Od misji do wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia – doświadczenia Wydziału Historycznego

Specyfika Wydziału Historycznego Federacja sześciu Instytutów (IA, IEiAK, IH, IHS, IINiSB, IM) o różnej specjalizacji naukowej, tradycji, wielkości i lokalizacji 6 kierunków studiów I i II stopnia 11 kierunków studiów podyplomowych wspólne studia doktoranckie

Misja i strategia Wydziału Pomost między misją i strategią Uniwersytetu a sformułowanymi wcześniej tego samego typu dokumentami instytutowymi Fundament dla systemu, który wyznaczając standardy ogólnowydziałowe zapewnia dużą samodzielność Instytutów w wyborze mechanizmów zapewniających ich spełnienie – różniąc się dbamy o jednolite standardy Obawa o zbytnią ogólność i brak bezpośredniego związku misji i strategii jednostki z bieżącymi działaniami podejmowanymi na wydziale = uzupełnienie Misji i strategii WH o zadania szczegółowe na kadencję

Dydaktyka - zadania szczegółowe na kadencję przygotowanie w roku akademickim 2012/13 i wdrożenie w roku akademickim 2013/14 narzędzi pozwalających oceniać efektywność kształcenia na studiach I stopnia; przygotowanie w roku akademickim 2013/14 i wdrożenie w roku akademickim 2014/15 narzędzi pozwalających oceniać efektywność kształcenia na studiach II stopnia; przygotowanie w roku akademickim 2014/15 i wdrożenie w roku akademickim 2015/16 narzędzi pozwalających oceniać efektywność kształcenia na studiach III stopnia ; przeprowadzenie bilansu studiów podyplomowych - tak w zakresie osiąganych efektów kształcenia, jak i ich finansowej rentowności; pełne wdrożenie elektronicznej obsługi studentów; ustawiczne dążenie do poprawy warunków lokalowych wydziału i poszczególnych instytutów

Rok 2016? Kiedy i w jakiej formie Rada Wydziału powinna odpowiedzieć sobie na pytanie: czy udało się zrealizować ten plan? Jeśli nie, to dlaczego? Kiedy Rada Wydziału powinna zacząć dyskutować o zadaniach na kolejną kadencję? Czy zadania te powinny być sformułowane i uchwalone przez RW przed wyborami czy może lepiej już po wyborach?

Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia Jest obecnie (rok akademicki 2012/2013) modernizowany, zgodnie z zaleceniami i wskazówkami, zawartymi w Zarządzeniu nr 76 Rektora UW z dnia 4 grudnia 2012 r. – kolejne nowelizacje Uchwały nr 24 Rady WH z r. o Zasadach i procedurach kontroli jakości procesu dydaktycznego. Wykorzystuje rozwiązania i narzędzia nowe, ale także te, obecne w naszej dydaktyce już w epoce przedsystemowej (sylabusy, ankiety) Wynika wprost z założenia: różniąc się dbamy o jednolite standardy

WZZJK a Komisje Dydaktyczne w Instytutach i Komisja Doktoracka WZZJK - buduje szkielet wydziałowego systemu zapewniania jakości kształcenia formułując podstawowe zasady i procedury; jest platformą wymiany doświadczeń i upowszechniania dobrych praktyk Komisje Dydaktyczne Rad Naukowych w Instytutach: wypełniają szkielet wydziałowy zasadami i procedurami obowiązującymi na danym kierunku Komisja Doktorancka (wydziałowa) wypełnia szkielet wydziałowy zasadami i procedurami obowiązującymi na wydziałowych studiach doktoranckich

Jak to działa? – przykład: kompetencje i skład Komisji Dydaktycznych Uchwała jakościowa nazywa Komisje Dydaktyczne Rad Naukowych poszczególnych Instytutów: instytutowymi odpowiednikami WZZJK. Wskazuje także, że: ich skład, tryb wyboru oraz zakres działania regulują uchwały poszczególnych Rad Naukowych. Komentarz: Narzuca wspólny standard: w każdym Instytucie musi działać Komisja Dydaktyczna Rady Naukowej i każda Rada Naukowa musi podjąć uchwałę w sprawie jej składu, trybu wyborów i kompetencji; Skoro Komisja Dydaktyczna ma być odpowiednikiem WZZJK, to znaczy, że w każdej komisji muszą być - tak jak w WZZJK - przedstawiciele pracowników naukowych, doktorantów, studentów. Instytuty mogą jednak ten skład poszerzyć. Daje możliwość wprowadzenia w każdym z Instytutów odmiennych zasad i procedur dot. np. wyboru składu komisji, ale z zachowaniem reguł określonych w Zarządzeniu nr 56 Rektora UW z 3 października 2012 r. Zapewnia budowanie systemu od dołu, ale w porównywalny sposób

Jak to działa? – przykład: Zasady i procedury pisania prac dyplomowych Szczegółowe zasady studiowania na Wydziale Historycznym UW: § Praca dyplomowa powinna być sporządzona w sposób właściwy dla opracowań naukowych, zgodnie ze Szczegółowymi zasadami pisania pracy dyplomowej, przygotowanymi przez Radę Naukową Instytutu prowadzącego studia na danym kierunku i zatwierdzonymi przez Radę Wydziału, dostępnymi na stronach internetowych poszczególnych Instytutów. 2. Pracę dyplomową składa się zgodnie z procedurą, zatwierdzoną przez Radę Wydziału, dostępną na stronie internetowej Wydziału. Komentarz: Każdy Instytut musi mieć własne, przygotowane przez Komisję Dydaktyczną, przedyskutowane na posiedzeniu Rady Naukowej i zatwierdzone przez RW Zasady pisania pracy dyplomowej (licencjackiej i magisterskiej) Każdy Instytut ma prawo samodzielnie określić charakter pracy i sformułować kryteria jej oceny Każdy Instytut ma własny wzór recenzji prac dyplomowych, odmiennych dla studiów I i II stopnia

