Małgorzata Jaworska-Szporka Ekonomia Ewolucyjna Małgorzata Jaworska-Szporka
Plan prezentacji Czym jest podejście ewolucyjne Różnice pomiędzy paradygmatami: neoklasycznym i ewolucyjnym Ekonomia ewolucyjna - podsumowanie Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Pochodzenie ekonomii ewolucyjnej Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Pochodzenie ekonomii ewolucyjnej Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Pochodzenie ekonomii ewolucyjnej Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Pochodzenie ekonomii ewolucyjnej Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Cytat „Wszystkie rzeczy opierają się na łańcuchu przyczynowo-skutkowym. Ta wielka zasada nie ma żadnych wyjątków.” CARL MENGER jeden z twórców Szkoły Austriackiej Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Podejście ewolucyjne Obserwacja stale występujących zmian w gospodarce Stosowanie analogii biologicznych (ewolucyjnych) do analizy procesów gospodarczych Dla zwolenników ewolucyjnego podejścia w ekonomii najważniejsze jest poznanie: motywacji ludzkich działań procesów decyzyjnych człowieka mechanizmów rozwoju gospodarczego powodów aktywności podmiotów gospodarczych Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Ekonomia ewolucyjna Podejście ewolucyjne zapoczątkowane w ekonomii pod koniec XIX wieku Burzliwy rozwój przeżywało w latach 1950-1980, dzięki zastosowaniu technik komputerowych duże, skomplikowanie modele nieliniowe dotychczas używane w formie opisowej Zwieńczeniem tych prac było opublikowanie 1982 roku ksiązki An Evolutionary Theory of Economic Change (Richard Nelson, Sidney Winter) Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Ekonomia ewolucyjna Charakterystyczne obszary analizy ewolucyjnej nieodwracalność czasu („strzałka czasu”) i następstwo zdarzeń zjawiska dynamiczne i stany dalekie od równowagi widzenie procesu gospodarczego w perspektywie historycznej „widzenie populacyjne” procesu – zbiór podmiotów WZAJEMNIE na siebie oddziałujących różnorodność i heterogeniczność zachowań podmiotów gospodarczych rozwój gospodarczy jako spontaniczny proces, zróżnicowany przez mechanizm selekcji Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice paradygmatów Różnice w widzeniu świata przez ekonomie NEOKLASYCZNĄ – mechanistyczne, zapoczątkowane w XVII wieku przez Galileusza i Kartezjusza – mechanika klasyczna EWOLUCYJNĄ – teoria Darwina i prace fizyków końca XIX w. (Planck, Boltzmann) Fundamentalne różnice można zidentyfikować w pięciu obszarach optymalizacja i równowaga wiedza i informacja koncepcja firmy i konkurencji rozumienie czasu rola czynników losowych Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice – optymalizacja i równowaga NEOKLASYCZNA wyizolowane zjawiska badane i opisane przy pomocy modelu odrzucenie czynników zaburzających model analiza procesów w stanie równowagi stosowanie do wnioskowania założenia „ceteris paribus” optymalna ścieżka rozwoju EWOLUCYJNA analiza czynników gospodarczych (endogenicznych) oraz wielu innych (egzogenicznych) analiza procesów przejściowych (w dążeniu do równowagi) pożądana (zadowalająca) ścieżka rozwoju Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice – wiedza i informacja NEOKLASYCZNA wiedza przedsiębiorcy, decydenta o procesie, przesłanka i konsekwencjach decyzji jest PEŁNA dzięki temu dokonywane wybory są OPTYMALNE EWOLUCYJNA z obserwacji wynika, iż wiedza na charakter lokalny i jest rozproszona silny wpływ technologii wiedza człowieka jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niezwerbalizowana (Polanyi) ograniczona racjonalność z uwagi na krótki czas i mnogość czynników (Simon) stąd decyzje co najwyżej SUBOPTYMALNE Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice – koncepcja firmy i konkurencji NEOKLASYCZNA koncepcja „reprezentatywnej firmy” (Marshall) KONKURENCJA jako zewnętrzna siła powodująca zbliżanie się produkcji i cen do poziomu równowagi konkurencja tylko cenowa CEL maksymalizacja zysku EWOLUCYJNA duża różnorodność osobników w populacji KONURENCJA jak rywalizacja – efektywne gospodarowanie zasobami obok konkurencji cenowej również technologiczna (coraz lepsze produkty i usługi) CEL możliwie duży zysk, ale nacisk w dłuższym okresie na perspektywy rozwoju firmy Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice – rozumienie czasu NEOKLASYCZNA analiza stanów równowagi dojście do nowego stanu równowagi NATYCHMIAST czas jako czynnik NIE istnieje czas nieukierunkowany – procesy odwracalne EWOLUCYJNA ciągłe okresy przejściowe wciąż nowe stany równowagi dzięki innowacjom czas jest ukierunkowany („strzałka czasu”) – nie można po prostu odwrócić biegu czasu, zdarzeń ani powrócić do poprzedniego stanu Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Różnice – rola czynników losowych NEOKLASYCZNA czynniki losowe jako zmienne losowe o znanych rozkładach prawdopodobieństwa ich wpływ widziany jako fluktuacje wokół trendu wyznaczonego przez model niepewność zredukowana do koncepcji informacji niepełnej EWOLUCYJNA czynnik losowy obecny w procesie podejmowania decyzji i w procesie poszukiwania informacji niepewność ze względu na brak wiedzy o rozkładzie prawdopodobieństwa np. wystąpienia innowacji Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Ekonomia ewolucyjna - podsumowanie Podejście ewolucyjne czerpie z dorobku nauk społecznych (biologia, socjologia, psychologia) opiera się o założenie ciągłego rozwoju poprzez poszukiwanie innowacji Ekonomia ewolucyjna reprezentowana jest przez trzy szkoły: Instytucjonaliści (Veblen) Neoschupeterianie (Schumpeter, Nelson, Winter) Szkoła Austriacka (von Misses, Menger, von Hayek) Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Ekonomia ewolucyjna - podsumowanie Bariery rozwoju Ekonomi Ewolucyjnej brak zgodności w zrozumieniu przymiotnika „ewolucyjny” wśród ekonomistów trudność w budowie modeli poprzez ich wysokie skomplikowanie (symulacje komputerowe) zaczerpnięcie najistotniejszych różnic do tzw. „głównego nurtu” ekonomii, np. uwzględnienie czynnika innowacji Wstęp Różnice paradygmatów Podsumowanie
Dziękuję za uwagę Małgorzata Jaworska-Szporka