Ekonomia ewolucyjna Eliza Barszcz Ekonomia Ewolucyjna

Plan prezentacji Historia podejścia ewolucyjnego Zasadnicze różnice pomiędzy paradygmatami ewolucyjnym i neoklasycznym Modele a rzeczywistość Podsumowanie Ekonomia Ewolucyjna

Historia I Dwa problemy, którymi zajmują się współczesne modele w ekonomii: Dlaczego pewne typy zachowań i instytucji obserwowanie są w gospodarce Klasyczny problem - w jaki sposób w warunkach ograniczonych zasobów proces gospodarczy staje się efektywny, optymalny W XIX wieku obserwacja stale występujących zmian w gospodarce doprowadziła do próby wyjaśnienia tych zjawisk w terminach ewolucyjnych. Ekonomia Ewolucyjna

Historia II Inspiracja – „rewolucja darwinowska” Propozycja ta nie została jednak zaakceptowania nigdy przez główny nurt ekonomii w XX wieku Teoretyczne podstawy w ekonomii zostały zbudowane na paradygmacie mechanistycznym zaproponowanym przez: Walrasa, Edgewortha i Pareto tzw. ”rewolucji neoklasycznej” Ekonomia Ewolucyjna

Dlaczego podejście neoklasyczne? elegancka, matematyczna forma jej modeli Modele ewolucyjne są zwykle mocno nieliniowe by nie zatracić swej istoty, dlatego ich analityczne badanie stało się możliwe dopiero w latach 50 i 60, dzięki rozwojowi techniki komputerowej Ekonomia Ewolucyjna

Co oferuje nam podejście ewolucyjne w ekonomii? Opis rozwoju gospodarczego na poziomie mikroekonomicznym jest pełniejszy i lepiej oddaje rzeczywiste zachowania podmiotów gospodarczych Na poziomie makroekonomicznym, jak dotąd, zaproponowano dość dobry opis tylko na poziomie werbalnym - brak modeli formalnych Pierwsze próby ewolucyjnej teorii wzrostu gospodarczego zainicjowane w 2000 roku w Holandii przedsięwzięcie „Technology& Economic Growth Project” Ekonomia Ewolucyjna

Szkoły ekonomii ewolucyjnej Najważniejsze 3 szkoły w ramach paradygmatu ewolucyjnego to: 1. neo-szchumpetrianie 2. instytuacjonaliści   3. Szkoła Austriacka termin ten jest też sporadycznie używany przy zastosowaniu różnego rodzaju podejść matematycznych do opisu zjawisk gospodarczych, np. teorii chaosu, symulacji komputerowych Ekonomia Ewolucyjna

Ekonomia ewolucyjna to: nowe podejście do analizy procesów społeczno-gospodarczych nowe stanowisko dotyczące możliwości wpływania, kierowania bądź przewidywania rozwoju gospodarczego Ekonomia Ewolucyjna

[Ekonomista]”może twierdzić jedynie to ( [Ekonomista]”może twierdzić jedynie to (...) że żaden umysł nie jest w stanie posiąść całej wiedzy która kieruje działaniami społecznymi oraz o wynikającej stąd potrzebie pewnego bezosobowego mechanizmu, niezależnego od ludzkich sądów, koordynującego indywidualne wysiłki ludzkie” Ekonomia Ewolucyjna

„osobliwym zadaniem ekonomii jest pokazanie ludziom jak mało w istocie wiedzą o tym, co w ich mniemaniu da się zaprojektować” Friedrich von Hayek „Konstytucja Wolności” Ekonomia Ewolucyjna

Zasadnicze różnice pomiędzy paradygmatami neoklasycznym i ewolucyjnym I Różne widzenie rzeczywistości Fundamentalne różnice pomiędzy tymi dwoma paradygmatami można podzielić na 5 obszarów: kwestia optymalizacji i równowagi rola wiedzy w rozwoju gospodarczym koncepcja firmy rozumienie czasu rola czynników losowych Ekonomia Ewolucyjna

Optymalizacja i równowaga EKONOMIA NEOKLASYCZNA EKONOMIA REWOLUCYJNA izolacja pewnego obszaru rzeczywistości przed przystąpieniem do analizy zjawiska model opisuje najważniejsze zjawiska w tym obszarze rzeczywistości prognozowanie lub określanie optymalnej ścieżki rozwoju koncentracja na analizie procesów gospodarczych w stanie równowagi „wszystko ze wszystkim się łączy, wszystko ma na wszystko wpływ” potrzeba poznania motywacji ludzkich, ich procesów decyzyjnych, mechanizmów rozwoju i możliwości osiągnięcia pożądanej (nie optymalnej) ścieżki rozwoju koncentracja na analizach procesów przejściowych (dążeniu do równowagi)  innowacje Ekonomia Ewolucyjna

Wiedza EKONOMIA NEOKLASYCZNA EKONOMIA REWOLUCYJNA zakłada, że wiedza o procesie, przesłankach i konsekwencjach działań jest pełna dlatego możliwe jest dokonywanie optymalnych wyborów wiedza ma charakter lokalny i zawsze jest rozproszona, jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna Człowiek ma ograniczone zdolności obliczeniowe i ograniczenia związane z czasem na podjecie decyzji (tzw. koncepcja ograniczonej racjonalności – bounded rationality) decyzje takie nie mogą być optymalne a co najwyżej suboptymalne Ekonomia Ewolucyjna

