Pasze genetycznie zmodyfikowane (GM)

Stan obecny [2007 r.] W 2001 r. Komisja Europejska wydała zakaz stosowania pasz pochodzenia zwierzęcego w żywieniu zwierząt, a w konsekwencji zabrakło w krajach Unii milionów ton pasz treściwych. Powstałe braki można zastąpić paszami roślinnymi opartymi na roślinach motylkowatych, jako najbardziej podobnych swym składem aminokwasowym i wartością energetyczną do pasz odzwierzęcych. Grochy, łubiny, soczewica, bobik. Soja genetycznie zmodyfikowana (GM). Tomasz Twardowski

Genetycznie Zmodyfikowane Organizmy Organizm genetycznie zmodyfikowany [GMO] – to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony technikami inżynierii genetycznej [w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji]. USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych Tomasz Twardowski

Genetycznie zmodyfikowane rośliny odporne na herbicydy uniwersalne oraz szkodniki kukurydza i soja zabezpieczone przed działaniem glufosynatu lub glifosatu oraz zawierające białka Bt będące toksyną dla owadów błonkoskrzydłych. Tomasz Twardowski

Molekularne podstawy: Tomasz Twardowski

Glufosynat czyli fosfinotrycyna [(HOCH2)3CNHCCH2CO2]3P, to składnik aktywny herbicydu uniwersalnego wprowadzonego przez firmę Aventis w wielu preparatach chwastobójczych, np. Basta, Ignite, Challenge, LIBERTY. Glufosynat jest wchłaniany przez części zielone, hamuje aktywność syntazy glutaminowej, a przez to ogranicza detoksyfikację amoniaku. Inaktywację glufosynatu osiągnięto poprzez wydzielenie z bakterii glebowych charakteryzujących się systemem enzymatycznym rozkładającym glufosynat białka kodowanego przez gen PAT. Inaktywacja glufosynatu następuje poprzez acetylację katalizowaną przez acetylotransferazę fosfinotrycyny Tomasz Twardowski

glifosat Soję odporną na glifosat otrzymano poprzez wprowadzanie genu kodującego EPSPS z bakterii Agrobacterium sp. szczep CP4, do chromosomu soi (EPSPS = 5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase). Herbicyd glifosat niszczy rośliny poprzez inhibicję enzymu EPSPS. Szlak biosyntezy aromatycznych aminokwasów nie występuje w szlaku metabolicznym ssaków. Odporność na glifosat nadano roślinom i mikroorganizmom poprzez nadprodukcję EPSPS lub wykorzystanie odpornego na glifosat EPSPSs. Tomasz Twardowski

Białka Bt są to deltaendotoksyny, krystaliczne białka, których wydzielono i scharakteryzowano ok. 100 z bakterii Bacillus thuringiensis o proteolitycznej aktywności enzymatycznej. W toku procesu biosyntezy protoksyna (130 kD) zostaje przekształcona do toksyny (60 kD). W trakcie procesu trawiennego ma miejsce interakcja krystalicznego białka z receptorem komórek jelitowych i następuje perforacja jelita. Gen Bt wprowadzono do następujących roślin: kukurydza, bawełna, rzepak, ryż, ziemniak, soja, kapusta, pomidory, uzyskując ochronę przed owadami błonkoskrzydłymi. Tomasz Twardowski

Zasadnicze rośliny GM uprawiane przemysłowo: W 2006 r. ok. 100 mln ha * soja [61%], * kukurydza [23%], * bawełna [11%] oraz * rzepak [5%]. Inne rośliny GM stanowią łącznie poniżej 1%. Tomasz Twardowski

GM rośliny w UE w latach 1995-2002 81 projektów badawczych z udziałem GMO w zakresie biobezpieczeństwa. Na podstawie tego kompleksowego doświadczenia Komisja mogła oświadczyć, że prace z GMO nie tylko nie są zagrożeniem, ale w realnych warunkach są wręcz bezpieczniejsze niż standardowe organizmy [rośliny]. Firoz AMIJEE, Pioneer Overseas Corporation and European Network of GMO Laboratories, United Kingdom, Brussels, 11-13.11.2002. Tomasz Twardowski

