Ekonomia eksperymentalna Aleksandra Baranowska Ekonomia eksperymentalna Magda Małkowska
Plan prezentacji Materiały do prezentacji, Wstęp Zarys historyczny, Po co eksperymenty ? Główne nurty badań + wnioski, Podsumowanie Magda Małkowska
Materiały do prezentacji „Pochodzenie i ostatnie odkrycia ekonomii eksperymentalnej” Marco Novarese, Salvatore Rizzello „Ekonomia eksperymentalna” Tomasz Kopczewski, Marcin Malawski
Wstęp Ekonomia to specyficzna nauka… Założenia przyjmowane przy tworzeniu modeli prowadzą do konkluzji, że wiele z nich jest odległych od rzeczywistości o lata świetlne. Modele umożliwiają niezły opis funkcjonowania gospodarki, zwłaszcza w skali makro a czasem nawet trafną prognozę przyszłego przebiegu zdarzeń.
Ekonomia eksperymentalna Badania przeprowadzane w laboratorium -- > ograniczenie do minimum wpływ niekorzystnych czynników zewnętrznych Możliwość zaplanowania warunków badania i wartości parametrów, Doświadczenia można powtarzać dowolną ilość razy -- > uwiarygodnia wyciągane z nich wnioski
Zarys historyczny dziedzina stosunkowa nowa, pierwsze eksperymenty laboratoryjne w latach 30-tych i 40-tych XX wieku, książka von Neumanna i Morgensterna - 1944r, eksperyment rynkowy Chamberlina z 1948r.,
Zarys historyczny c.d lata 60-te – dalszy rozwój eksperymentów, pojawienie się pierwszych laboratoriów do eksperymentów ekonomicznych, Komputeryzacja, która upraszcza prace, ułatwia anonimowość uczestników, ogromny rozwój w 2 ostatnich dekadach,
Historia i… przyszłość - umocnienie się pozycji ekonomii eksperymentalnej jako działu ekonomii, powstanie programów do przeprowadzania eksperymentów m.in. Z-Tree, 2002r. Nagroda Nobla za prace eksperymentalne 2008r. planowane otwarcie portalu ekonomii eksperymentalnej.
Po co eksperymenty ??? 1. Aby przetestować teorię 1. Aby rozróżniać teorię 1. Aby poznać przyczyny upadku teorii 1. Aby ustalić empiryczne regularności 1. Aby porównać środowiska 1. Aby ocenić propozycje polityczne 1. Do sprawdzenia efektywności
Główne nurty badań podział ze względu na skalę i zakres badanych zjawisk. —» indywidualne decyzje, —» wielkie małe gry, —» „dylematy społeczne”, —» eksperymenty rynkowe,
Indywidualne decyzje Ekonomia zakłada, że człowiek postępuje racjonalnie i dąży do max. własnej korzyści nieracjonalne decyzje tłumaczono losowymi zaburzeniami, niepełną informacją czy optymalnym postępowaniem, Od lat 50-tych XX wieku zachowania nietypowe mnożą się…
Zachowania jednostki i mechanizm podejmowania decyzji 1. Problem ze sformułowaniem problemu Przykład: pacjent zgadza się na operację po otrzymaniu informacji, że 80 % przechodzących taką operację przeżywa, ale zrezygnowałby z niej słysząc, że 20 % pacjentów w jej trakcie umiera;
Zachowania jednostki i mechanizm podejmowania decyzji 2. efekt pewności, Przykład: przywiązywanie nadmiernej wagi w warunkach ryzyka do małych zmian p-stwa, gdy jest ono bliskie „0” lub „1”, przy jednoczesnym lekceważeniu takich samych różnic, gdy ma się do czynienia z p-stwami rzędu 0,3 czy 0,6.
Zachowania jednostki i mechanizm podejmowania decyzji 3. Odwrócenie preferencji Przykład: mając 2 losy z się różnym p-stwem wygranej i różną wygrana, polowa pytanych taniej odsprzedaje los preferowany. mając do wyboru opcje a i b decydent wybiera a, ale gdy pojawia się opcja c, odkrywa, ze najbardziej podoba mu się opcja b.
eksperyment Wybór kosza zawierającego kapelusze i buty kapelusze i kurtki kurtki i buty
Krytyka Niepewność rezultatów Sztuczne środowisko osoby badane w eksperymencie działają w sztucznym środowisku Hipotetyczne wybory
kontra » jeżeli teorii nie można zweryfikować w środowisku eksperymentalnym, to tym bardziej nie uda się to w rzeczywistym kontekście » uproszczenie jest wynikiem teorii, a nie ekonomii eksperymentalnej, » pomaga zweryfikować słuszność teorii w mało skomplikowanych warunkach
wnioski Badania nad „nieracjonalnościa” to chyba ta część ekonomii eksperymentalnej, która wywarła największy wpływ na ekonomie teoretyczną, Doprowadziła do współpracy ekonomistów z psychologami.
Wielkie małe gry Wielkie – ich samo wprowadzenie miało ogromne znaczenie dla teorii ekonomicznej Małe – często 2 uczestników, prosta struktura
Wielkie małe gry Dylemat więźnia Gry koordynacyjne – gracz podejmuje decyzje w ustalonej kolejności przy czym decydujący później ma częściową lub pełną informację o tym, co się wydarzyło
spostrzeżenia Przebieg i wyniki gier odbiegają od prognoz teoretycznych, ― teoria przyjmuje założenia o racjonalności gracza, Gracz kieruje się nie tylko swoimi wypłatami, Występuje zachowanie „rywalizacyjne”, ale też „fair” w stosunku do innych graczy
Dylematy społeczne Pochodzi od dylematu więźnia, Jakby stworzona do badań doświadczalnych, Wieloosobowe gry gdzie korzystne jest łożenie na utrzymanie dobra przez wszystkich, ale dla każdego z osobna najlepiej byłoby się uchylić od płacenia
spostrzeżenia Ludzie łożą na dobra publiczne nawet wtedy, gdy nie jest to egzekwowane, Założenie to stoi w sprzeczności ze standardową teorią ekonomii -- > optymalna decyzja to free - riding
Eksperymenty rynkowe Chamberlain, 1948 Obrót dobrami na wolnym rynku Dwie grupy: konsumenciwartość jednostek sprzedawcy koszt jednostki Wartości zróżnicowane, z góry określone
WYNIKI „-” Wolumen obrotów był większy, niż w teoretycznej równowadze, Średnia cena transakcji niższa, Siły kierujące rynkiem są słabe i osiągnięty stan może długo trwać.
WYNIKI „+” W przypadku aukcji korzyści z transakcji będą największe na scentralizowanych aukcjach, Do osiągnięcia optimum nie jest potrzebna duża liczba oferentów i nabywców, Wyniki mogą stanowić wskazówki dla dużych decydentów w rzeczywistym świecie.
Główne nurty badań podział ze względu na skalę i zakres badanych zjawisk. —» indywidualne decyzje, —» wielkie małe gry, —» „dylematy społeczne”, —» eksperymenty rynkowe, —» wpływ kultury —» tworzenie sieci połączeń —» emocje
Podsumowanie Młoda, nieusystematyzowana dziedzina Kooperacja z psychologią Cztery nurty: - Zachowanie jednostek - Rynek - Teoria gier - Uczenie się
Podsumowanie Eksperymenty ekonomiczne umożliwiają znalezienie przybliżonych rozwiązań dla skomplikowanych modeli rynków. Pomagają w modelach, gdzie nie jest możliwe znalezienie rozwiązania analitycznego
DZIĘKUJĘ