Koncepcja firmy EKONOMIA NEOKLASYCZNA EKONOMIA REWOLUCYJNA patrzenie na obserwowalną różnorodność poprzez pryzmat „reprezentatywnej firmy” Konkurencja cenowa Konkurencja powoduje zbliżanie się produkcji i cen do pewnego (naturalnego) stanu równowagi Kryterium działania podmiotów gospodarczych jest maksymalizacja zysku (proste i łatwe do zastosowania kryterium) Myślenie populacyjne (różnorodność) Konkurencja cenowa i technologiczna (oferowane oraz to lepszych produktów i usług) Konkurencja zbliżona jest do pojęcia rywalizacji Oprócz kryterium maksymalizacji zysku (kryterium krótkookresowym) decydenci myślą o zapewnieniu dobrego przyszłego rozwoju firmie (kryterium długookresowe) Ekonomia Ewolucyjna

Rozumienie czasu EKONOMIA NEOKLASYCZNA EKONOMIA REWOLUCYJNA Firmy zawsze pozostają w stanie równowagi Natychmiastowe przejście ze starego do nowego stanu równowagi; skutki podejmowania decyzji są natychmiastowe (w tym sensie czas w teorii neoklasycznej nie istnieje) zmienna czas w modelach ma charakter absolutny i jest nieukierunkowana Istotne są stany przejściowe pomiędzy stanami równowagi W sytuacjach ciągle pojawiających się innowacji czas przebywania w stanie równowagi jest zwykle znacznie krótszy niż przebywania w stanach przejściowych Czas jest ukierunkowany pojęcie „strzałki czasu” Ekonomia Ewolucyjna

Rola czynników losowych EKONOMIA NEOKLASYCZNA EKONOMIA REWOLUCYJNA czynniki losowe występują jako zmienne losowe o zadanych rozkładach prawdopodobieństwa zmiany widziane są jako fluktuacje wokół trendów wyznaczanych równaniami modelu w dalszej analizie bardzo często usuwa się zmienne losowe i poddaje się analizie jednie wartości oczekiwane zmiennych modelu czynnik losowy jest jednym z centralnych do zrozumienia funkcjonowania systemów gospodarczych (szczególnie w procesie podejmowania decyzji i poszukiwania innowacji) to właśnie czynniki losowe powodują powstanie różnorodności podmiotów gospodarczych i ich zachowań i w tym leży istota procesu ewolucyjnego Ekonomia Ewolucyjna

Modele a rzeczywistość Po co budujemy modele ekonomiczne? by uprościć i wyidealizować rzeczywistość Na ile modele proponowane przez równe nurty ekonomiczne odpowiadają rzeczywistości?  Jak sprawdzić dopasowanie modelu do rzeczywistości? Ekonomia Ewolucyjna

Proces dopasowywania modelu do rzeczywistości Ekonomia Ewolucyjna

Inflacja Ekonomia Ewolucyjna

Ocena modelu wiąże się z wyborem modelu ze zbioru alternatywnych modeli opisujących daną rzeczywistość Oceniając model z reguły budujemy swego rodzaju ogólny wskaźnik oceny danego modelu Ze zbioru alternatyw wybieramy model największym wskaźniku globalny By ułatwić sobie proces oceny często posługujemy się sub-kryteriami, które z pewnymi wagami wpływają na ten jeden globalny wskaźnik Ekonomia Ewolucyjna

Sub-kryteria Poprawność Spójność Uniwersalność Prostota Płodność Użyteczność  Kiedy ocena modelu nie wypadnie najlepiej, dokonujemy modyfikacji by „ratować” model. Pod tym względem można powiedzieć, że budowanie modelu jest też procesem ewolucyjnym.   Ekonomia Ewolucyjna

Zakończenie Podstawowa różnica w ujęciu neoklasycznym i ewolucyjnym to rola ekonomisty Pierwsza definicja określa jego rolę jako poznającego prawa rządzące życiem gospodarczym, po to by możliwe było określenie działań ludzkich w celu osiągnięcia wytyczonych celów Druga uznaje za ważniejsze potrzeby poznania motywacji ludzkich działań, procesów decyzyjnych człowieka, mechanizmów rozwoju gospodarczego i zrozumienia obserwowalnej aktywności podmiotów Ekonomia Ewolucyjna

Zakończenie II ekonomia powinna być nauką żywą bliską rzeczywistości „Ekonomia nie może być wyrzucona do klas szkolnych i biur statystycznych, nie może być nauką ezoteryczną. Jest to filozofia ludzkiego życia i ludzkiej aktywności, odnosi się ona do każdego i wszystkiego” 1949 Ludwig von Mises. Ekonomia Ewolucyjna

Zakończnie III W najbliższych dekadach nie wykształci się jasno określona szkoła ekonomii ewolucyjnej, ponieważ po burzliwym okresie rozwoju w latach 1950-1980 idee ewolucyjne zostały zapożyczone przez główny nurt ekonomii Kolejną trudnością jest duża różnorodność w rozumieniu przymiotnika „ewolucyjny” przez ekonomistów Ekonomia Ewolucyjna

Dziękuję za uwagę!!! Ekonomia Ewolucyjna