1

DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół szkół Nr1 im.M.Kopernika w Iłowie-Osadzie Publiczne Gimnazjum ID grupy: 96/3_mp_g1 Kompetencja: Matematyka i przyroda Temat projektowy: Moja droga do szkoły Semestr/rok szkolny: I/2010/2011 2

Jak mierzono czas dawniej ?

Ludzie od zarania dziejów posługiwali się czasem i mierzyli go Ludzie od zarania dziejów posługiwali się czasem i mierzyli go. Pierwsze zegary : - słoneczne - księżycowe - wodne, piaskowe - ogniowe

Zegar słoneczny (gnomon) Pierwszymi były zegary słoneczne, najstarsze liczą około 5500 lat. Przypadkowo wetknięty do ziemi patyk (później nazwany gnomonem) stworzył okazję do obserwacji. Zauważono, że istnieje zależność pomiędzy długością cienia a porą dnia. Zaczęto dzielić dobę na dwanaście części a potem na dwie kolejne. Później dookoła gnomonu rysowano okrąg i dzielono go na 24 części. Problem następował jednak w dni pochmurne.

Zegar księżycowy Jest to zegar słoneczny używany nocą, w którym światło Księżyca zastępuje słoneczne. Cień rzucany przez Księżyc pada na powierzchnię z siatką współrzędnych umożliwiającą odczytanie aktualnej godziny w podobny sposób, jak podczas obserwacji dziennych. Funkcjonowanie urządzenia nocą zapewnia duża jasność Księżyca, co najmniej w okresie pełni.

Zegar wodny Klepsydra – zegar wodny, w późniejszych czasach także piaskowy, składający się z dwóch, zazwyczaj szklanych baniek, z czego jedna znajduje się dokładnie nad drugą, połączonych rurką przepuszczającą określoną ilość wody lub piasku w określonym czasie. Konstrukcja znana była już na 1500 lat p.n.e. Znane są klepsydry odmierzające od kilkudziesięciu sekund do doby.

Zegar ogniowy Zegar taki stanowiła świeca wykonana np. ze sproszkowanej kory drzewnej, wymieszanej ze smołą zawierającą na wierzchni odpowiednią podziałkę. Świeca spalała się dość równomiernie, znacząc na podziałce bieg czasu. Nie kiedy dodawano pręciki sporządzone z wonnych kadzideł, które sygnalizowały zapachem poszczególny czas.

Jak mierzymy czas dziś?

Jednostki czasu: Czas Plancka Nanosekunda Mikrosekunda Milisekunda Minuta Kwadrans Godzina Dzień Tydzień Miesiąc Kwartał Rok Dekada Wiek Milenium Era Eon

Czym mierzymy czas? Zegar mechaniczny Zegar elektroniczny Stoper (sekundomierz) Minutnik Zegar binarny Zegar kwarcowy Zegar atomowy

Zegar mechaniczny Zegar wykorzystujący jako regulator chodu wahadło lub balans. Energia do napędu regulatora przekazywana jest za pomocą wychwytu. Zegar taki nazywany jest mechanicznym niezależnie od tego, czy energia potrzebna do ruchu zegara pochodzi z energii sprężyny czy np. z napędu elektrycznego. Jako zegary mechaniczne budowane są zarówno zegary wieżowe, jak i zegarki naręczne. Obecnie masowo produkuje się także zegary kwarcowe, tańsze, ale bardzo punktualne.

Zegar elektroniczny Jest to urządzenie elektroniczne, które wyświetla czas w sposób cyfrowy w przeciwieństwie do zegarów analogowych, w których użyte są wskazówki.

Stoper (sekundomierz) Popularny stoper — przyrząd techniczny typu mechanicznego, podobny do zegarka, wykorzystywany w celu odmierzania małego odcinka czasowego. Ma za zadanie wymierzyć czas z dokładnością do 0,1 ułamka sekundy.

Minutnik Jest to mały zegar który liczy z dużą dokładnością czas. Minutnik odmierza czas z dokładnością do sekundy, a mierzy nim np. czas gotowania jajka.

Zegar binarny Jest to zegar, który wyświetla godzinę w systemie binarnym. Istnieją zarówno cyfrowe, jak i analogowe zegary binarne. W przypadku zegarów cyfrowych, czas wyświetlany jest za pomocą diod LED.

Zegar kwarcowy Rodzaj zegara, w którym do odmierzania czasu wykorzystuje się drgający kryształ kwarcu. Drgania kryształu są zliczane przez układy cyfrowe, które pokazują aktualny czas na wyświetlaczu zegarka. Rezonator kwarcowy wytwarza sygnał o precyzyjnie ustalonej częstotliwości, przez co zegary kwarcowe są co najmniej o rząd wielkości dokładniejsze od zegarów mechanicznych.

