Teoria Firmy Na podstawie rozdz. VII Metodologia ekonomii M. Blauga Konard Gałecki

Metodologia Ekonomii2 Plan prezentacji 1.Podstawowe założenia neoklasycznej teorii firmy 2.Krytyka 3.Klasyczna obrona 4.Weryfikacja empiryczna 5.Analiza zarzutów Spiro Latsisa (MNPB) 6.Neoklasyczna teoria firmy, a oligopol 7.Podsumowanie

Metodologia Ekonomii3 Podstawowe założenia neoklasycznej teorii firmy Przedsiębiorstwa wytwarzają jeden, homogeniczny produkt Doskonale konkurencyjne otoczenie Racjonalność podmiotów Dążenie do maksymalizacji zysku Pełna informacja Zmienne strategiczne - wielkość produkcji i cena

Metodologia Ekonomii4 Krytyka Główny kierunek krytyki założenie, że przedsiębiorstwa dążą do maksymalizacji zysków pieniężnych przy danej technologii oraz strukturze popytu

Metodologia Ekonomii5 Krytyka Argumenty: Firmy maksymalizują funkcję użyteczności wielu zmiennych (zysk, czas wolny, prestiż itp.) Maksymalizacja sprzedaży przy danym poziomie zysku minimalnego Brak maksymalizacji czegokolwiek, zaspokajają swoje potrzeby w zadowalający sposób Niepewność stosują zdroworozsądkowe reguły postępowania Niczego nie maksymalizują, lecz zamiast tego chcą przetrwać

Metodologia Ekonomii6 Klasyczna obrona (Machlup) nie próbuje wyjaśnić sposobu gospodarowania, ale przewidzieć skutki konkretnych zmian działania sił rynkowych dostarcza możliwych do sprawdzenia prognoz o charakterze jakościowym: wzrost popytu prowadzi zarówno do wzrostu wielkości produkcji jak i cen wyrobów, wzrost płac pieniężnych powoduje spadek zatrudnienia, nałożony na zyski z działalności gospodarczej podatek ryczałtowy nie wywrze żadnego wpływu na rozmiary produkcji

Metodologia Ekonomii7 Klasyczna obrona (Machlup) większość teorii opowiada ciekawą historię kosztem jednoznacznych wyników teoria ta jest elegancka, prosta, spójna wewnętrznie, a ponadto dostarcza prognoz, które są dobrze potwierdzone empirycznie

Metodologia Ekonomii8 Weryfikacja empiryczna nierealistyczne założenia prosta teoria przestarzała zastąpienie założeń bardziej realistycznymi ograniczeniami Równie często potwierdzana, jak i zaprzeczana empirycznie

Metodologia Ekonomii9 Weryfikacja empiryczna Przykład 1 Przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk na doskonale konkurencyjnym rynku nie będzie reklamować swych wyrobów 1)Doskonale elastyczny popyt brak bodźców do reklamy 2)Wiele firm jednak korzysta z reklamy => krzywe popytu są zawsze nachylone ku dołowi => dominującym typem struktury rynkowej jest konkurencja monopolistyczna

Metodologia Ekonomii10 Weryfikacja empiryczna WNIOSEK: Neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa nie odnosi się do większości firm produkujących dobra konsumpcyjne

Metodologia Ekonomii11 Weryfikacja empiryczna Przykład 2 Wzrost płac nominalnych spowoduje ceteris paribus spadek liczby miejsc pracy oferowanych przez przedsiębiorstwa 1)Nie jest potwierdzone przez zachowanie krótkookresowych funkcji zatrudnienia 2)Długi okres: zatrudnienie zmienia się w odwrotnym kierunku, niż płace nominalne => dobrze zachowująca się krzywa Philipsa – zwykle nie ma miejsca

Metodologia Ekonomii12 Weryfikacja empiryczna Keynes (Ogólna teoria) – zmiana płac realnych przeciwnie do przebiegu cyklu koniunkturalnego Dunlop i Tarshis – pokazali, że płace wahały się zgodnie z biegiem cyklu koniunkturalnego

