FUNDUSZE INWESTYCYJNE instytucje wspólnego inwestowania Wrocław, 17/18 grudnia 2001 roku

AGENDA Istota funduszu inwestycyjnego Cele funduszu inwestycyjnego Fundusze inwestycyjne otwarte Fundusze inwestycyjne zamknięte Fundusze inwestycyjne mieszane Praktyka

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Jeden z dominujących inwestorów na rozwiniętych rynkach finansowych Mają szerszy dostęp niż inwestorzy indywidualni do: szybkiej informacji o zdarzeniach, które mogą wpływać na kształtowanie się kursów walorów na rynku instrumentów i metod inwestowania

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusz inwestycyjny - tworzony jest przez specjalnie w tym celu powołane towarzystwo : dysponujące odpowiednim kapitałem, zapewniającym m.in. pokrycie ewentualnych roszczeń inwestorów w razie nieprawidłowej działalności.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Jedno towarzystwo może tworzyć więcej niż jeden fundusz o odmiennej specjalizacji lub rejonizacji. Towarzystwo zarządza utworzonymi funduszami i reprezentuje je wobec innych osób.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Każdy fundusz ma odrębną osobowość prawną, a jego wyłącznym celem jest lokowanie pozyskanych od inwestorów środków w papiery wartościowe oraz w inne prawa majątkowe w sposób przysparzający udziałowcom korzyści.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Cele funduszu inwestycyjnego: ochrona realnej wartości powierzonych funduszowi kapitałów (np. ochrona przed deprecjacją wskutek inflacji, przed niewypłacalnością dłużników), osiągnięcie satysfakcjonujących udziałowców dochodów, m.in. dzięki wzrostowi rynkowych papierów wartościowych nabytych oraz otrzymywanych odsetek i dywidend.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusz zastępuje uczestnika w: bieżącej analizie sytuacji cenowej określonych walorów dokonywaniu operacji zakupu oraz sprzedaży papierów wartościowych

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusz dysponuje wysoko wykwalifikowanym personelem i specjalistycznym zapleczem technicznym Zarządzanie dużymi portfelami papierów wartościowych w korzystniejszy znacznie sposób, aniżeli jest to dostępne dla wielu indywidualnych inwestorów.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Dzięki wysokiemu poziomowi fachowości fundusz może dokonywać operacji ryzykownych dla indywidualnego inwestora, osiągając wysokie zyski. Fundusze gromadzą znaczne kapitały, są w stanie tworzyć zdywersyfikowane portfele inwestycyjne, co zmniejsza ryzyko ewentualnych strat w razie nieudanej lokaty oraz w przypadku ogólnego spadku cen walorów na rynku.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Po przystąpieniu do funduszu i wniesieniu udziału jego uczestnik otrzymuje dokument potwierdzający powierzenie środków na cele inwestowania w papiery wartościowe. Uczestnik ma prawo do udziału w zysku osiąganym dzięki lokowaniu środków funduszu w papierach wartościowych.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Towarzystwo zarządzające funduszem pobiera określone w statucie opłaty za swoje usługi (np. określony odsetek udziałów z tytułu wpisowego lub przy wycofaniu udziału) Opłaty powinny być pokryte z nadwyżką korzyściami, jakie fundusz zapewnia udziałowcom, gdyż jest to podstawowa przesłanka jego atrakcyjności.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Majątek funduszu (jego aktywa) stanowi: aktualna wartość posiadanych lokat oraz środków finansowych pochodzących z wpłat uczestników oraz pożytki uzyskiwane dzięki lokatom Fundusz aktualizuje wartość majątku uwzględniając bieżące ceny rynkowe jego składników.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Wartość netto aktywów obrazuje aktualną wartość wkładów uczestników. Wartość mienia funduszu inwestycyjnego ulega zatem zmianie w zależności od kształtowania się bieżących cen walorów, w jakich ulokował pozyskane udziały inwestorów.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Obowiązki funduszu inwestycyjnego: dokonywanie lokat w walory zapewniające dostateczną ich płynność, tj. zamianę na gotówkę dywersyfikacja lokat związana z faktem, iż fundusz inwestycyjny dysponuje kapitałami powierzonymi przez dużą liczbę udziałowców W Polsce ustawa o funduszach inwestycyjnych wyznacza maksymalny odsetek aktywów, jaki może być ulokowany w walory jednego emitenta