Rozwój agrobiotechnologii Trzy fazy BIOMATERIAŁY rośliny jako biofabryki CECHY JAKOŚCIOWE produkcja lepszej żywności i włókien CECHY AGRONOMICZNE większe plony przy mniejszym zużyciu pestycydów i energii 1995 2000 2005 2010 Tomasz Twardowski

Konkluzje dot. żywności (pasz) GM: International Life Sciences Institute, 26-28 czerwca 2000 r., Limelette, Belgia - DNA, włączając rekombinowany DNA, składa się z tych samych czterech nukleotydów – obecnie stosowane techniki rekombinacji w łańcuchu żywnościowym nie powodują zmian w chemicznej charakterystyce DNA (biorąc pod uwagę naturalne zróżnicowanie w sekwencji DNA), – nie ma różnic w podatności rekombinowanego DNA i pozostałego DNA na hydrolizę chemiczną lub enzymatyczną – przemiany produktów trawienia DNA nie zależą od pochodzenia DNA, – DNA nie jest toksyczne przy zwyczajowych poziomach spożycia – nie ma dowodów potwierdzających alergenne lub inne immunogenne właściwości DNA z konsumowanej żywności zmodyfikowanej genetycznie, – nie wyklucza się możliwości obecności, łączenia, ekspresji pozostałych zewnątrzkomórkowych fragmentów DNA z żywności przez mikroflorę przewodu pokarmowego, – nie ma dowodów na wbudowywanie DNA ze źródeł pokarmowych w genom ssaków, – spożycie żywności modyfikowanej genetycznie nie powoduje mierzalnych zmian w całkowitej ilości spożytego DNA. Tomasz Twardowski

KONKLUZJA: NIE STWIERDZONO RÓŻNIC W CHAKTERYSTYCE ŻYWIENIOWEJ POMIĘDZY GM PASZĄ A TRADYCYJNĄ. Tomasz Twardowski

GM soja i kukurydza a Pasze do produkcji: * drobiu, * trzody chlewnej, * bydła. Produkcja: * mleka, * mięsa, * jaj bez GM roślin, a konkretnie importowanej soi produkcja nie będzie konkurencyjna Tomasz Twardowski

Czy są alternatywne rozwiązania? Tomasz Twardowski

– śruta sojowa tradycyjna, niemodyfikowana, – śruta i makuch rzepakowy, – śruta arachidowa, – śruta słonecznikowa, – nasiona strączkowe (groch, peluszka, bobik, łubin biały i łubin żółty), – mączka rybna, – drożdże pastewne, – wywar kukurydziany suszony, 35% białka ogólnego, – gluten kukurydziany. Tomasz Twardowski

Pytania zasadnicze: 1. Czy można „czymś” zastąpić pasze GM, głównie soję GM? 2. Czy soja GM jest szkodliwa dla środowiska jako pasza, czy też dla konsumentów produktów takich jak jaja, mleko, mięso? Ad 1.: NIE Ad 2.: NIE ODPOWIEDŹ: Tomasz Twardowski

G M O oznacza CODZIENNE PRODUKTY INżYNIERII GENETYCZNEJ KONIECZNE JEST UWZGLĘDNIENIE CZYNNIKÓW SPOŁECZNYCH i EKONOMICNZYCH Tomasz Twardowski

Kontrybucja botechnologii do całej BIOgospodarki BIOTECHNOLOGIA to: przemysł = biała biotech zdrowie = czerwona biotech agrobiotech = zielona biotech fioletowa = legislacja (IPR) A zatem: Kontrybucja botechnologii do całej BIOgospodarki Tomasz Twardowski

Aspekty biogospodarki Finansowe; Postęp naukowo – techniczny; Niematerialne: Nowe jakościowo produkty, Miejsca pracy, Jakość życia, Zielone środowisko. Tomasz Twardowski

ROZWIĄZANIA LEGISLACYJNE SPRZECZNE z UE * konflikt z Komisją (kary umowne); * konflikt z WTO (kary umowne); * pozwy z przemysłu (odszkodowania); * zablokowanie nauki; * obniżone „BHP” kraju. ZGODNE z UE stymulacja biogospodarki i zrównoważony rozwój Tomasz Twardowski

prawo wyboru i KONKLUZJA: NIE BÓJMY SIĘ BIOTECHNOLOGII Tomasz Twardowski