Zegar atomowy To rodzaj zegara, który używa atomowego wzorca częstotliwości jako licznika. Wczesne zegary atomowe były maserami z dołączonym oprzyrządowaniem. Współcześnie najdokładniejsze zegary atomowe bazują na bardziej zaawansowanej fizyce, np. na związkach cezu. Zegary te utrzymują ciągły i stabilny czas TAI (z fr. Temps Atomique International). W zastosowaniach cywilnych używa się innej skali czasu – UTC (z ang. Coordinated Universal Time). Czas ten jest obliczany na podstawie czasu TAI z uwzględnieniem obserwacji astronomicznych, które wymagają okresowej korekcji o tzw. sekundę przestępną (skokową).

Obliczanie wieku kota i psa

Wiek Kota Generalnie koty żyją dłużej niż psy. Średnia długość życia kota waha się od 12 do 14 lat, choć nie należą do rzadkości koty dożywające nawet do 20 lat. Długość życia naszych ulubieńców zależy od wielu czynników takich jak m.in. tryb życia (koty "wałęsające się" żyją średnio 8 lat).  Odżywianie, opieka weterynaryjna, czynniki genetyczne itd. Przyjęło się uważać, że siedmioletni kot to "kot w średnim wieku", a dziesięcioletni to już niestety - staruszek. Poniższe zestawienie pomoże Ci przeliczyć wiek kota na "ludzki" wiek.

Lata kota porównane do człowieka 6 miesięcy...................................10 lat 8 miesięcy...................................13 lat 1 rok...........................................15 lat 2 lata........................................24 lata 4 lata........................................32 lata 6 lat............................................40 lat 8 lat............................................48 lat 10 lat..........................................56 lat 12 lat........................................64 lata 14 lat........................................72 lata 16 lat..........................................80 lat 18 lat..........................................88 lat 20 lat..........................................96 lat 21 lat........................................100 lat

Wiek psa Wiek psa określa się przede wszystkim po stanie zębów. Jeśli wyrosły mu już 42 zęby stałe, to znaczy, że psiak ma ponad pół roku. Precyzyjnie można to zrobić, oceniając ścieranie się tzw. falbanek (karbików) na siekaczach oraz powierzchni trących na trzonowcach. Sporo może też powiedzieć zachowanie twojego pupila. Jeśli pies jest radosny, żywy, dużo się bawi i mało śpi, to pewnie ma do 3-5 lat. Pamiętaj, że długość życia czworonoga zależy od jego rasy i wielkości. Zwykle duże psy żyją krócej, czyli ok. 10-12 lat, a małe 13-17 lat. Jeśli pies jest otoczony troskliwą opieką, również weterynaryjną, ma szanse dożyć sędziwego wieku. Jak przeliczyć wiek psa na ludzki? Pierwsze dwa lata psiaka to 24 ludzkie lata, potem co roku dodawaj mu cztery lata. Więc jeśli twój pupil ma 5 psich lat, to w ludzkich ma ok. 36 lat.

Wiek wszechświata Cztery lata temu astrofizyka i kosmologia stanęły wobec jednego z największych kryzysów w swojej współczesnej historii. Najpierw grupa kosmologów kierowana przez Wendy Freedman z Carnegie Observatory w Pasadenie opublikowała wyniki badań dotyczących tempa rozszerzania się Wszechświata, oparte na obserwacjach wykonanych przez teleskop Hubble'a. Wskazywały one, że Wszechświat rozszerza się znacznie szybciej (a więc jest znacznie młodszy) niż dotąd sądzono; jego wiek oszacowano na około 8 mld lat.

Czas gotowania się jajka Algorytm gotowania jajka na miękko. Krok 1. Włóż jajko do gotującej się wody. Krok 2. Zanotuj czas początkowy t0. Krok 3. Oczytaj czas aktualny t. Krok 4. Oblicz D t = t - t0. Krok 5. Jeśli D t < 3 min., to przejdź do kroku 3. Krok 6. Wyjmij jajko z gotującej się wody. Zakończ algorytm. Człowiek zawsze starał się ułatwiać sobie życie oraz ulepszać metody realizacji swoich zamierzeń: wzniecanie ognia, budowanie piramid, wysyłanie wiadomości, sterowanie maszynami, wychodzenie z labiryntu, pakowanie plecaka. Najstarsze algorytmy mają około 2000 lat, a więc opracowano je jeszcze przed pojawieniem się pierwszych komputerów.