DEPOZYTARIUSZ Nad prawidłowością działania funduszu inwestycyjnego nadzór sprawuje depozytariusz, którym w Polsce może być: bank mający siedzibę w kraju, posiadający fundusze własne w wysokości co najmniej 100 mln zł lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

DEPOZYTARIUSZ Depozytariusz : prowadzi rejestr aktywów funduszu, nadzoruje prawidłowość operacji związanych z odkupem jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych od uczestników funduszu powinien zapewniać, aby wycena aktualnej wartości netto aktywów funduszu była zgodna ze statutem i z prawem.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE Rodzaje funduszy inwestycyjnych: Fundusz inwestycyjny otwarty (fio) Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (sfio) Fundusz inwestycyjny zamknięty (fiz) Specjalistyczny fundusz inwestycyjny zamknięty (sfiz) Fundusz inwestycyjny mieszany (fim)

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Fundusz otwarty przyjmuje bieżąco nowych udziałowców Sprzedaż udziałów następuje w postaci jednostek uczestnictwa Wpływy ze sprzedaży jednostek stanowią podstawę tworzenia funduszu inwestycyjnego, lokowanego w papierach wartościowych

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Wartość rynkowa papierów, w które lokuje fundusz wzrasta zwiększa się wartość jednostki uczestnictwa, znajdującej się w posiadaniu udziałowca wzrasta aktualna cena sprzedaży jednostki uczestnictwa Obniżka kursów posiadanych przez fundusz walorów wartość jednostki uczestnictwa ulega zmniejszeniu maleje aktualna cena sprzedaży jednostki uczestnictwa

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY W myśl obowiązującego prawa jednostka uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym nie jest papierem wartościowym, dlatego nie może być przedmiotem obrotu na giełdzie (jest niezbywalna) Fundusz inwestycyjny otwarty nie wypłaca bieżąco uczestnikom dywidend ani żadnych premii czy odsetek

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Każdy uczestnik ma prawo wycofania swoich udziałów, tj. umorzenia jednostek uczestnictwa według aktualnej ich ceny bieżącej Udziałowiec otrzymuje w chwili umorzenia jednostek sumę odpowiadającą iloczynowi ich ilości oraz aktualnej ceny wartości jednostki

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Za swoje usługi fundusz pobiera określone opłaty przeważnie z góry - w momencie sprzedaży jednostek Uczestnik funduszu inwestycyjnego o otwartym charakterze inkasuje ewentualny zysk dopiero w momencie umorzenia jednostek uczestnictwa.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Zysk uczestnika funduszu – różnica pomiędzy: przychodem, jaki osoba otrzymuje z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa i kosztem ich nabycia, obejmującym cenę zakupu jednostek oraz zapłaconą funduszowi prowizję

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Fundusz otwarty : przyjmuje na bieżąco nowych uczestników umarza jednostek uczestnictwa na każde żądanie ich posiadaczy wraz z jednoczesną wypłatą aktualnej równowartości umorzonych udziałów.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY W funduszu otwartym stale zmienia się ilość jednostek uczestnictwa a tym samym wielkość kapitału, jakim fundusz dysponuje.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Fundusz otwarty musi utrzymywać odpowiednią płynność płatniczą, aby w razie nasilonego wycofywania jednostek uczestnictwa przez klientów można było w terminie dokonać odpowiednich wypłat.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Fundusze otwarte lokują cześć kapitałów : jako niezbędną rezerwę gotówkową w walorach o wysokiej płynności, umożliwiających w razie potrzeby szybką zamianę na płynną gotówkę

SPECJALISTYCZNE FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE Koncentrują swoje lokaty tylko w pewnych dziedzinach gospodarki lub dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć (np. inwestycja w akcje emitowane tylko przez przemysł miedziowy lub wydobycie ropy naftowej). W tym przypadku występują ograniczone możliwości dywersyfikacji lokat

SPECJALISTYCZNE FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE Uczestnictwo w tych funduszach postanowieniami statutu może być ograniczone do określonych osób lub osób spełniających ustalone warunki (np. do osób dysponujących większymi kapitałami lub zainteresowanych rozwojem danej dziedziny gospodarki)