Metodologia Ekonomii13 Weryfikacja empiryczna Przykład 3 Proporcjonalne opodatkowanie dochodów firmy z działalności gospodarczej w krótkim okresie nie jest przerzucane na jej klientów 1)Podatek ten zmniejsza poziom zysku, a nie wielkość produkcji 2)Wiele faktów świadczących o przerzucaniu kosztów na klienta

Metodologia Ekonomii14 Weryfikacja empiryczna Konkluzja: Ocena świadectwa faktów zarówno potwierdzających, jak i zaprzeczających standardowej teorii przedsiębiorstwa wymaga czegoś więcej niż wzruszenia ramionami i wskazania palcem w kierunku świata realnego

Metodologia Ekonomii15 Długowieczność neoklasycznej teorii firmy Uparty wpływ tradycji zbyt łatwe wytłumaczenie Zdolność teorii do produkowania empirycznie sprawdzalnych prognoz pozostawienie bez wytłumaczenia braku zainteresowania jej zawartością prognostyczną Trudności porównania jej z innymi teorii WNIOSEK: Oceniając tradycyjną teorię przedsiębiorstwa oceniamy całą neoklasyczną teorię cen

Metodologia Ekonomii16 Analiza zarzutów Spiro Latsisa (MNPB) Teorie konkurencji doskonałej, niedoskonałej i monopolu, to ten sam neoklasyczny program badawczy twardy rdzeń + pas ochronny + pozytywna heurystyka

Metodologia Ekonomii17 Analiza zarzutów Spiro Latsisa (MNPB) determinizm sytuacyjny – ograniczenie do prostej alternatywy: kontynuować działalność gospodarczą, czy się z niej wycofać? problem wyboru zostaje zredukowany do najprostszych elementów automatycznie pozwala na wskazanie najlepszego wariantu tradycyjna teoria nie pozwala na sformułowanie zbyt wielu prognoz wolna konkurencja nie jest wyznaczeniem granic stosowalności teorii maksymalizacji zysku próba porównania do innych teorii alternatywnych degeneruje się

Metodologia Ekonomii18 Analiza zarzutów Spiro Latsisa (MNPB) Konkluzje: Latsis skupia się na rewizji założeń, a nie możliwych do sprawdzenia wniosków z niej wynikających Teoria neoklasyczna zostaje odrzucona ze względu na swoją jałowość pod względem teoretycznym, niepotwierdzenie empiryczne ma drugorzędne znaczenie po zastosowaniu MNPB możnaby oczekiwać czegoś więcej

Metodologia Ekonomii19 Neoklasyczna teoria firmy, a oligopol W rzeczywistym świecie mamy do czynienie z oligopolem, a nie wolną konkurencją Neoklasyczna teoria nie nadaje się do do zastosowania w przypadku oligopolu => niespełnienie warunków granicznych lub wyjściowych Dynamiczny proces rywalizacji wielkich korporacji powoduje, że otrzymujemy wyniki, które są przybliżeniem procesu doskonałej konkurencji

Metodologia Ekonomii20 Neoklasyczna teoria firmy, a oligopol Dynamiczna teoria opisująca proces konkurencji jest odmienną od tej statycznej opisującej proces równowagi, ale z kolei bardzo ciężko ją sprawdzić Pojawianie się opinii, iż żadna ścisła nauka nie jest zdolna do formułowania prognoz (cel nauki: nie prognozowanie, ale klasyfikowanie różnych możliwych wyników) zagrożenie niemożność prognozowania przez ludzkiego zachowania powoduje niemożność gospodarowania zniszczenie tradycyjnej teorii ekonomii oraz innych rodzajów ekonomii

Metodologia Ekonomii21 Podsumowania Nawoływanie do porzucenia założenia o maksymalizacji w warunkach pewności nie towarzyszyła żadna przekonywująca propozycja czegokolwiek w zamian Ważny problem teorii firmy – sprawdzenie jej predykcji w świecie (który rzadko spełnia warunki wymagane do jej zastosowania) Sugestia – odejść od równowagi i zająć się innymi teoriami => nie dostarczają one jednoznacznych wniosków zachowań ekonomicznych Chcąc zweryfikować tradycyjną teorię przedsiębiorstwa musimy zarazem dokonać oceny całej neoklasycznej teorii cen

Metodologia Ekonomii22 Dziękuję za uwagę!!!