Rozmiary w przyrodzie Od atomu do galaktyki

Rozmiary atomu Pikometr (symbol: pm) – podwielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Jeden pikometr równa się 10−12 m. W notacji naukowej można go zapisać jako 1 E-12 m oznaczający 0,000 000 000 001 m (jedna bilionowa część metra). Jest równy jednej milionowej mikrometra (mikrona) i był nazywany mikromikronem lub bikronem (nazwa od jednej bilionowej części metra).

Rozmiary atomu Atomy nie mają dokładnie określonych granic, ich rozmiary są określane w sposób umowny, na podstawie odległości od atomów, z którymi tworzą wiązania chemiczne. Dlatego najmniejszą średnicę ma hel – około 62 pm, a największą cez − około 520 pm.

Przedmioty w porównaniu do atomu Wielkość atomów można opisać obrazowo na przykładach makroskopowych: ludzki włos ma średnicę około miliona atomów węgla, kropla wody zawiera około 2 tryliardy (2×1021) atomów tlenu i dwa razy więcej atomów wodoru. Gdyby powiększyć jabłko do rozmiarów Ziemi, to atomy jabłka miałyby rozmiary mniej więcej jabłka.

Wielkość planet Ziemia ma powierzchnię 510 mln km2. A gazowy olbrzym Jowisz - 62,1796×109 km²

Wielkości gwiazd Gwiazda nie ma określonej powierzchni. Słońce ma powierzchnię 6,09× 1012 km², 11 900 razy większą od powierzchni Ziemi. Najjaśniejsza gwiazda - Alfa Ursae Minoris potocznie zwana Gwiazdą Polarną ma powierzchnię o wiele większą od słońca i należy do grupy gwiazd nadolbrzymów.

Wielkość naszej galaktyki Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Droga Mleczna inaczej nazywana jest Galaktyką (dla odróżnienia od innych galaktyk pisaną przez duże "G"). Zawiera od 100 (wg starszych szacunków) do 400 miliardów (wg nowszych szacunków) gwiazd. Ma średnicę około 100 000 lat świetlnych i grubość ok. 12 000 lat świetlnych.

Dotyczący jednostek miar długości Rys Historyczny Dotyczący jednostek miar długości

Cal Cal – jednostka długości odpowiadająca początkowo potrojonej długości średniego ziarna jęczmienia. Jedna z tzw. jednostek imperialnych. W USA ta jednostka miary jest używana m.in. w budownictwie, medycynie, policji, mechanice i wielu innych dziedzinach. 1 cal = 25,4 mm, zwany też „calem międzynarodowym”.

Dłoń Dłoń - dawna jednostka miary długości. Dłoń odpowiadała 1/2 ćwierci czyli ok. 7,44 cm. Miara ta jest nadal w użyciu w stosunku do pomiaru wysokości koni wierzchowych.

Krok Krok jest poza układową jednostką miary długości stosowaną od starożytności (passus). Jest to długość podwójnego kroku, czyli odległość między kolejnymi śladami jednej stopy. Ponieważ marsz zaczynamy prawą nogą, liczymy liczbę postawień lewej nogi. Od kroku wywodzi się mila, pierwotnie równa 1000 kroków.

Lina Lina – jednostka miary długości równa 1/12 cala polskiego, czyli 2 mm.(stosowana przy podawaniu kalibru broni).

Mila Mila – dawna jednostka długości o różnej wartości, zależnej od rejonu i okresu. Nazwa pochodzi z łac. mille – tysiąc. Początkowo mila oznaczała 1000 kroków podwójnych. Odpowiada ona rozciągłości 1 minuty szerokości geograficznej (południka).

Skok Skok to miara o długości skoku normalnego człowieka - ok. 1,5 m w skoku z miejsca. Odległość wynosi tyle samo co długość skoku.

Stopa Stopa – dawna jednostka miary nawiązująca do przeciętnej długości stopy ludzkiej. W różnych krajach miała inną długość. Zmieniała się także na przestrzeni wieków. Obecnie przez stopę najczęściej rozumie się stopę angielską (foot) = 30,480 cm, czyli 1 m = 3,280840 stóp. Skrót: ft.

Łokieć Łokieć (niem. Elle, franc. Aune, ang. Ell) – jednostka długości o różnej wartości w zależności od państwa, regionu i epoki historycznej. Tradycyjna miara nawiązująca do średniej długości ręki od stawu łokciowego do dłoni. Dzielił się najczęściej na 2 stopy albo 24 cale.