SPECJALISTYCZNE FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE Zapewniają odkupienie na żądanie inwestora jego jednostek udziałowych Statut może uzależniać zwrot kapitału od uprzedniego zgłoszenia takiego zamiaru w wyznaczonym terminie Fundusz może utrzymywać mniejszą płynność w stosunku do zwykłego oraz lokować swoje kapitały bardziej długofalowo

SPECJALISTYCZNE FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE Przy funduszu może być powołana rada inwestorów spośród poważniejszych udziałowców, stanowiąca organ kontrolny reprezentujący ich interesy.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Nie emitują bieżąco nowych jednostek udziałowych Nie uwzględniają możliwości zwrotu kwot przez uczestników Emitują z góry ustaloną liczbę udziałów, zwanych certyfikatami inwestycyjnymi

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Certyfikaty inwestycyjne nie mogą być odkupywane przez emitenta, lecz stanowią jego trwałe wyposażenie w kapitał wykorzystywany na cele zarobkowego lokowania

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Emisja i subskrypcja certyfikatów realizowana jest na zasadach zbliżonych przy emisji akcji w publicznym obrocie Certyfikaty są papierami wartościowymi na okaziciela, są zbywalne pomiędzy inwestorami, mogą być przedmiotem obrotu na giełdach papierów wartościowych na zasadach zbliżonych do obrotu akcjami, tj. ich ceny kształtują się na zasadzie popytu i podaży.

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Kapitał uzyskany z emisji udziałów lokowany jest zarobkowo w papierach wartościowych Fundusz zamknięty może inwestować w bardziej długofalowe przedsięwzięcia aniżeli fundusz otwarty, gdyż nie odkupuje on od posiadaczy wyemitowanych certyfikatów

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Fundusz inwestycyjny zamknięty może inwestować: w walory będące przedmiotem obrotu giełdowego w udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością w waluty obce

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Fundusz inwestycyjny zamknięty może inwestować: w pochodne prawa majątkowe w nieruchomości w akcje firm, wykazujących słabe wyniki ekonomiczne w celu ich restrukturyzacji albo likwidacji i sprzedaży majątku po korzystnych cenach

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Certyfikaty inwestycyjne podlegają: codziennej wycenie rynkowej na sesjach giełdowych wycenie której dokonuje cyklicznie ich emitent, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Wycena aktywów jest konieczna przed rozpoczęciem sprzedaży kolejnej emisji certyfikatów Cena emisyjna nowych certyfikatów inwestycyjnych nie może być mniejsza od ceny stanowiącej iloraz aktualnej wartości netto majątku funduszu oraz liczby wyemitowanych dotychczas certyfikatów w okresie poprzedzającym emisję

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Fundusz zamknięty wykazuje okresowo zysk i wypłaca udziałowcom dywidendy Udziałowcy osiągają dodatkowe korzyści, jeśli następuje wzrost ceny rynkowej certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusz

FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY Zamknięty fundusz inwestycyjny może być utworzony na określony czas Trwanie funduszu kończy postępowanie likwidacyjne polegające na umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych i wypłacie jego uczestnikom kwot odpowiadających liczbie i końcowej wycenie certyfikatów posiadanych przez poszczególnych uczestników Postępowanie likwidacyjne zupełnie naturalnym zakończeniem działalności funduszy zamkniętych

FUNDUSZE MIESZANE Fundusze mieszane - łączą w sobie cechy funduszy otwartych i zamkniętych Fundusz mieszany emituje certyfikaty inwestycyjne (cecha funduszu zamkniętego) Na żądanie inwestora fundusz zobowiązany jest do wykupu i umorzenia posiadanych przez niego certyfikatów według ich aktualnej wartości, wynikającej z wyceny majątku netto według cen rynkowych (cecha funduszu otwartego)

PRAKTYKA W praktyce występuje znaczne zróżnicowanie funduszy inwestycyjnych, zwłaszcza pod względem polityki lokacyjnej i towarzyszącej jej różnego poziomu ryzyka

