Migracje do krajów Europy Środkowo-Wschodniej z perspektywy ekonomii politycznej Na podstawie książki Stanisławy Golinowskiej pt. Popyt na pracę cudzoziemców. Polska i sąsiedzi Anna Babula WNE UW

Plan prezentacji Podstawowe pojęcia Zmiany w strukturze zatrudnienia Imigracja zarobkowa do Czech, Słowacji, Węgrzech i Polski – regulacje prawne Sytuacja i warunki zatrudnienia cudzoziemców w Polsce na podstawie wyników badań empirycznych Podsumowanie

Pojęcia Migracja – wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Wyróżniane są różne rodzaje migracji m.in. na zasięg, cel, czas trwania. Umowy bilateralne – to umowy międzynarodowe zawierane między dwoma państwami, organami. Są najważniejszym instrumentem regulującym stosunki międzynarodowe i jednym z dwóch niekwestionowanych źródeł prawa międzynarodowego. W naszym przypadku dotyczą zatrudnienia cudzoziemców.

Zmiany w strukturze zatrudnienia Wzrost bezrobocia Zmiany w dziedzinach takich jak: Rolnictwo Przemysł Usługi Rozwój małych przedsiębiorstw

Imigracja zarobkowa do Czech Umowy o wzajemne zatrudnienie: Z krajami takimi jak Ukraina czy Wietnam dokładnie określa się liczbę osób dopuszczanych na rynek; umowy wymiany stażystów, praktykantów; najwięcej zatrudnia się Słowaków Procedura przyznawania zgody na pracę: Obcokrajowiec sam musi znać oferty pracy i dotrzeć do potencjalnego pracodawcy Pracodawca musi złożyć na piśmie deklarację o chęci zatrudnienia. Za uzyskaną zgodę ponoszone są opłaty Wydawana jest na co najmniej rok Pozwolenie na pracę  głównie wydawane są mężczyznom – ok. 70% Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej  łatwiej założyć działalność gospodarczą niż znaleźć pracę

Imigracja zarobkowa na Słowacji Umowy o wzajemne zatrudnienie: Umowy bilateralne z Ukrainą , Wietnamem i z Niemcami (wprowadzają limity); Czesi nie muszą mieć pozwoleń na pracę – rejestracja Procedura przyznawania zgody na pracę: Procedura jest zróżnicowana; imigrant występuje o pozwolenie ale musi mieć poparcie pracodawcy , że zostanie zatrudniony Pozwolenie na pracę: Rocznie wydawane jest około 3000 pozwoleń (bez Czechów)

Imigracja zarobkowa na Węgrzech Umowy o wzajemne zatrudnienie: Pierwsza grupa umów – z krajami zachodnimi (wyjazdy) Druga grupa umów – wymiana pracowników (Czechy, Słowacja, Rumunia) Procedura przyznawania zgody na pracę: Wniosek składa pracodawca i udowadnia że znalazł pracownika o wymaganych kwalifikacjach Pozwolenie na pracę: Liczba pozwoleń jest relatywnie wysoka – dominują pozwolenia dla obywateli Rumunii Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej: Rejestracja identyczna dla cudzoziemców i dla obywateli

Imigracja zarobkowa w Polsce Regulacje prawne Polska w 2002r. miała podpisanych dwanaście umów bilateralnych umowa polsko-niemiecka zawiera limity przyjmowanych pracowników. Pracodawca występuję z inicjatywą zatrudnienia cudzoziemcy

Sytuacja i warunki zatrudnienia cudzoziemców w Polsce na podstawie wyników badań empirycznych W Polsce zatrudnianie cudzoziemców nie zwiększa bezrobocia, wręcz je zmniejsza, ponieważ wraz z rozwojem małych przedsiębiorstwem powstają nowe miejsca pracy. Zatrudniani są na ogół na stanowiska, w których Polacy nie mają odpowiednich kwalifikacji. Często ratują oni firmy o czym świadczą poniższe cytaty: „Obecność obcokrajowców daje mi komfort psychiczny, że praca jest należycie wykonana i maszyny są należycie zadbane”. „Jeśli ja stracę tych cudzoziemskich pracowników, to ja stracę zakład” Popyt na pracę Legalny  wzrósł w latach 1993 – 2000 prawie 2,5 krotnie Nielegalny  szacuje się na około 100-150 tys. 3 grupy celów przyświecających firmom zatrudniających cudzoziemców Rozwój technologiczny Brak polskich specjalistów Ułatwione stosunki / kontakt z za granicą

Gdzie pracodawcy szukają cudzoziemców: Pośrednictwo pracy Własne doświadczenie / z polecenia Tzw. Targi Warunki przy legalnym zatrudnieniu: Płace zbliżone do polskich Często dostają dodatki materialne np. służbowy samochód, mieszkanie, opiekę zdrowotną Umowa na czas określony Warunki przy nielegalnym zatrudnieniu: Niskie płace  jednak wyższy niż w kraju ojczystym Nocleg w kilka osób w pokoju, bądź np. w stodole Umowa ustna, praca krótkookresowa

Wnioski Kraje chronią rodzimy rynek pracy przed imigrantami Zauważalne są elementy preferencji narodowych Skomplikowane procedury wydawania zgód oraz koszty tych procedur skłaniają do zatrudniania „na czarno” Zatrudnienie cudzoziemców zmniejsza bezrobocie

Dziękuję za uwagę