Prędkości spotykane w przyrodzie i technice

Prędkość przepływu krwi Krew w aorcie ma prędkość do 120 cm/s w momencie skurczu lewej komory, a w kapilarach 0,3 mm/s, natomiast w żyle głównej 30 cm/s.

Prędkość poruszania się zwierząt. Rozpędzony struś afrykański osiąga w galopie niebagatelną prędkość 70 km/h. Z taką szybkością może biec pół godziny. Jeżeli jednak zwolni do 50 km/h, co i tak pozwala uciec przed większością drapieżników, może biec nawet 1,5 godziny.

Prędkość poruszania się zwierząt Cd. Na lądzie żółwie poruszają się z maksymalną prędkością 3 km na godzinę. Zwierzęta, jak wiadomo, biegają szybciej od ludzi - np. galopujący koń może osiągnąć 70km/h, a gepard na krótkich odcinkach rozpędza się do 110km/h. Podobną prędkość osiągają najszybsze ryby (bardzo szybka jest makrela), a pikujący jastrząb zbliża się do 200km/h.

Prędkość człowieka. Rześki spacerek to ruch z prędkością ok. 4km/h, czyli trochę ponad 1m/s. Dobry piechur może iść nawet dwa razy szybciej, a sprinterzy pokonują 100, 200 metrowe odcinki ze średnią prędkością 10m/s, czyli 36km/h

Prędkości spotykane w FIZYCE

Prędkość światła Prędkość rozchodzenia się fali elektromagnetycznej w próżni nie zależy od częstości fali ani układu odniesienia. Stałość tej prędkości wynika z podstawowych własności przestrzeni i dlatego w fizyce określa się stałą „c” o nazwie prędkość światła. Wynosi ono w próżni ok. 299 792 458 m/s.

Prędkość światła w ośrodkach materialnych Prędkość światła w ośrodkach materialnych jest mniejsza niż w próżni. W najnowszych eksperymentach nad rozchodzeniem się światła w ośrodkach materialnych udało się: Na bardzo krótki czas zatrzymać światło, Spowolnić je do prędkości 70km/h.

Cd. Prędkość światła jest stała w próżni, a w: powietrzu wynosi 2,9079868426 x 108 m/s, w wodzie 2,248443435 x 108 m/s, a w szkle 1,9786302228 x 108 m/s.

Ruch obrotowy ziemi Inaczej ruch wirowy Ziemi – obrót Ziemi wokół własnej osi. Czas jednego obrotu względem odległych gwiazd wynosi 23 godziny 56 minut i 4 sekundy . Na równiku prędkość wywołana obrotem Ziemi wynosi około 1674,4 km/h.

Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi – ruch Ziemi wokół Słońca po orbicie o kształcie elipsy w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (z punktu widzenia obserwatora patrzącego na północną półkulę). Prędkość liniowa jest zmienna i w zależności od położenia wynosi od 29,291 km/s do 30,287 km/s. Ziemia obiega Słońce w ciągu jednego roku czyli: 365 dni 6 godzin 9 minut 9,54 sekundy.

Wykres przedstawia drogę naszej pani do pracy. O której pani wyjeżdża z domu ? Jak daleko ma do pracy? Ile czasu jedzie latem a ile zimą? O której jest pani w pracy latem? Z jaką prędkością jedzie latem a z jaką zimą?

Droga Kingi do szkoły O której Kinga wychodzi z domu? Ile czasu czeka na autobus? O której godzinie jest w szkole? Z jaką prędkością jedzie autobus? W jakiej odległości od domu Kingi znajduje się przystanek autobusowy?

Droga Piotrka do szkoły Piotrek do szkoły chodzi pieszo po drodze zachodząc po kolegę. W jakiej odległości od Piotrka mieszka kolega? Ile czasu Piotrek czeka na kolegę? Z jaką prędkością idą do szkoły chłopcy? Jaką drogę musi pokonać Piotrek by dotrzeć do szkoły?

Droga Pawła do szkoły Jak daleko Paweł ma do szkoły? O której wychodzi z domu? Ile czasu czeka na autobus? Z jaką prędkością autobus pokonuje ostatni odcinek drogi ?

Wykres przedstawia czas, jaki uzyskali uczniowie pokonując korytarz szkolny o dł.40m Ilu uczniów uczestniczyło w zajęciach? Który uczeń i w jakim czasie najszybciej przeszedł drogę, a który najwolniej? Jaki czas powtarza się najczęściej? Z jaką prędkością szedł uczeń 5, a z jaką uczeń 12 (wynik podaj w km/h z dokładnością 0,1)?

57