Trudne i ważne zadanie WZZJK: Określić dla każdego obszaru systemu granice autonomii Instytutów; Ocenić w jakich sprawach ujednolicanie wydziału jest niezbędne i jednocześnie możliwe do zaakceptowania przez całą naszą społeczność; Zapewnić systemowi przejrzystość pomimo różnego stopnia jego ujednolicenia

Przykład skrajny: jednolita dla wydziału procedura hospitacyjna 1. Hospitacje zajęć dydaktycznych są formą wsparcia koleżeńskiego i narzędziem oceny pracy dydaktycznej. Służą uzyskaniu przez wykładowcę informacji zwrotnych na temat wartości merytorycznej zajęć i skuteczności stosowanych metod i narzędzi dydaktycznych. Stanowią także istotną pomoc przy wprowadzaniu do pracy doktorantów i młodszych stażem wykładowców. 2. Hospitacje przeprowadza Kierownik Zakładu lub wyznaczony przez niego pracownik naukowy. Hospitacje zajęć Kierownika Zakładu przeprowadza pracownik naukowy wyznaczony przez Dyrektora Instytutu. 3. Hospitacja odbywa się w terminie uprzednio ustalonym przez hospitowanego i hospitującego. 4. Hospitacji podlegają wszyscy prowadzący zajęcia dydaktyczne przy czym: a) pracownicy naukowi posiadający tytuł naukowy profesora, zatrudnieni na podstawie mianowania – co najmniej raz na cztery lata b) pozostali samodzielni pracownicy naukowi i niesamodzielni pracownicy naukowi ze stażem pracy powyżej 4 lat – co najmniej raz na dwa lata c) niesamodzielni pracownicy naukowi ze stażem pracy poniżej 4 lat i doktoranci – co najmniej raz na rok.

5. Hospitujący zobowiązany jest w ciągu 14 dni od przeprowadzonej hospitacji do: a) rozmowy z osobą hospitowaną na temat sposobu przeprowadzenia zajęć i ich zawartości merytorycznej, b) przygotowania sprawozdania według odpowiedniego wzoru określonego przez Dziekana i przekazania go Kierownikowi Zakładu oraz hospitowanemu, a w przypadku zajęć Kierownika Zakładu – Dyrektorowi Instytutu i hospitowanemu. 6. Kierownik Zakładu przechowuje sprawozdania z hospitacji przez co najmniej 5 lat i udostępnia je na żądanie Dyrektorowi Instytutu lub Dziekanowi. 7. Kierownik Zakładu na bieżąco monitoruje wyniki przeprowadzanych w zakładzie hospitacji. W przypadku negatywnej oceny zajęć przeprowadza z hospitowanym rozmowę na temat sposobów poprawy jakości pracy dydaktycznej. 8. Wnioski z hospitacji wraz z wnioskami wynikającymi z ankiet studenckich uwzględniane są przy okresowej ocenie pracowników. 9. Corocznie w czerwcu Kierownik Zakładu przekazuje Komisji Dydaktycznej Rady Naukowej Instytutu sprawozdanie z przeprowadzonych w bieżącym roku akademickim hospitacji. Zawiera ono wnioski ogólne na temat mocnych i słabych stron dydaktyki w zakładzie oraz podjętych – w razie konieczności – działań naprawczych.

System – przeszkody i wątpliwości, pytania warte rozważenia Przekonanie, że system zapewniania jakości kształcenia to nowość, którą trzeba wdrożyć, kolejny obowiązek narzucony przez górę Mniemanie, że system dotyczy tylko wąsko pojętej dydaktyki, która postrzegana jest jako działalność drugorzędna, pochodna pracy naukowej (a polityka naukowa przejawiająca się np. w zatrudnieniach czy podziale środków na działalność statutową nie ma wpływu na dydaktykę?) Tempo prac wymuszone przez toczące się akredytacje instytucjonalne PKA Przekonanie, że wszystko, co w sposób pośredni czy bezpośredni dotyczy dydaktyki należy i można opisać (np. a czy oczywistą na uniwersytecie zasadę jedności nauki i nauczania też powinniśmy dekretować i opisywać?)

System – przeszkody i wątpliwości, pytania warte rozważenia- c.d. Atmosfera niesprzyjająca podejmowaniu nowych wyzwań (brak podwyżek, wydłużający się w nieskończoność czas pracy, widmo zwolnień) Niechęć wobec nowych struktur uniwersyteckich działających na podstawie zarządzeń rektorskich (komórki partyjne; kudrycyzacja) Trudności w otwartym diagnozowaniu własnych słabości (WZZJK – przedstawiciele wszystkich instytutów muszą rozmawiać szczerze) Łączenie funkcji – czy członkiem WZZJK, Komisji Doktoranckiej czy Komisji Dydaktycznej może być osoba funkcyjna, np. prodziekan ds. studenckich, dyrektor ds. studenckich czy kierownik studiów doktoranckich? WZZJK, Komisje Dydaktyczne, Komisja Doktorancka - trudna rola reformatorów, którzy jeśli nie będą mogli liczyć na silne wsparcie ze strony Rady Wydziału i Rad Naukowych nie będą w stanie stawiać wyzwań przed pionem odpowiadającym za wdrożenie systemu (kierownicy studiów) i odwrotnie: bez silnego wsparcia ze strony władz dziekańskich nie przekonają Rady Wydziału do wprowadzania zmian