PRAKTYKA

PRAKTYKA Fundusze agresywnego wzrostu ich celem jest maksymalizacja zysków przy ponoszeniu znacznej skali ryzyka ewentualnych strat inwestują głównie w akcje spółek, które mają szanse szybkiego rozwoju i rokują wzrost kursów w krótkim stosunkowo okresie dążą do inkasowania korzyści wynikających ze wzrostu wartości walorów (nie liczą na dywidendy), uczestnicząc w transakcjach spekulacyjnych łączących się z dużym ryzykiem

PRAKTYKA Fundusze wzrostu lokują kapitały w akcje, których ceny powinny rosnąć, ale przy unikaniu transakcji zbyt ryzykownych nabywają akcje renomowanych firm cieszących się znaczną solidnością finansową często uzyskują lepsze rezultaty aniżeli niektóre fundusze agresywnego wzrostu dzięki zmniejszonemu ryzyku inwestowania

PRAKTYKA Fundusze umiarkowanego (zrównoważonego) wzrostu podejmują długofalowe inwestycje przy minimalizowaniu ryzyka dyskontują korzyści zarówno ze wzrostu cen jak i dywidendy inwestują w akcje renomowanych firm i to z różnych sektorów, dzięki czemu następuje dalsze zmniejszenie ryzyka

PRAKTYKA Fundusze równowagi lokują kapitały częściowo w akcje obarczone małym ryzykiem a częściowo w papierach odsetkowych o stałym oprocentowaniu przynoszących mniejsze lecz pewniejsze zyski

PRAKTYKA Fundusze obligacji inwestują kapitały głównie lub wyłącznie w papiery odsetkowe dające pewniejszy ale systematyczny dochód

PRAKTYKA Niekiedy fundusze inwestycyjne (powiernicze) koncentrują swoją działalność lokacyjną w ściśle określonych sektorach gospodarki (np. w akcjach i obligacjach sektora energetycznego)- tzw. fundusze sektorowe

PRAKTYKA W Polsce dominują fundusze otwarte zarówno zrównoważone jak i obligacji. Najstarszym funduszem w Polsce jest otwarty, zrównoważony fundusz powierniczy PIONEER, utworzony w I993 roku.

TOWARZYSTWA FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE DWS Polska PBK Atut Pionieer Skarbiec UniKORONA ING CAIB GTFI EUROFUNDUSZ Invesco PKO/CS PZU KAPITAŁ HANDLOWY Arka SEB Warta PDM

PRAKTYKA Fundusze otwarte sprzedają bieżąco jednostki uczestnictwa za pośrednictwem swoich placówek lub agentów. Swoje aktywa fundusze lokują w bankach spełniających rolę depozytariusza , które dokonują także bieżąco wycenę aktualnej wartości jednostek uczestnictwa.

PRAKTYKA Tryb nabywania jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym osoba zamierzająca nabyć jednostki uczestnictwa składa zlecenie zakupu w jednej z placówek obsługi klientów czyli u tzw. dystrybutora i wpłaca na ten cel przeznaczoną sumę gotówki punkt obsługi klienta powinien możliwie szybko przekazać zlecenie do agenta obsługującego fundusz, do którego należy rozliczanie jednostek uczestnictwa przy ich nabywaniu i wycofywaniu, prowadzenie ewidencji uczestników itp.

PRAKTYKA Tryb nabywania jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym po otrzymaniu przez agenta niezbędnych dokumentów w dacie najbliższego terminu wyceny jednostek uczestnictwa, ustala ona przypadającą dla danego klienta ilość jednostek uczestnictwa, stanowiącą iloraz otrzymanej wpłaty pomniejszonej o prowizję oraz aktualnej ceny nabycia; jednocześnie informuje o tym klienta, wysyłając pocztą potwierdzenie

PRAKTYKA Tryb nabywania jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym Jeżeli klient występuje o umorzenie jednostek uczestnictwa, to składa odpowiednie zlecenie w punkcie obsługi klientów, który niezwłocznie powinien przekazać je do agenta obsługującego fundusz. Ustala on należność klienta stanowiącą iloczyn ilości umarzanych jednostek i aktualnej wartości netto jednostki, ustalonej w najbliższym terminie wyceny, następującym po dacie otrzymania zlecenia. Następnie wydaje dyspozycję bankowi w celu wypłaty pieniędzy klientowi

PODSUMOWANIE

Wojciech Gudaszewski © 2001 Wrocław DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Wojciech Gudaszewski © 2001 Wrocław