubym odbywa się końcowy proces formowania kału. Występują w nim bakterie symbiotyczne, produkujące witaminę K, oraz niektóre witaminy z grupy B. Jelito grube oddzielone jest od jelita cienkiego zastawką krętniczo-kątniczą

odcinek przewodu pokarmowego charakterystyczne cechy budowy funkcja Jelito cienkie - Mięsniówka umożliwiająca ruchy perystaltyczne - trawienie wszystkich składników pokarmowych   - liczne fałdy okrężne i kosmki jelitowe - wchłanianie produktów trawienia - gruczoły wydzielające sok jelitowy - przesuwanie treści do jelita grubego Jelito grube - liczne fałdy - wchłanianie wody, soli mineralnych i niektórych witamin - błona śluzowa wydzielająca śluz - formowanie kału z niestrawionych resztek pokarmu

Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię wewnętrzną jelita cienkiego i w ten sposób usprawniają procesy wchłaniania produktów trawienia

Dwunastnica (jelito cienkie) – sok trzustkowy Odcinek przewodu pokarmowego Enzymy Substrat reakcji Produkt reakcji Dwunastnica (jelito cienkie) – sok trzustkowy - trypsyna - białko - polipeptydy, oligopeptydy   -chymotrypsyna -biało -polipeptydy, oligopeptydy -lipaza trzustkowa -tłuszcze -glicerol, kwasy tłuszczowe -amylaza trzustkowa -skrobia, glikogen -maltoza, oligosacharydy Jelito cienkie – sok jelitowy -maltaza -maltoza -glukoza -sacharaza -sacharoza -glukoza, fruktoza -laktaza -laktoza -glukoza, galaktoza - nukleaza -kwasy nukleinowe -nukleotydy -peptydazy jelitowe -aminokwasy

CIEKAWOSTKI Łączna powierzchnia wewnętrzna jelita cienkiego wynosi prawie 200 m2. U noworodków i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo dłuższe niż u dorosłych – przypuszczalnie w związku z większą pojemnością jamy brzusznej. Średnia długość jelita cienkiego to 5–6 m, a średnica około 3 cm.

Właściwości śliny Powszechnie znaną funkcją śliny jest funkcja trawienna – dzięki mucynom ułatwia ona formowanie kęsa pokarmowego, zlepia pokarm, nadaje mu śliskość, ułatwia połykanie, zaś zawarta w niej amylaza i inne enzymy trawienne wstępnie trawią składniki pokarmowe

Jednak nie wierzymy na słowo. Postanowiliśmy to sprawdzić za pomocą prostego doświadczenia, do którego potrzebowaliśmy: Rozdrobnione krakersy Przeżute krakersy jodynę

Do dwóch naczyń wrzuciliśmy osobno rozdrobnione i przeżute krakersy Do dwóch naczyń wrzuciliśmy osobno rozdrobnione i przeżute krakersy. Następnie polaliśmy je jodyną. Warto wspomnieć, że skrobia pod wpływem jodu barwi się na fioletowo-niebiesko

Krakers przeżuty nie zabarwił się na fioletowo Zaobserwowaliśmy, że.. Krakers przeżuty nie zabarwił się na fioletowo Czemu tak się stało?!

Amylaza ślinowa rozkłada skrobię Odpowiedź jest prosta! Amylaza ślinowa rozkłada skrobię

Katalaza Enzym przyspieszający rozkład nadtlenku wodoru (H2O2) do wody i tlenu. Występuje np. w wątrobie.

Doświadczenie Doświadczenie ma na celu pokazanie działalności katalazy. Rozcieramy kawałek wątroby tak by uzyskać jednolitą masę (homogenat). Rozcieńczamy z wodą i wlewamy do probówki . Następnie dodajemy do roztworu wody utlenionej . W rezultacie roztwór zaczyna się pienić.

SMAK

OGÓLNA DEFINICJA Smak – jeden z podstawowych zmysłów dostępnym organizmom, służący do chemicznej analizy składu pokarmu. U wielu organizmów smak i węch nie są oddzielne.

ODCZUWALNOŚĆ SMAKU Odczuwany smak pokarmów zależy nie tylko od receptorów smakowych, ale również węchowych. Można to sprawdzić prostym doświadczeniem które wykonaliśmy; zjedliśmy kilka odmian jabłek po czym zapisaliśmy swoje wrażenia smakowe po czym powieliliśmy tę czynność zatykając nos. Okazało się że bez powietrza smak staje się odczuwalnie niewyraźny wręcz mdły.

SMAK JAKO ZMYSŁ CHEMICZNY Zmysł smaku jest zmysłem chemicznym, oznacza to że jest pobudzony po przez kontakt z określonymi substancjami chemicznymi. Warunkiem tego działania jest obecność śliny. Można to prosto udowodnić po przez doświadczenie; wystarczy dokładnie wysuszyć sobie język papierowymi ręcznikami a następnie nasypać na niego sól bądź cukier, zauważamy że odczucie smaku jest znikome.

PRÓG SMAKOWY Każdy z nas inaczej odczuwa stężenie smaku. Zbadaliśmy to doświadczalnie poddając próbie kilku uczestników z naszej grupy. Podaliśmy im wodę o różnym stężeniu cukru. Niektórzy z nas wyczuwali smak słodki już w wodzie o stężeniu cukru o 3 % wartości, inni potrzebowali na to wyższej zawartości cukru w wodzie.

SMAK A DŹWIĘK

Do doświadczenia potrzebne nam były: ORAZ SŁUCHAWKI I płynąca w nich muzyka KRAKERSY

Testerzy po kolei zakładali słuchawki i jedli krakersy Testerzy po kolei zakładali słuchawki i jedli krakersy. Następnie powtarzali czynność, ale tym razem bez towarzystwa muzyki

Każda z osób oceniła kiedy krakersy były bardziej słone i chrupiące

Okazało się, że krakersy były smaczniejsze, kiedy jedliśmy je w ciszy

Wniosek Zmysł słuchu ma wpływ na zmysł smaku

SMAK A WĘCH

Do doświadczenia potrzebne nam były: oraz CEBULA JABŁKO

Pokroiliśmy produkty na takie same części, następnie zjedliśmy je, zatykając nos. Okazało się, że ciężko było nam rozpoznać, kiedy jedliśmy cebulę, a kiedy jabłko

Zmysł smaku to nie tylko kubki smakowe Wniosek Zmysł smaku to nie tylko kubki smakowe

Źródła: www.zdrowie.med.pl www.rozwojprzekompetencje.eduportal.pl/szkolenia www.stomia.info.pl www.wikipedia.pl www.google.pl

Dziękujemy za uwagę

72